Polonya’da II. Dünya Savaşı’nın başlangıcının 80. yılı anıldı.
O günlerde yaşanan politik çatışmaların halen güncelliğini koruduğu günümüzde, Almanya Şansölyesi Angela Merkel ve ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, pazar günü düzenlenen törende Polonyalı devlet büyükleriyle birlikte II. Dünya Savaşı’nın başlamasının sekseninci yılını andılar.
II. Dünya Savaşı süresince pek az yer Polonya’da yaşanan boyutta ölüm ve yıkım görmüştü. Polonya savaşta, üç milyon kişilik Yahudi cemaatinden hayatını kaybedenlerin büyük çoğunluğunu oluşturduğu oranda, toplam nüfusunun yaklaşık beşte birini kaybetti. Savaş sonrası paramparça olmuş başkent Varşova, küllerinin arasından tekrar doğrulmaya çalıştığı sırada, 1989 yılına dek Rusya hâkimiyeti altında kaldı.
1 Eylül 1939 tarihinde ilk bombalardan birinin düştüğü Wielun kasabasında, tam da bombanın düştüğü saat olan sabaha karşı 04.30’da başlatılan anma töreninde, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda ve Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier birer konuşmalar yaptılar.
Aynı saatlerde savaşın ilk meydan muharebelerinden birinin yaşandığı Gdansk adlı kıyı şehrinde düzenlenen törende ise Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ve Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Frans Timmermans söz aldılar.
Morawiecki konuşmasında savaşın Polonya’ya verdiği devasa maddi, manevi, ruhani, ekonomik ve finansal zararlarının büyüklüğünden bahsetti.
Günümüz politikacılarının propaganda malzemesi
Polonya’da şu anda iktidarda olan Hukuk ve Adalet Partisi (PiS), seçimler sırasında ‘tarih politikası’ diye tabir edilen bir kampanya yürütmüş ve büyük destek topladığı bu kampanyada Batı dünyasını Nazi işgali altındaki Polonya’nın çektiklerini anlayamamakla suçlamıştı.
PiS yöneticileri ayrıca sık sık, BM ile NATO’da ortaklık yaptığı ve ticari ilişkisinin ileri düzeyde olduğu Almanya’nın Polonya’ya savaş tazminatı ödemesi çağrısında bulunmuş, fakat Berlin’den ‘savaşla ilgili tüm maddi davaların sonuca ulaşarak bittiği’ cevabını almıştı.
Polonya’da 13 Ekim’de gerçekleşecek seçim öncesi savaşın başlangıcını anma ile ilgili törenler bir propaganda malzemesi olarak kullanılıyor. PiS, muhalefeti Polonya’nın imajını koruyamamakla suçluyor.
Diğer yandan, ABD Başkanı Donald Trump’ın ülkesindeki kasırga uyarısı sonrası Polonya seyahatini aniden iptal etmesini takiben pazar günü Polonya’ya giden Almanya Başbakanı Merkel ve ABD Başkan Yardımcısı Pence, tören öncesinde Varşova’da basına konuşarak törene katılmaktan onur duyduklarını belirttiler.
Mike Pence, “Polonya halkının özgürlüğe olan adanmışlıklarını, azim, cesaret ve sıra dışı karakterlerini kutlayacağımız için mutluyuz. Onlara hitap edecek olmaktan onur duyuyorum” dedi.
Steinmeier: Kurbanların önünde eğiliyorum
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier Polonyalı mevkidaşı Andrzej Duda ile birlikte katıldığı Wielun’da törende anlamlı ifadeler kullandı:
“Altı yıl boyunca Polonya ve Avrupa’da sürecek olan şiddet ve yok etme burada başladı” diyen Steinmeier “Wielun baskınında hayatını kaybeden kurbanlar önünde eğiliyorum. Alman diktatörlüğünün Polonyalı kurbanları önünde eğiliyorum. Ve af diliyorum” dedi. “Polonya’da insanlık suçu işleyenler Almanlardı” diyen Steinmeier, “Bunun geçmişte kaldığını, geçip gittiğini iddia edenler, nasyonal sosyalistlerin Avrupa’daki korku egemenliğinin Alman tarihinin bir marjinalliği olduğunu söyleyenler kendi kendini yok etmiş olur” ifadelerini kullandı.
Almanya’nın, tarihin kendisine yüklediği sorumluluğu üstlendiğini belirten Steinmeier Nazi Almanyası’nın işlediği suçların unutulmayacağını ve her zaman anılacağını vurguladı.
(soldan sağa) Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier, Polonya Cumhurbaşkanı Duda ve ABD Başkan Yardımcısı Pence
