5 Ağustos’ta dünyanın gözleri Rio Olimpiyatlarına çevrilecek. Peki olimpiyatları düzenleyen ilk Güney Amerika ülkesi olan Brezilya’da Yahudilerin sayısı nedir, nasıl yaşarlar? İşte Brezilya Yahudileri hakkında bilmeniz gereken 7 başlık.
Nüfus
Brezilya’da 120 bin Yahudi yaşıyor. Bazı uluslararası kaynaklar bu sayıyı 90 ile 100 bin arası olarak gösteriyor. Brezilya, Arjantin’den sonra en çok Yahudi’nin yaşadığı Güney Amerika ülkesi.
Brezilya aynı zamanda dünyanın en büyük Yahudi cemaatine sahip 9. ülkesi. Brezilya’nın toplam nüfusu ise 204 milyon.
Nerede yaşıyorlar?
Ülke Yahudi nüfusunun yaklaşık yarısı Sao Paulo’da yaşarken Rio’da ise yaklaşık 40 bin Yahudi yaşıyor.
Brezilya’nın en etkili Yahudi kuruluşu
CONİB veya diğer adı ile Brezilya-İsrail Konfederasyonu Brezilya Yahudiliğini temsil eden en büyük kuruluş. 1948’de kurulmuş organizasyonun şemsiyesi altında 14 eyaletten 200 cemaat kuruluşu var.
Yahudi kuruluşu Albert Einstein Israelite Hastanesi ise sadece Yahudi cemaatinin değil aynı zamanda Latin Amerika’nın en iyi hastanelerinden biri olarak nitelendiriliyor. Hastane 1955 yılında hayırsever zengin Yahudi ailelerin yardımları ile kurulmuş.
Sosyal aktiviteler konusunda en büyük kuruluş ise HEBRAİCAS.
HEBRAİCAS bünyesinde spor okulları ve cemaat kültür merkezleri barındırıyor. Misyonu, tiyatrodan dine, gençleri eğitmek olan kuruluşun toplam üye sayısı 18 binin üstünde.
Yahudiler Brezilya’ya nasıl gitti?
Yahudiler yaklaşık 500 yıldır Brezilya’da yaşıyor.
Brezilya Yahudileri, ilk olarak 1500’lerde Portekiz’den, daha sonra 1624’te Hollanda’dan gitti.
1773’te Portekiz’de Yahudilere karşı yasaların kalkması ile 1824’te Brezilya’da ilk anayasa ilan edildi ve Fas’tan gelen binlerce Yahudi Amazon bölgesine yerleşti.
Avrupa’da 1930’larda Nazilerin güçlenmesi de yüzlerce Avrupa Yahudi’sinin Brezilya’ya göç etmesine yol açmıştı.
Brezilya Yahudilerinin kimlik yapısı
Brezilya’da bugün Aşkenaz ve Sefarad Yahudiler yaşıyor. Çok küçük bir grup olarak da Suriye ve Mısır asıllı Yahudileri sayabiliriz.
Brezilya Yahudileri kendilerini ve laik olarak nitelendiriyor. Ancak Habad gibi dindar grupların son yıllarda ülkede etki ve güç kazandığı da biliniyor.
Brezilya Yahudileri ve antisemitizm
ADL’nin kayıtlarına göre 2014 yılında Brezilya, dünyada antisemitizmin en az olduğu ülkeler arasında idi. Brezilya, ABD ve Kanada’dan sonra antisemitizmin en az olduğu üçüncü ülke.
Brezilya kanunlarına göre Yahudi karşıtı yayın veya kitap yazmak bir suç. Nazi gamalı haçını çizmek bile ülkede dava konusu olabiliyor.
İsrail-Brezilya İlişkileri
Brezilya, İsrail’i kurulduğu 1948 yılında ilk tanıyan ülkelerden. Ancak 2015 yılında İsrail’in büyükelçi olarak eski yerleşimci Dani Dayan’ı ataması diplomatik bir krize neden oldu.
Büyükelçilik koltuğu halen boşluğunu korurken son yıllarda ekonomik ve siyasi belirsizliklerin yarattığı atmosfer birçok Yahudi’nin İsrail’e göç etmesine neden oluyor.
