Viktor Ullmann: 1933-42 arası Prag yılları

Renan KOEN Perspektif
15 Nisan 2020 Çarşamba

Viktor Ullmann, Prag’a geri döndüğünde muazzam operası Der Sturz des Antichrist Op. 9 üstüne çalışmaya başlar. Bu operada, antropozofi yazarı Albert Steffen’ın aynı isimli eserinden etkilenmiştir. Opera, iyiyle kötünün savaşını tasvir eder. Bu eseri ile, 1936 yılında prestijli Emil – Hertzka –Gedächtnispreis ödülüne layık görülür. Fakat bu opera, o zamanın Çekoslovakya’sındaki politik nedenlerden dolayı, o yıllarda sahnelenememişti. Çek Ulusal Tiyatrosu 1935 ve 1937 yıllarında bu eseri repertuarına katmak istemiş, ancak bu istekleri sorun yaratmıştı.  

Ullmann, söz konusu operayı bestelemeyi bitirdikten sonra, 20. yüzyıl müziğinin mimarlarından olan Alois Hába ile çeyrek ton teknikleri üstüne çalışır. Alois Hába’nın Türk bestecileri üzerinde de etkisi olmuştur. Büyük bestecilerimizden, Necil Kazım Akses’in hocası olmuş, bu sayede kuvvetli etkisi Türk Klasik Müzik Tarihine de yön vermiştir. Viktor Ullmann, Hába’dan aldığı teknik ile piyano eserleri, şan eserleri besteler. Bu dönemde bestelediği diğer bir opera olan Der zerbrochene Krug operası da yine dönemin politik atmosferi yüzünden sahnelenememişti.

1938 yılında, Bohemya ve Moravya ‘himaye altında devlet’ ilan edilir. Himaye altındaki devlet demek, o toprakların Alman egemenliğine geçmesi anlamına gelir. Tüm Çekoslovakya artık Alman egemenliğindedir ve böylece ülkede Nuremberg Kanunları yürürlüğe girer.  Önce politik atmosfer vahim bir hal alır ve daha sonra Nuremberg Kanunları kanunları gereğince tüm Yahudiler toplumdan men edilir. II. Dünya Savaşının başlangıç tarihi olarak kabul edilen 1 Eylül 1939'da, Yahudilerin kitle halinde nakilleri için idari kararlar alınmıştır bile.

Ullmann, 1931 yılında evlendiği ikinci karısı Annie Winternitz, oğulları Max ve Jean ve kızı Felicie’den oluşan ailesine göçmenlik vizesi aramaya başlar. Güney Afrika dahil yurt dışında yaşayan tüm dostlarına yazdığı mektuplar sonuçsuz kalır. Bunun üzerine, karısı ve çocuklarını İngiltere’ye göndermeyi başarır. 

Bu zor dönemde Ullmann bestelemeye devam etmiş olsa da, hatta II. Dünya Savaşının ilk iki senesinde yeni eserlerini kendi başına yayımlamış olsa da, içinde bulunduğu durum gittikçe daha da ciddileşmekteydi.  1941 yılının ağustos ayında ikinci karısı Annie’den de boşandıktan sonra Ullmann, sınır dışı edilme tehlikesi yaşar. Ullmann,  Lodz Ghettosuna gönderilmemek için 15 Ekim 1941’de yeni eşi Elisabeth Frank–Meissl ile evlenir. Lodz’dan sınır dışı edilmesi ile ilgili tebligat gelir ancak Prag’daki Yahudi Cemaati kendisini bu nakilden kurtarır. Ancak bu korunma da geçicidir. Maalesef 8 Eylül 1942 tarihinde, Ullmann ve karısı Prag’ın kuzeyinde bulunan Terezin’e ya da Nazilerce kullanılan ismi olan Theresienstadt adındaki toplama kampına gönderilirler.

 

 Viktor Ullmann “DER STURZ DES ANTICHRIST” Operası Der Techniker’in Aryası

Tenor: Martin Štolba

https://www.youtube.com/watch?v=-k-yawK0-GI

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün