Türkiye ile İsrail arasında ilişkilerin normalleşmesi yönünde 28 Haziran´da tarafların imza koydukları anlaşma 17 Ağustos´ta TBMM Dış İlişkiler Komisyonu’nda kabul edildi. Anlaşmanın bu hafta meclis tatile girmeden onaylanması bekleniyor. Anlaşmaya dair merak edilen konuların başında, Mavi Marmara olayı mağdurlarının açmış oldukları davaların akıbetinin ne olacağı geliyor.
Anlaşmanın meclisten geçmesiyle birlikte Mavi Marmara olayından sorumlu tutulan İsrailli üst düzey askeri yetkililer hakkında açılmış davaların otomatik olarak düşeceği yönünde bir görüş hakim. Ancak Dış İlişkiler Komisyonu’ndan görüştüğüm bir yetkili bu konuya biraz daha açıklık getiriyor.
Anlaşmanın dördüncü maddesi uyarınca, İsrail'in Mavi Marmara olayıyla ilgili kendilerine yönelik doğrudan ya da dolaylı olarak Türkiye'de yapılmış ve yapılacak her türlü hukuki ve cezai talebe ilişkin sorumluluktan muaf tutulması garanti ediliyor.
Bir sonraki madde ise mağdurların tazminat haklarına ilişkin yürüttükleri hukuki sürecin devam edeceğine işaret ediyor.
Buna göre, İsrail yirmi milyon dolarlık tazminat bedelini hükümetin açacağı bir hesaba aktaracak. Mağdurlar isterlerse doğrudan tazminat bedellerini alabilecekler. Ancak davalarından vazgeçmek istemeyenler için hukuki süreç işlemeye devam edecek ve davalar neticesinde doğan yükümlülükleri İsrail değil, Türkiye üstlenecek.
Görüştüğüm yetkili halihazırda açılmış 32 dava olduğunu, bunların ikisinin sonuçlandığının altını çiziyor. Anlaşma metni, Mavi Marmara mağdurlarının Türkiye dışında başka bir ülkede dava açmalarına herhangi bir kısıtlama getirmiyor.
İsrail 31 Mayıs 2010 yılında Gazze'ye gitmek isteyen Mavi Marmara gemisine uluslararası sularda operasyon düzenlemiş, bu saldırıda dokuzu Türk vatandaşı, on kişi hayatını kaybetmişti. Saldırıdan iki yıl sonra Türkiye'de İsrailli yetkililer hakkında ceza davası açıldı.
Davaya bakan İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi, Mayıs 2014'te aralarında dönemin İsrail Genelkurmay Başkanı Aluf Gabriel Ashkenazi, Deniz Kuvvetleri Komutanı Eliezer Alfred Marom, İstihbarat Başkanı Amos Yadin ve Hava Kuvvetleri Komutanı Avishay Levi için kırmızı bülten çıkartılmasına karar verdi. Ancak kırmızı bülten talebi Dışişleri Bakanlığınca Interpol'e iletilmedi.
27 Temmuz'da Türk ve İsrailli heyetlerin imzaladıkları anlaşma İsrail Bakanlar Kurulu’ndan geçmiş, Türkiye Gazze'ye ilk yardım gemisini ulaştırmıştı. Buna karşılık, iç siyasetteki çalkantılar sebebiyle anlaşmanın TBMM'ye gelişinin gecikmesi İsrail tarafından endişeyle karşılanmıştı.
Hukuki prosedür gereğince, anlaşma metni Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayına sunulacak. Resmi Gazete’de yayınlanması ardından anlaşmanın yürürlüğe girişini takip eden 25 işgünü içinde İsrail'in tazminat miktarını yatırması bekleniyor.
