Polonya’da bulunan Auschwitz-Birkenau Holokost Müzesi 2. Dünya Savaşı’nda Yahudilere yardım eden Polonyalı diplomatların faaliyetlerini belgeleri ile sergilemeye hazırlanıyor.
Müze yetkilileri uzun süren görüşmelerden sonra halihazırda İsrailli özel bir koleksiyoncuda bulunan bir arşivi almayı başardı.
Söz konusu arşiv 2. Dünya Savaşında İsviçre’de görevli Polonyalı diplomatların Yahudiler için hazırladıkları Güney Amerika ülkelerine ait sahte pasaport ve seyahat belgelerinden oluşuyor.
Savaş sırasında Yahudilerin, Nazilerin işgal ettiği Avrupa’dan çıkabilmesi için en geçerli pasaportlar, İsviçre ve Güney Amerika ülkeleri gibi tarafsız ülkelere ait pasaportlardı. Kayıtlara göre 330 kişi sahte pasaportlarla Nazilerden kaçmayı başarırken, 387 Yahudi sahte pasaportların rağmen yakalandı ve öldürüldü. Sahte pasaporta sahip diğer 430 kişinin kaderi hakkında halen geçerli bir belge bulunamadı.
Sahte belgelerle kurtarma operasyonu İsviçre’de görevli Polonyalı diplomat Alexander Lodos ve Rav Hayim Eiss tarafından organize edilmişti. Rav Eiss 1943 yılında kalp yetmezliğinden vefat etmişti.
Arşivin Polonya’ya gelmesinin zamanlaması da dikkat çekti. Polonya hükümeti son zamanlarda Polonyalıların savaşta Yahudilere yardım ettiğini göstermeyi amaçlayan bir halkla ilişkiler kampanyası başlattı.
