29 Mayıs 1931 - El Jugeton Gazetesi kapandı

Naim GÜLERYÜZ Kavram
25 Mayıs 2016 Çarşamba

Türk-Yahudi basınının değerli ve renkli simalarından biri olarak kabul edilen Elia Karmona 1908’de mürettip [tipograf] olarak çalıştığı David Fresko’nun yanından ayrılarak kendi matbaasını kurdu ve 21 Nisan 1909 tarihinde El Jugueton (Güldüren) isimli haftalık mizah gazetesini yayınlamaya başladı. Gazetede Müdür -Yazar (Director-Redactor) Elia Karmona, Yayıncı (Editor) Abraham Bahar David ve Yönetici (Administratores) olarak Arditi ile Kastro belirtilmekteydi.         

Jurnal humoristiko ke esta viendo i vera maraviyas (Mucizeler gören ve görecek olan mizahi gazete), este jurnal aparese kada semana el dia ke tyene gana el direktör (Bu gazete her hafta, yayıncısının keyfinin geldiği gün yayınlanır), Jurnal humoristiko ke se karişeya i se va karişeyar en todo (Her şeye karışan ve karışacak olan mizahi gazete) gibi alt başlıklarla, genelde pazartesi günleri çıkan dört sayfalık bu gazetenin yayını Elia Karmona’nın 27 Haziran 1931’de ölümünden bir ay öncesine, 29 Mayıs 1931’e kadar sürdü.

El Jugueton uzun yıllar, Elia Karmona’nın dillere destan orijinal veya Fransızcadan adapte öykü kitapçıklarıyla beraber, hemen hemen çoğu orta-direk Yahudi evinin ayrılmaz bir parçası oldu.

Güncel konuları alaycı bir üslupla eleştirme yeteneği yüksek olan Karmona’nın özellikle dönemin Hahambaşısı Haim Nahum Efendi’yi hedef alan yazılarında kullandığı ‘sıra dışı’ sıfatlar çok sabırlı bir insan olan Hahambaşı’yı dahi çileden çıkardı ve resmi makamlara şikâyete zorladı. Bunun üzerine gazetenin yayını 25 Nisan 1914 tarihinde geçici olarak bir süre askıya alındı.

El Jugueton, 11 Haziran 1915 sayısında geleneksel İbrani harflerle Yahudi-İspanyolcası başlığının üzerine bir de Osmanlıca harflerle başlık ekleyerek yayınlanmaya başladı. Gazete önceleri 19x27 boyutunda basılırken ilerdeki yıllarda biraz daha küçüldü, fiyatı ise yıllarca 10 para olarak kaldı.