Deja vu or nightmare on Wall Street

Nedir bize bunları dedirten. İşte, meşhur artist ‘Varlık Alım Programı’nın rolünün sona erdiği günkü 30 Ekim tarihli FED verileri. Yanındaki kolon ise, tam beş gün öncesine ait ‘Faiz Ne Zaman Artar’ adındaki aksiyon filmlerinin vazgeçilmez figüranı. Değişen ne diye soruyor insan. Bu filmi görmüştük diyen ‘Deja Vu’ Ayşe Teyze’nin kafası hala karışık. Rivayet odur ki, Cüneyt Arkın’ın yerine başrol oynamak isteyen bir dublörüne yönetmen pencereyi açıp ‘Atla’ der. “Burası 3.kat ama” diye cevap verince yönetmen “Cüneyt atlıyor ama” der. İki veri seti arasında en ufak bir fark yoksa o zaman niye faiz artacak, Cüneyt camdan niye atlasın ?

FED Verileri                               (Trilyon Dolar)	30 Ekim 2014	30 Temmuz 2015
Reserve Bank credit	4,45	4,45
Securities held outright	4,24	4,22
U.S. Treasury securities	2,46	2,46
Mortgage-backed securities	1,74	1,72
Currency in circulation (14)	1,29	1,37
Reserve balances with Federal Reserve Banks	2,62	2,62
Marketable U.S. Treasury securities (1)	2,96	2,98
Remaining Maturity - Over 1 year to 5 years	1,05	1,09
Total assets	4,48	4,48
Liabilities - Deposits	2,93	2,85

 

Sorunun cevabı yine tabloda gizli. Bilançoda taşınan tahvillerin vadeleri gelmeye başladı. Önceki yazımızda ifade ettiğimiz gibi, Amerikan Hazinesi hala yüksek tutarlarda borçlanmak zorunda. Bu senetlerin eskisinden daha primli çıkması gerekiyor. Nedenleri ise, öncelikle risk priminin yükselmesi, ikincisi ABD’de enflasyon hala istenilen seviyede olmadığı için faiz artışı gereksinimi, üçüncüsü artık bedavaya dünyaya para vermek istemeyen politika gereksinimi ve elden çıkarılma riski olan 10 yıl üstü tahvil portföyünün vadeye kadar tutulması gereksinimi. Özetle, finans yönetiminin bir parçası. Peki ne zaman artar bu dolar faizi? Zen Kuşağı Ekol Bey, finansal piyasaların son yıllardaki en gözde tahmin metodu olan kahve falına ve FED’in “Bir Kelime Bir İşlem” FOMC toplantı tutanaklarına bakarak, kahve vadeli kontratlarının fiyatı üzerinden Eylül ayını işaret etmişti. Zaten, bu yıl içinde iki kez faiz arttıracağım diyen Yellen için geriye de pek bir süre kalmadı. Peki bu sene faizlerin artmama olasılığı var mı ? Amerikan ekonomisi son 10 yılda yıllık yüzde 3 büyümenin altında kalarak 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana bir rekor kırmak üzere. Bu bir ilk olacak. Üstelik girişimcilik ruhunu da kaybediyor. Özetle, bu resesyondan çıkmak için Keynes’in Likidite Tuzağı’nın işlemediğini artık kabul etmek zorundalar. Paranın Yansızlığı ile borsalara kaçan paraların ekonomiye girmesi için faizler yükselmek zorunda. Evet, yüksek faiz maliyetleri arttırıyor ama enflasyonist de olsa ekonomik aktiviteler paranın bankacılık sisteminde kalması ile mümkün. Ne gariptir ki, bizde ise durum ve gereklilik tam tersi, bizde bankacılıktan çok halka arzlara kaymamız gerek. Keşke, yemeksepeti.com’un 27 milyon dolarlık kâr payı dağıtımını BİST’te hissedarlarına yapabilseydik, ekonomi ve iş sayfalarında bu haber olsaydı. Evet, İK sayfaları için müthiş bir haber değeri var bu insana verilen değerin somut göstergesinde. Her durumda (çalışanlara) kâr payı (jestiyon) vereceksek bari şirketi borsada satalım noktasında, belki diğer şirketlere güzel bir örnek olur düşüncesi ile konumuza dönelim.

Paranın maliyeti yükselecek

Dolar faizler artarsa piyasadan, ülkeden dolar kaçar paniğine gerek yok. Tersine dolar ve başta Euro olmak üzere dünyadaki piyasalarda döviz ve para bolluğu devam edecek. Fakat paranın maliyeti yükselecek. Burada, Wall Street’te ve borsalarda bir düzeltme kaçınılmaz. Wall Street bir kabusa dönüşür mü, ona da piyasanın kendisi karar verecek. Çin Borsası bunun öncü sinyallerini veriyordu uzun süredir. Çin ekonomisinin büyümesi yavaşlayınca, roket aynı hızla yere çakıldı. Alınan önlemlere rağmen ancak durağanlaştı. Çin’deki bu durum global ekonomideki yavaşlama riski ve talep daralması ile emtiaların fiyatını düşürdü. Altın, petrol gibi emtialar tarihi seviyelerinde. Örneğin, 1.150 dolarda güçlü bir direnci olan Ons 1.100 doların altına sarktı.  

Bizde ne olur sorusunun cevabı

Önceki yazılarımızdan farklı olarak, reel kesimin net döviz pozisyon açığı 2014 sonuna göre yarı yarıya azalmış durumda 5,7 milyar dolar. Enflasyonu yine revize etmek zorunda kaldı Merkez Bankası. Düşen petrol fiyatları, artan kur nedeni ile faydasını gösteremiyor. İhracat yavaşlıyor. Evet, ülkeden yılbaşından bu yana 6 milyar dolar çıkış olmuş, bunun üçte biri kabaca bonolarda (olan talep) azalmadan. Bonolardan çıkışın 1/10’u kadar senetlere giriş olmuş. Aslında bu iyi bir gelişmenin negatif yansıması. Yine, önceleri işaret ettiğimiz üzere, “İstanbul Ekolü Yatırım Paradoksu” dediğimiz bu olguda, kamunun borçlanmasındaki azalış yerini sermaye piyasalarındaki (İstanbul Finans Merkezi) gelişim ile doldurulamayınca, yüksek faizle para çekmeye çalışmak zorunda kalıyoruz. Ucuz faizli yabancı para varlıklar ile bu boşluğu doldurmaya çalışınca da banka döviz kredileri artıyor. Üstüne siyasi ve bölgesel belirsizlikler binince de, dünyanın bir ucunda kelebek kanat çırpınca etkisi bizde tornado kıvamında oluyor. Eğer erken seçim kararı çıkar, bölgesel belirsizlikler üzerine FED faiz kararı ve ülke kredi notunda revizyonlar gelirse, davranışsal finans bize dolar kurunda psikolojik sınırların üstünü gösterecektir, tersi senaryoda ise sadece FED faiz artışı kapsamında 2,50 üzerinde bugünkü seviyeleri arasında gidip gelecektir. Tabii, Dolar / Euro paritesini de gözardı etmemek lazım. Yunanistan krizinin halı altına süpürülmesi ise 1,10 denge seviyelerinde salınım devam ediyor. IMF’in Yunanistan kurtarma paketine dahil olmama kararı, Euro Bölgesi’nin belirsizlik senaryolarının güçleneceğinin bir öncü göstergesi.

Yapılacak tek şey var, gözleri kapatıp uyumamak, piyasa hayallerine dalmamak. Freddy yatırımcılara göz kırp(tır)ıyor.