Moïse Rahmani

Tilda LEVİ Köşe Yazısı
19 Ekim 2016 Çarşamba

On beş gün evvel Judeo- Espanyol sayfasında ve gazetemizin bir eki olan ‘El Amaneser’de Moïse Rahmani’nin vefat ettiğini öğrendim.

Hem çok üzüldüm, hem de gayriihtiyari ağzımdan bir ‘ayy’ nidası çıktı.

Kimdi Moïse Rahmani?

Rahmani, Mısır’da doğdu (1944), on iki yaşında ailesiyle önce Zaire, ardından Rodos’ta yaşadıktan sonra Belçika’ya yerleşti. Yaşadığı ülkelerin ve aynı zamanda İslam ülkelerinden göç eden Yahudi cemaatlerinin geçmişlerini, Holokost’ta büyük kayıplar veren Rodos Yahudi Cemaati’ni araştırdı. Bu kapsamda 13-14 kitap yazdı.

Moïse Rahmani, Avrupa Sefarad Enstitüsü’nün kurucusu ve yılda dört kez yayınlanan Los Muestros dergisinin yayın yönetmeniydi. Dergi üç dilde çıkıyordu: İngilizce, Fransızca ve Judeo- Espanyolca. Yazar/gazeteci kimliği sayesinde Los Muestros, Judeo-Espanyol’a, Sefarad Yahudi tarihi ve kültürüne daha geniş açılı bir bakış sunabilmişti. Yaşamının yirmi altı yılını adadığı bu dergi, Rahmani’nin nükseden rahatsızlığı nedeniyle 25 Eylül 2015’te 100. sayısında noktalanmak zorunda kaldı.

Yaptığı onca ciddi çalışmadan sonra, Moïse Rahmani’nin yazdığı son kitap, Yahudi mizahı ile ilgiliydi. Sanki gülerek yola çıkmak istemişti...

***

Moïse Rahmani ile ilk karşılaşmamız...

Şalom’un, özellikle de Judeo - Espanyol sayfasının gerek yurt içinde gerekse yurt dışında bana bu kadar yardımcı olabileceğini düşünemezdim.

Yıllar önce Brüksel’e eğitim amaçlı gidecek olan yeğenime bir hafta için eşlik ettim. Beş gün formalitelerle uğraşacak, iki gün de tatil yapacaktım. Noel arifesiydi ve eş dost, ‘Sakın bu dönemde gitmeyin, size yardımcı olacak kimseyi bulamazsınız’ diye uyardıysa da zamanlamamız böyle denk düşmüştü. Brüksel’de tanıdığım tek kişi yoktu. Ortalama bir Yahudi annesi olarak hemen AR-GE çalışmalarına giriştim. Başlangıç olarak Brüksel’de yaşayan İstanbul kökenli genç bir çiftin adını not ettim. Ardından Şalom’u tarayarak, Moïse Rahmani başta olmak üzere farklı kesimden altı yedi isim buldum. İşi sağlama almakta yarar vardı. Çocuğun bir sıkıntısı olursa, bulunsun diye…

Tabii yanıma 6-7 kutu lokum almayı ihmal etmedim.

Daha önce sözleştiğimiz üzere, Pazar sabahı Moïse Rahmani, bizi otelimizden alarak ofisine götürdü. Hemen lokum kutusunu masasının üzerine bıraktım. Mekân son derece mütevazıydı. Kahvemizi içtik, uzun uzun sohbet ettik. İnsanı rahat hissettiren mizah anlayışı güçlü bir kişiliği vardı. Merak etmememi, yeğenimin istediği zaman kendisini arayabileceğini söyledi. Teşekkür edip ayrıldık.

Yeğenimin sevimli ölümcül bakışları arasında diğer beş-altı ziyaretimizi de gerçekleştirdik. Artık içim rahattı, kalacak yer de bulunmuştu. Buzdolabı tepeleme doluydu.

Yeğenim Brüksel’de kaldığı süre içinde, sadece İstanbul’da annelerini tanıdığım, minik bebekleri olan genç çiftle dost oldu. Minik bebek sanırım şimdi 16-17 yaşlarındadır.

***

Belçika seyahatindeki en güzel olaylardan biri Moïse Rahmani’yle başlayan dostluğumuzdu.

Judeo- Espanyol’u yaşatmak için verdiği uğraşı ile tanınan Rahmani’nin asıl işinin elmas alım satımı olduğunu çok sonra öğrenecektim.

Mekânı cennet olsun.