Es ora de azer moabet...

Coya DELEVİ Judeo-Espanyol
22 Nisan 2015 Çarşamba

Kuando eskrivo tekstos ansi, avlando de aki de ayi, tomo lo mas plazer. Me imajino azer moabet kon amigos. Sinseramente, me syento deskansar. Munchas vezes me tomo i el kafiko al lado del komputer, lo ke kompleta mi kyef...

Una de las amigas del Şalom demando en pasadas si tomamos reaksyones (buenas o no) de los lektores, kuryoza de saver si el Ladino se esta sufizamente (yeterince) meldando. Respondi instinktivamente: “Mira, en la oja judeo-espanyol no eskrivimos para oyir alavasyones o komplimentos. A lo menos, en lo ke me konserna, tambien no eskrivo para pasar la ora. Konsideramos komo una misyon, una chika partisipasyon para impedir el olvido de muestra Lingua i Kultura.” Es tambien lo mizmo en lo ke konserna todos los amigos, amigas veluntaryos de “El Amaneser”.

Keridos lektores, klaro ke estamos tomando reaksyones. Munchas vezes apresyasyones dandomos fuersa i koraje de kontinuar. Vezes, ay kritikas, kuando pozitivas, kuando negativas. Komo tiene dicho muestra amiga Klara Perahya, “una apresyasyon es un rekonforto”. Aki ay una realidad. Siguro ke uno ke eskrive, seya un romanso, un artikolo o una kolona no importa kualo, dezea ke sus linyas se melden. Komo konsekuensa, se gusta kuando los lektores komentan o los profesyonales kritikan. Esto es la preva infayivle ke sus eskritas se estan meldando, mizmo si las kritikas no son syempre pozitivas.

Muestro amigo Izel Rozental, karikaturisto internasyonal i “kolumnisto” en muestra gazeta, dize: “El eskrivano se mantiene de las reaksyones del lektor. Si no tomi reaksyon, konsidero mi lavoro komo non reushido”. Aki esto objektando. No tomar dinguna reaksyon, syempre no sinyifika ke muestro lavoro no se melda, o komo es el kavzo del Sr. Rozental, ke tambien sus desenes no se miran. Lo ke kero dizir, no se deve asperar en kada vez un djesto del lektor o observador. Esto es mi opinyon.

Es verdad ke las apresyasyones rekonfortan. Ma i una kritika negativa no deve azermos pena o deziluzyonarmos. Munchas vezes es ansi ke tenemos la oportunidad de enderechar muestras faltas (si faltas ay!). Estas kritikas las acheto a kondisyon de no ser indjustas. Ay malorozamente i este modo de kavzos en vezes.

No se si el lektor se akodra, antes unos, kuantos anyos eskrivi una letra avyerta. Avli sinseramente de mis difikultades del empesijo, problemas, keshas de lektores ke no estavan bien entendyendo. Ansi antes 8-9 anyos fui yo la primera a avrir parantezas en turko en el Şalom. Kon tyempo ampeso la publikasyon de “El Amaneser”. Las keshas ampesaron de muevo. Porke, yo en mis eskritas no empleo byervos “emprestados” del turko. Aparte de esto, ekspliki ke ay un grande shifro de lektores afuera ke no konosen el turko. En todo kavzo, en prensipyo no devemos avrir parantezas en turko en “El Amaneser”.

Alora resivi d’un lektor una letra en turko, una lista de 20 byervos miyos ke no entendyo: “Para bien entender vuestro teksto, es ke so ovligado de tener al lado diksionaryo judeo-espanyol –turko? No!, no puedo azer esto. Tu deves avrir parantezas en turko. Deke no mos estamos keshando de otros eskrivanos? Eyos no estan komo ti empleando byervos“imposivles”!!, estranyeros, byervos ke no se uzan. Estas dizyendo, los lektores de afuera no konosyendo el turko no van entender nada. Ke m’importa si no entyenden eyos!!. A mi me importa ke yo i los de aki puedamos entender i tomar plazer!!!”

Keridos amigos, sovre esto tengo mis eksplikasyones, ma seriya largo de darlas aki. Naturalmente i este lektor ansi ke otros lektores tienen razon. Ma, yo no no puedo trokar mi manera de eskrivir. Espero ke entervalo estos amigos estan maz auzados a mis eskritas.

Kon la esperansa de toparmos en otro moabet…