Yok olmak üzere olan bir İspanyol cemaati

İspanya’nın Batı Akdeniz’deki özerk bölgesi Palma de Mallorca’daki Yahudi cemaati sadece 200 yahidi ve yaşlı nüfusu ile yok olmanın eşiğinde.

Kültür
6 Ekim 2015 Salı

Akdeniz’in en güzel kıyılarından birine sahip turizm merkezi bölgede 1435 yılında 4000 Yahudi yaşıyordu. Ancak Ortaçağ  İspanya’sında  Hıristiyan olmayan herkesi idam ya da ülkeyi terk etmek seçenekleri ile bırakan Engizisyon, yüzlercesinin ülkeyi terk etmesine ya da  Hıristiyanlığa geçmesine neden oldu.

Ancak görünüşte Hıristiyan olarak yaşayan bu kişiler gizli olarak Yahudi geleneklerine bağlı kalmaya, bayramları kutlamaya devam ettiler.

İspanya’da Marranos olarak bilinen bu gizli Yahudilere Palma de Mallorca’da geniş toplumun verdiği isim ise ‘Chuetas’ .

Chuetas, İspanya’nın bu bölgesinde konuşulan Katalanca’da  domuz manasına geliyor.

Geçen yıllar içinde sonradan Hıristiyan olan bu kişiler ne Hıristiyan geniş toplumu tarafından kabul edilir ne de Engizisyon sonrası artan Yahudi toplumu tarafından kucaklanır. 

Yedioth Aharonot gazetesinden Ayelet Momo Shay’ın haberine göre, bugün toplumsal dengeler gizli Yahudilerin lehine değişmiş durumda.

Günümüzde siyasi baskıların kalkması ile  hem 200 kişiyi geçmeyen Yahudi cemaatinin sonradan Hıristiyan olan bu kişilere yaklaşımı değişmiş, hem de  bu gizli Yahudiler bayramlarda sinagoga gelerek atalarının köklerini yeniden keşfetmeye başlamış.  Yahudi cemaati bayramlarda ve Şabat’ta sinagogu dolduran bu kişilere ‘misafir’ adını takmış. 

Ancak yok olmanın eşiğindeki Palma de  Mallorca Sinagogunda bayramlarda bile bir haham bulunmuyor.

Cemaat her Şabat (Yahudilikte  cumartesi günü)  Barcelona’dan gelen bir hazan sayesinde törenleri yapıp duaları takip ediyor.  

Kendisi de gizli Yahudiler soyundan gelen ve sonradan Yahudiliğini keşfederek İsrail’de haham olan Rav Nissan Ben Avraham, adaya sık sık gelerek 20 -30 kişilik sınıflarda yüzyıllarca Hıristiyan görüntüsü şeklinde yaşamış bu kişilere Yahudi gelenekleri dersleri veriyor.

Halen Yahudilik konusunda toleranslı bir cemaat hahamı arayan  Palma de Mallorca Yahudi Cemaatini  Yahudi geçmişini arayan Hıristiyanların kurtarıp kurtaramayacağını ise  zaman gösterecek.