Münih Güvenlik Konferansı’nda sıcak konular

6-8 Şubat tarihlerinde 51. kez gerçekleştirilen Münih Güvenlik Konferansı, yirmi devlet lideri, 60 kadar dışişleri ve savunma bakanı, 30 küresel şirket CEO’su ve 400 kadar tanınmış karar alıcı ile yine uluslararası siyasetin odak noktasındaydı. Konferansta Ukrayna’yla ilgili Rusya ile Batı’nın açmazı, (IŞ)İD ve İran gibi diğer sıcak başlıkları neredeyse gölgede bıraktı. Uzmanların üzerinde anlaştığı bir nokta bu yılki konferansın öncekilere göre çok daha net ve somut tartışmalara ev sahipliği yaptığı, bu derece üst düzey temsilin de etkisiyle kapalı kapılar ardında samimi görüşmeler için altın fırsatlar sunduğu yönünde.

 

 

UKRAYNA

• ABD ve AB Ukrayna’ya silah yardımı konusunda fikir ayrılığına düştü.

• Almanya Başbakanı Angela Merkel, Rus lider Putin’in askeri yolla caydırılmasının mümkün görünmediğini ve silah yardımının çözüm ihtimalini tümüyle ortadan kaldıracağını düşündüğünü söyledi.

• Cumhuriyetçilerin kontrolüne geçen ABD Kongresi’nde ise Kiev’e silah sağlama yönünde bir fikir birliği oluşurken, Cumhuriyetçi Senatör John McCain konferansta Merkel’e “Belli ki Ukrayna’da katledilen insanlar umurunda değil, battaniyeler Rus tankları karşısında işe yaramıyor” şeklinde ağır sözler sarf etti.

• Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Doğu Ukrayna’da ilan edilen Donetsk Halk Cumhuriyeti ile Kiev arasındaki anlaşmalar için garantör olmaya hazır olduklarını belirtirken, ABD’yi krizi tırmandırmakla suçladı.

• Konferanstan sonra pazartesi Washington’da Alman meslektaşı Merkel ile bir araya gelen ABD Başkanı Barack Obama, Ukrayna’yı silahlandırma seçeneğinin masada olduğunu fakat henüz bir karara varmadığını belirtti. Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’ın da katılacağı mekik diplomasisine çarşamba günü Kiev ve Moskova’da devam ediyor.

IŞ(İD)

• Arap liderler IŞİD ile mücadelede strateji ve silah eksikliğinden yakındı.

• Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani ülkesinde konuşlanmış militanlara karşı Batı’dan destek istedi.

• ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, “Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a IŞİD’e karşı saldırı düzenleme konusunda baskı yapmaya devam edeceğiz” dedi.

• Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani peşmergelerin IŞİD’i 1500 kilometrelik bir hattan temizlediklerini ancak askeri çözümün yeterli olmadığını, aynı zamanda mali ve ideolojik yönden de mücadele verilmesi gerektiğinin altını çizdi.

• Başta Merkel ve Kerry olmak üzere Batı liderleri Kürtlere verilecek askeri ve mali desteğin sürmesi konusunda fikir birliğinde olduklarını  yinelediler.

 

İRAN

• Kerry ve İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif Münih’te ikinci kez sürpriz bir şekilde 90 dakikalık bir görüşme yaptı.

• Zarif, siyasi uzlaşma için 31 Mart, nihai anlaşma içinse 30 Haziran mühleti konulan nükleer görüşmelerin başarısızlığa uğraması durumunda İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ülkedeki muhafazakâr kesim karşısında elinin zayıflayacağı söylentilerini kesin bir dille reddetti.

• İran’ın bulundurabileceği santrifüj sayısında uzlaşıldığı söylenen görüşmelerde ABD tarafı ekonomik yaptırımların yıllar içinde kaldırılmasını öngörürken İran tarafının talep ettiği zamanlama altı ayla sınırlı.

• İsrail İstihbarat Bakanı Yuval Steinitz,  Tahran’ın sözlerine güvenmediklerini belirterek, diplomasinin başarısız olması durumunda askeri güç kullanabileceklerini yineledi.

 

ORTADOĞU

• Ortadoğu Dörtlüsü (ABD, AB, Rusya ve BM) İsrail-Filistin barış görüşmelerine hızlıca dönülmesini ve iki tarafın da anlaşmazlıklarını çözme çabalarını tehlikeye düşürecek hareketlerden kaçınmalarını istedi.

• Arap-İsrail gerginliğini kapsamlı bir çözüme götürecek olan Arap Barış Girişiminin önemli olduğunun altı çizilerek Gazze’nin yeniden inşasına hız verilmesine karar verildi.

• Geçen ekim ayında vaat edilen 5 milyar dolarlık yardımın Filistin halkına dağıtılması çağrısında bulunuldu.

• Katar Dışişleri Bakanı Halid Al-Attiya ile laf dalaşına giren Steinitz, Katar’ın diğer cihatçı örgütlerden bir farkı olmayan Hamas’ı desteklemesinin sebebini sordu. Al-Attiya bunun üzerine Hamas’ın özgürlükçü bir direniş hareketi olduğunu, terörist olmadığını; öte yandan ülkesinin IŞİD’a karşı koalisyonda aktif bir şekilde yer aldığını söyledi.

Konferansın gündeminde, AB entegrasyonu, Akdeniz’de mültecilerin yaşadığı trajediler, elektronik ortamda alınması gereken önlemler, Suriye’nin durumu ve kimyasal silahların imhası ve Ebola ile mücadele gibi konular da yer aldı.

 

ÇAVUŞOĞLU GİTMEDİ

Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu konferansın Ortadoğu seansında İsrailli temsilcilerin bulunacağı gerekçesiyle Münih Konferansı’na katılmadı. Bu hareketin Almanya’ya karşı bir duruş olarak algılanmaması gerektiğini söyleyen Çavuşoğlu Almanya ile ilişkilerinin konferans ile sınırlı olmadığını vurguladı. İsrail delegesi Steinitz konuyla ilgili olarak “Konferansa gelmeyerek Türkiye radikal İslam ve Müslüman Kardeşler ile Hamas gibi terörist örgütlerle kendini özdeşleştirdiğini gösterdi” dedi.