Daniel LEVİ
Geçtiğimiz günlerde İzmir Şaar HaŞamayim Sinagogunun yeni binasının açılışı yapıldı.
Tevrat’ta Mabet ve Kutsal Mekanların açılış töreni, Tora Şemot 40:33’ten itibaren, Mişkan (Seyyar Tapınak)’ın açılışı dolaysı ile çok açık anlatılmıştır:
“Moşe çalışmayı tamamlayınca, Bulut, Ohel (Buluşma Çadırı)’nı kapladı. HaŞem’in onuru bütün Mişkan’ı doldurmuş idi. Moşe, Buluşma Çadırına giremedi. Zira Bulut, Buluşma Çadırının üzerine çökmüş, HaŞem’in onuru Mişkan’ı doldurmuş idi. Sonraları tüm konaklama yerleri boyunca, Bulut, çölde yol gösterdi. Bulut hareket ettiğinde Bene-Israel Bulutu takip etti. Bulut durduğu zaman da, Bulut hareket edinceye kadar bekledi ve konakladı.”
Bet Amikdaş (Süleyman Mabedi)’nin açılışları ile de ilgili Tanah’ta (Eski Ahid) törenler ayrıca anlatılmaktadır.
Geçen yıldan bir anım var. Bu yıl 20 yıllığına Ege İşadamları Derneğine 20 yıllığına kiralanan eski Portekiz Sinagogunda Minha (öğle duası) organize edilmiş ve ben de katılmış idim. Tören’e Türkiye Musevi Cemaatini temsilen İstanbul’dan Eş Başkanı İshak İbrahimzade de katılmış idi. O da bize Tehillim (Zebur) Mezmur 30’u hatırlatmış idi. Ev (Mabed) açılış töreni için David’in Mezmur’u…
Görüleceği üzere Mabed’lerin açılışının karakteri dini ve ruhanidir. İnanılır ki Sefer Tora usulüne göre yerine yerleştirilip, Ner Tamid (sürekli yanan mum) yandığında sinagog çalışmaya başlamıştır. Bu çerçevede Türkiye Hahambaşısı Rav İsak Haleva ve heyeti bu açılış ve tahsis törenini ifa etmek üzere İzmir’e gelmiş ve açılışı gerçekleştirmiştir. Gerekli bilgileri Şalom’daki haberlerden almışsınızdır.
Bu çerçevede 1992’de gene Türkiye Hahambaşısı HaRav David Aseo z”l ve heyeti için İzmir Bet Israel Sinagogunda yapılan resmi karşılama törenini yazacağım. Bilgileri Töreni Hahambaşılık Genel Sekreteri Hayim Eliezer HaKohen ile yöneten kardeşim Moşe Levi’nin katkıları ile oluşturdum.
Hahambaşı Rav David Asseo, yanında İzmir Hahambaşısı Rav Nisim Barmaymon z”l ile kendilerine tahsis edilen araç ile sinagog önüne gelmişlerdi. Onları Haham HaKahal olarak Hazanımız Rafael Moron ile Cemaat Başkanı Moris Bencuya ve diğer yetkililer karşılamış idi. Hahambaşı, sinagogun avlusuna girdiğinde Haham HaKahal Rafael Moron elinde tuttuğu Puntero’yu (Tora okunurken okunan yeri gösteren gümüş el) Hahambaşı’ya uzatarak sembolik olarak törenin yönetimini ona devretmiş idi. Diyalogu bilmemekle beraber yıllar sonra bu konuyu danıştığım değerli bilge büyüğüm N.Z.B Leon Hakim z”l ’e göre muhtemelen Rafael Moron ‘BeHavod – Onur ile’ görevi Ruhani Lider’e iade etmiş olmalı idi. Hahambaşı ile Rafael Moron ve ardından Rav Barmaymon, Türkiye Musevi Cemaati Başkanı Yakup Barouh, İzmir Başkanı Moris Bencuya ve diğer yetkili ve misafirler kortej oluşturarak mabet içine doğru yürüdüler. Mabet ana kapısı önünde Hahambaşı, yanındaki Rafael Moron’a puntero’yu iade ederek töreni yönetmesini istedi. Leon Hakim’e göre bu iade sırasında Hahambaşı, Rafael Moron’a “Ya Esta En Buena Mano – Puntero iyi ellerde” demiş olmalı idi. Hahambaşı’nın ana mabedin girişinde görünmesi ile “Baruh HaBa” müziği çalmaya başlamış idi. Bu müzik ile kortej Teva ve Ehal’in önüne kadar yürümüş ve ayrılan yerlerine oturmuşlardı.
Törende Minha duası sonrası Hahambaşı HaRav David Asseo, Türkiye Musevi Cemaati Başkanı Yakup Barouh, İzmir Hahambaşısı HaRav Nisim BarMaymon, İzmir Musevi Cemaati Başkanı Moris Bencuya birer konuşma yapmış idi. Bu arada HaRav David Sevi ise güzel sesi ile İzmirli Bestekâr Santo Şikar’ın yazıp bestelediği SEFATAY (Dudaklarım) adlı piyutu da güzel sesi ile okumuş idi.
Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer…
