Elli yaş ve üzerindeki hastalarda dizde kireçlenme problemi sık görülen bir durumdur. Dizde kireçlenme dediğimizde aslında burada bir kireç oturması veya kireç birikmesi söz konusu değildir. Dizde özellikle ileri ve genç yaşlarda oluşan yıpranmalar ağrılara hatta çoğu zaman yürüyememe sorununa neden olabiliyor. Normalde bir saat rahat yürüyebilen bir kişi diz sorunları nedeniyle 10 dakika yürüyemez hale gelebiliyor.
Op. Dr. Yıldıray Genç*
İleri ve genç yaşlarda oluşan diz eklemindeki kıkırdak harabiyetinin sonucunda yük taşıyan bölgelerin etrafına kalsiyum birikmesiyle yeni kemik oluşumuna kireçlenme deniyor.
Gerçekte bu bir eklem yıpranması özelliklede kıkırdağın kaybıdır. Kıkırdak kaybı arttıkça hastaların yürüyüşleri değişir, bacakları eğrilir, ağrıları artar. Yürüyüş mesafeleri giderek kısalır. Çarşıya, pazara daha az gider olurlar. Ağrılar zaman içinde dayanılmaz hale gelir ve geceleri de rahatsız edici olmaya başlarlar.
Durum bu hale gelmeden mutlaka tedavi edilmesi gerekir. İleri yaşta olan diz kireçlenmesinin tedavisi ise protez ameliyatıdır. Bu ameliyatla diz eklemine protez yerleştirerek hastayı ağrısız yürütüyoruz. Bugün dünyada hastaya en fazla yarar sağlayan ameliyatlardan biridir. Çünkü dizi ağrıyan insan, ağrısı için her gün bir ilaç almak zorundadır. Oysa protezle hasta uzun yıllar ağrısız yürüyebilir.
Kireçlenme hastaların artık daha erken dönemde tedavi edilmesi mümkündür. Daha önceki yaklaşımlarda hastanın 60 yaşını geçmesi ve eklemin son dönemine kadar beklenmesi benimsenmişti ve bu son dönemde de halk arasındaki platin denilen eklem protezleri ameliyatları yapılmaktaydı. Ancak bu yaklaşım artık tamamen değişti. Bu yeni yaklaşımda kıkırdak hasarları henüz ufak iken erken dönemde tamir yoluna gidilmekte eklemin diğer kısımları korunmaktadır.
Bu yöntemde rahatsız olan dize endoskopi ile girilmekte ve hasarlı kıkırdak dokusu tespit edilmektedir. Bu doku temizlendikten sonra bu yüzeyin yerine geçecek şekilde kısmi bir protez (halk arasında yarım protez olarak bilinen) uygulanabilmekte. Böylece kıkırdak eskisi gibi düzgün ve pürüzsüz hale getirilebiliyor ve hastaların ağrıları kısa zamanda gerileyip günlük hayatlarına dönebiliyorlar.
Diz kireçlenmesi olan hastalarda son yıllarda uygulanan yarım diz protezleri ile hastanın hareket sorunu ortadan kalktığı gibi tam bir konfora ulaşılabiliyor.
Yarım veya unikondiler denilen diz protezleri dizin kireçlenmiş iç veya dış ana ekleminin birini değiştirme esasına dayanır. Dizin özellikle sadece bir kısmının kireçlendiği durumlarda uygulanan bu yöntemde tam diz protezinden çok daha küçük bir kesi yapılır, kemik kesisi ve kanama çok daha azdır. Bu ameliyatın en önemli avantajlarından biri ise tam diz protezinde elde edemediğimiz dizin tam bükülmesine olanak sağlamasıdır. Hastalar günlük hayata tam diz protezlerine göre 15 gün daha erken, 1. ay sonunda dönerler. Değişmesi gerektiğinde tam diz protezi ile değiştirilir.
Neden Unikondiler diz protezleri? (Yarım diz protezleri)
Tam diz protezlerinde kireçlenmiş alan dışında sağlam dokular da alınmakta ancak yarım diz protezlerinde (unikondiler) sağlam dokular ellenmemekte sadece kireçlenmiş alan düzeltilmektedir.
Kısaca avantajlarını da şöyle özetleyebiliriz;
*Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı, Or Ahayim Hastanesi
