Tıp ilerledikçe insanoğlu yaşamın muhteşem teknolojisini daha da keşfetmekte, doğanın bir tek hücreden farklı fonksiyonlar gören karmaşık yapılı doku ve organların üretilmesindeki sırları öğrenmektedir.
Kök hücre tedavisinin temeli doğanın tek bir tip hücreden farklı dokular yaratma becerisinin hasar görmüş veya yaşlanmış organları tedavi etmek için kullanmaktır.
Kök hücreleri tüm hücrelere dönüşebilme, çoğalma ve kendini yenileme özelliklerine sahip özel hücrelerdir. Kök hücreler gerektiğinde farklılaşarak eksik veya hasarlanmış olan hücrelerin yerine geçebilir veya hücrelerin onarılmasını sağlar.
Yıllarca süren çalışmaların bir sonucu olarak artık kök hücrelerini tedavi amacıyla kullanabiliyoruz. Son 5 yılda ürolojide kök hücre tedavilerinin kullanımının heyecan verici sonuçları elde edildi. Kök hücre tedavisinin akut ve kronik ürolojik hastalıkların tedavisinde kullanımı da gün geçtikçe yerleşmektedir.
Örneğin ürolojide sertleşme sorunu (erektil disfonksiyon), erken boşalma, Peyronie hastalığı, kronik sistitler, interstisyel sistit, kronik prostatit, azospermi (menide sperm bulunmaması), aşırı aktif mesane gibi sorunlar kök hücre tedavisi ile tedavi edilebilmektedir.
Henüz deneysel aşamada olan kadınlarda idrar kaçırma, erkeklerde prostat ameliyatları sonrasında gelişen idrar kaçırma, idrar yolları ile diğer komşu organlar arasında gelişen fistüller potansiyel problemi de kök hücre tedavisine cevap verebilmektedir.
Bu listeye teknoloji ilerledikçe başka hastalıkların da ekleneceği beklenilmektedir.
Kök hücreleri elde etmek için kemik iliği veya yağ dokusu kullanılır. Lokal anestezi altında kemik iliğinden özel biyopsi iğnesi ile ilik dokusu alınır. Alınan dokular laboratuvarda kültür ortamında çoğaltılır. Yağ dokusu ise yine lokal anestezi altında yapılan mini-liposakşın işlemi ile alınır. Çok sayıda kök hücre elde edilebildiği için çoğaltma işlemine gerek duyulmaz. Günümüzde üroloji alanı dahil tıp branşlarının çoğunda kök hücreler yağ dokusundan elde edilmektedir. Uygulamada bugüne kadar hiç bir yan etki gözlenmemiştir. Endüstriyel olarak hazırlanmak yerine hastanın kendi dokusundan elde edilen yani allojenik olan kök hücrelerinin kullanımı daha güvenlidir.
Ürolojide uygulamalar
Prof Dr. Sinan Ekici Ekici
Kök Hücre Tedavisi İle Sertleşme Bozukluğu Kalıcı Olarak Düzeltilir mi?
Erektil disfonksiyon yani sertleşme sorunu penisin uyarılara rağmen zayıf veya çok kısa süreli sertleşmesi halidir. Erektil disfonksiyonu olan hastaların %70’inde fosfodiesteraz tip 5 enzim inhibitörü (FDE5i) olan ilaçlarla (sildenafil, vardenafil, tadalafil) ereksiyon elde edilebilmektedir. Fayda gören hastaların %20’si daha sonra fayda görmez hale gelmektedir. Bazı hastalar da yan etkilerinden dolayı ilaç kullanmayı bırakmaktadır. Yaşam tarzında düzenlemeler, idrar yoluna ilaç uygulaması, penise ilaç enjeksiyonu, vakum cihazı ve penise protez yerleştirilmesi diğer tedavi yöntemleridir. Ancak tüm bu tedavilerin hiçbiri asıl nedeni tedavi edici özelliğe sahip değildir. Bu nedenle, nedeni tedavi edecek kalıcı tedavi arayışlarına olan ilgi artmıştır. Ozonlu PRP tedavisi ve kök hücre tedavisi kalıcı tedavi yöntemleri olarak gelecek vadetmektedir.
Sertleşme Sorunu Nedenleri Nelerdir?
Sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam, sigara ve alkol kullanımı, doğal olmayan gıdalar, obezite, yüksek kolesterol, metabolik sendrom, insülin direnci ve diyabet mellitus, damar sertliği ve hipertansiyon en önemli risk faktörleridir. Ayrıca, prostat ameliyatları, rektum kanseri ameliyatları, pelvik bölgeye verilen radyoterapi sıklıkla erektil disfonksiyona neden olmaktadır.
Kök Hücre Tedavisi İle Bu Durumlarda Kalıcı Çözüm Elde Edilebilir mi?
Kök hücreleri endotel hücrelerine, düz kas hücrelerine, Schwann hücrelerine ve sinir hücreleri dahil pek çok dokuya farklılaşabilme kapasitesine sahiptir.
Bu nedenle ereksiyon sorununa neden olan bu durumlarda, zarar görmüş penis dokusu kök hücre tedavisi ile onarılarak sertleşme fonksiyonu tekrar kazanılmaktadır.
Kök hücreler fonksiyonu bozulmuş damarlardaki ve sinüzoidlerdeki endotel hücreleri, kavernozal sinirleri ve korpus kavernozum kas dokusunu onarmaktadır. Diyabet hastalığının neden olduğu erektil disfonksiyon çalışmalarında da kök hücrelerin korpus kavernozum yapısı üzerinde onarım etkisi göstererek erektil disfonksiyonu düzelttiği gösterilmiştir. Yapılan tüm çalışmalarda bu etkinin varlığı ve sonucu gösterilmiştir.
Ameliyat ve radyoterapi Sertleşme Sorununa Nasıl Neden Olur?
Prostat kanseri ameliyatı sırasında sinirler korunurken oluşan sinir hasarı, ereksiyonun çok az geri gelmesine veya hiç ereksiyon olmamasına neden olur. Yani, sinirler korunsa dahi %14-70 arasında ereksiyon fonksiyonu kaybedilmektedir. Yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar, ameliyatın açık veya robotik cerrahi yöntemle yapılmasının uzun vadede çok anlamlı bir fark oluşturmadığı yönündedir. Bilindiği gibi, ameliyat sonrası uygulanan fosfodiesteraz tip 5 inhibitörü ilaçlar, asıl sorunu çözemedikleri için sertleşme sorununu tedavi edememektedir.
Penis sinirleri hasar gördüğünde, öncelikle sertleşme sürecini başlatan nitrik oksit sentezleyen enzimin üretimi azalır.
İnflamasyondan sorumlu hücrelerin salgıladıkları kemokin denilen küçük moleküller, kemokin reseptörü içeren makrofajları, lökositleri ve diğer inflamasyon hücrelerini ve kök hücrelerini ortama toplarlar. Gelişen nöroinflamasyon, sinir iletisinde oluşan sorunlarla ereksiyon oluşumu engellenir.
Prostat Ameliyatı Sonrası Oluşan Sertleşme Bozukluğunu Kök Hücre Tedavisi Nasıl Düzeltir?
Penisin sertlşene dokusu olan korpus kavernozumlara verilen kök hücreler burada bir süre kaldıktan sonra, majör pelvik ganglionda geçici bir birikim oluşturur.
Yapılan çalışmalar, bu kök hücrelerinin salgılarıyla (parakrin etkiyle), sinir dokusunun, kas dokusunun ve damarların onarımını ve yeniden oluşumunu sağladıklarını göstermiştir.
Stromal vasküler fraksiyon (SVF) şeklinde verilen kök hücre uygulaması ile hasar görmüş sinir varlığında kök hücrelerin sinir hücresine farklılaşması ve ortama schwann hücrelerini toplayarak yeni sinir hücresi oluşumu ve var olan hücrelerin onarılması sağlanır.
Kök Hücre Tedavisinin Geleceğni nasıl görüyorsunuz?i
10 yıldan uzun süredir yapılan klinik çalışmalar ve sürekli artan ilgi dikkate alındığında her geçen gün kök hücre tedavi uygulamalarında gelişmeler kaydedilmekte ve daha başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Kullanım alanları da teknikler geliştikçe artmaktadır. Kök hücre tedavisi tecrübe gerektiren bir tedavi yöntemidir. Tedavi kararını verirken mutlaka bu konuda deneyimli, konuya her yönüyle hakim bir uzmanı tercih etmek önemlidir.
