Or-Ahayim Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Aziz Eryavuz safra kanalı ve pankreas kanalında yaşanabilen sıkıntıların teşhis ve bazı durumlarda tedavisinde kullanılan ERCP yöntemini anlattı
Safra kanalı ve pankreas kanalı gibi iki hayati önemi olan kanal, birlikte ya da yan yana on iki parmak bağırsağa (duodenum) açılır. ERCP bu kanalların görüntülenmesi ve gereğinde bazı tedavilerin yapılmasını içeren bir (endoskopik retrograd kolanjio pankreatografi) bir yöntemin kısaltmadır. Mideden 4-5 cm sonra duodenum duvarındaki bir minik delik bu iki kanalın sonlanma ve salgılarını bağırsağa akıtma noktasıdır.
Buradaki darlıklar, tümörler, safra kesesinden çıkarak gelen taş ve çamurlar safra ve pankreas salgılarının akışını engelleyerek ciddi ve hayati şikâyetlere (bulantı, ateş, ağrı vb) sebep olabilirler. En sık da safra kesesi içindeki taş ve çamurun tıkaması sonucu ağır sarılık ve ağrı, bulantı oluşur.
Ağız yolu ile mideyi geçerek buraya ulaşan (gastroskopiye benzer şekilde) bir endoskop yardımı ile bu delik görülüp içinden geçirilen kateter ve genişletici aletler vasıtasıyla birden fazla işlem yapılabilir.
• Buraya verilen, röntgende görünür bir ilaç yardımı ile safra ve pankreas kanallarının filmi çekilebilir.
• Darlık veya taşın sebep olduğu tıkanmalarda önce deliği genişletme işlemi, sonra taş ve çamurun alınması ile tedavi yapılabilir.
• Tümör vb ile daralmış olan delik içine konan bir stent yardımı ile salgıları akıtır hale getirilerek şikâyet giderilir.
Bu şekilde teşhis ve/veya tedavi aynı anda gerçekleştirilir. Safra kesesi taşı da olan hastalarda bu işlem sayesinde açık ameliyattan kaçınılmış olur. Safra kesesi ameliyatı hasta için daha kolay olan kapalı (laparoskopik) yöntemle yapılabilir. Aksi halde safra yollarındaki taş vb için açık ameliyat yapmak ve uzun yatış süresine ve komplikasyonları daha fazla olabilen tedavi yoluna gitmek gerekebilir.
Tedavi edilemez tümörlerde yerleştirilen stent yardımı ile bağırsağa safra akışının sağlanması ile şikâyetsiz bir dönem temin edilmiş olur.
Hazırlık için hastaların tam aç olmaları (7-8 saattir bir şey yememeleri) yeterlidir.
Yatırılarak damar yolu ile verilen bir ilaç sayesinde uyuyan hastamıza yaklaşık bir saatlik bir uygulama ile işlem gerçekleştirilir. Daha sonra bir-iki saatlik bir dinlenmeyi takiben taburcu edilebilir ya da bazı özel durumlarda hastanede yatışı devam edebilir. Ağrılı bir işlem değildir. Gıda konusunda biraz seçici davranıp iki-üç gün protein ve yağ kısıtlanabilir.
