İş dünyasında her yeni gün yeni bir yönetim gündemi doğuruyor. Dünya ekonomilerinin zig zag’ları, finansal piyasaların bumerangları, kur ve ticaret savaşları ile küreselleşmenin köşegenleşmeye doğru hızla evrilmesi ile yöneticilik artık çok boyutlu ve dinamik olmayı gerektiriyor. Yapay zeka ve robotlar ise pastanın kreması şeklinde.
Sanayi devrimlerinin iş hayatındaki etkileri çok yıkıcı. 1. ve 2. Sanayi devriminde buhar ve elektriğin getirdiği mekanizasyon ile seri üretimin arttırdığı sorunları çözmek ve yönetmek, üretim bantlarını ve işçileri kontrol etmek için beyaz yaka ile yönetim fonksiyonu, pazarlama kavramları geçtiğimiz yüzyılda hayatımıza girdi. Şimdi ise 2000 yılı öncesinde dijitalleşme ile başlayan 3. Sanayi Devrimi öğrenen algoritmalar ve diğerleri ile daha üst bir otomasyon sistemini, 4. Sanayi Devrimini yani akıllı olan dolayısı ile düşünen makineleri hayatımıza sokuyor. Sıfır benzerlik ile makale veya haber yazan yapay zekadan tutun da oda servisi veren robota, sipariş veren buzdolabına, uzaya giden turistlere, holografik satışçılara kadar birçok yeni kavram, meslek hayatımıza giriyor. Finansal risklerin ölçülmesi ve yatırımların doğru yönlendirilmesi her geçen gün zorlaşıyor. Haliyle bu durumlar işletme patronlarına, profesyonel yöneticilere, karar verici yönetim kademelerine daha proaktif ve 7/24 dinamik olma zorunluluğu getiriyor. Bu nedenle yönetim kademelerinde artık koçluk şart. Hatta koçluk artık mesleki standartlar ile kabul gören bir meslek olduğu için Çalışma Bakanlığınca iş sağlığı ve güvenliği gibi şirket üst ve orta kademe yönetimlerine zorunlu tutulmalı. Keza İK yönetimlerinde ve çalışanlarında da mesleki yeterlilik belgesi zorunlu tutulmalı. İşyeri doktoru gibi işyeri psikoloğu ve yönetici koçu belli kriterler dahilinde (içerden veya) dışarıdan giderilebilmeli. Bu mentörlük veya tersine mentörlük şeklinde de olabilir.
Koçluk hizmetlerinin idealinde işletme dışından hizmet olarak alınması objektivite, işletme körlüğünü bertaraf etmesi, performans ve direkt raporlama gibi kaygıların giderilmesi, vb. açılardan daha faydalı. Patronların ve ortakların işletme koçluğu, karar verici orta ve üst kademelerin yönetici koçluğu alması birçok sorunun profesyonelce, bir disiplin ve sistem dahilinde aşılabilmesi için önemli bir destek olacaktır. Tabii deneyimli, referanslı, alanında uzman hizmet sağlayıcılardan alınması durumunda. Bir yaşam koçu yönetici koçluğuna profesyonel boyuttan değil ancak kişisel boyuttan asist edebilir.
Yönetici adaylarında buna hazırlık ve yeni yönetici olan kişilerde ise ilk 100 gün çok önemli. Yönetici olmak isteyen ancak gelişim yönünü bilmeyen adaylar ya bu seviyeye ulaşamıyorlar ya da yanlışları ile gecikmeli ulaşıyorlar. Yeni yöneticilerde ise ek sorumluluğu desteksiz alma ya yanlış uygulamalar ile pozisyonlarına başlama veya eforlarını ve ekiplerini doğru yönetememe şeklinde bir sonuç doğuruyor.
Facebook’un işletme değeri BİST’in değerinden fazla, Konya’nın yüzölçümüne sahip Hollanda dünyanın en büyük ikinci tarım ve gıda ürünleri ihracatçısı. Avrupa’daki bir bankanın bilanço büyüklüğü sektörümüzün toplamına yakın. Apple’ın işletme değeri ülkemizin GSYİH’ına yakın. Bu örnekleri çoğaltabiliriz... Bunu sadece tasarruf ve sermaye oluşumu ile açıklamaya çalışmak fazla iyimserlik olur. Verimlilik, sonuç odaklılık, strateji, metodoloji gibi kavramları, organizasyonu disipline edecek sistemleri işletmelere ve fonksiyonlarına oturtabilmek şart. İşletme ve yönetici koçluğu da burada devreye giriyor. Geçen yıl KOSGEB örneğin KOBİ Koçluğunu uygulamaya alacağını söyledi. Türkiye İhracatçılar Meclisi mentörlük programı başlattı. Bunlar güzel gelişmeler. Bunları daha yasal ve geniş zeminlere oturtmak öncelikle ekonomik büyümemize katkı sağlayacak. Ekonomik büyümenin yolu da sermaye piyasalarından geçiyor. Halka arz edecek daha çok kurumsal işletmeye ihtiyacımız var. Bunları düşünsel ve uygulama boyutunda hayata geçirecek bir boyut lazım.
—————————————————————————————
