Çocuklarda pek çok soruna bağlı olarak halsizlik görülebilir. Bağırsak parazitleri ya da besinlerden kaynaklanan sorunlardan halsizlik oluşabileceği gibi demir eksikliğine, uyku apne sendromuna ya da geniz eti problemine bağlı olarak da görülebilir. Lösemi ve malintelere bağlı da oluşabilen halsizlik problemini tek başına değerlendirmemek gerekir. Liv Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emre Çenesiz halsizlikle belirti gösteren hastalıklar hakkında bilgi verdi.
BAĞIRSAK PARAZİTLERİ
Özellikle yaz aylarında bağırsak parazitlerine çok sık rastlanır. İyi yıkanmamış sebze ve meyvelerde bulaşır. Genel belirtileri ağızdan salya akması, makatta kaşıntı ve halsizlik, iştahsızlık ve ağız kokusudur. Basit testlerle tanısı konulabilen bağırsak parazitlerinin tedavisi kolaylıkla yapılır ancak erken tedavi edilmediği takdirde çocukların gelişimlerini etkileyebilir. Bağırsak parazitleri tedavi edilebilen ancak bazen de tekrarlayabilen bir hastalık olduğundan ebeveynlerin oldukça dikkatli olması gerekir.
KANSIZLIK VE KAN HASTALIKLARI
Birçok şey çocuklarda demir eksikliği anemisine sebep olabilir. Çocuklarda en sık görülen kansızlık nedeni demir eksikliği anemisidir. Büyüme gelişme çağındaki çocuklarda demir eksikliğine çok dikkat edilmesi gerekir. Gün içinde halsizlik, yorgunluk, dikkat bozukluğu varsa özellikle kansızlık araştırılmalı. Demir eksikliğinde normalde demir içermesi gereken kırmızı kan hücreleri sayıca azalır. Kırmızı kan hücrelerinin esas görevi dokulara oksijen taşımak ve dolayısıyla enerji vermektir. Kan hücreleri azaldığında dokulara taşınan oksijen de azalacağından çocuk halsizleşir. Ancak tedavi edilmediği takdirde zihinsel fonksiyonları etkileyebilir. Demir eksikliği olanlarda mental ve motor (zihinsel ve hareket) gelişim skorları daha düşük olur, dikkat eksikliği daha sık görülür. Sağlam çocuk takibinde ilk altıncı ay sonunda hemogram, demir düzeyi bakılıp tanısı konulabilir. Senede bir kere tekrar etmek gerekir. Demir eksikliğinin erken tanısı için düzenli aralıklarla kan sayımı yapılmalıdır. Prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerin 4-6’ncı ayda, zamanında doğmuş bebeklerin ise 6-9’uncu ayda tam kan sayımı yapılması gerekir. Doktorunuz gerekli görürse testin zaman içinde tekrarlanmasını önerebilir. Kansızlık saptanırsa demir tedavisi başlanmalıdır. Demir eksikliği anemisi tanısı konan çocuklara kilosuna uygun dozda demir içeren ilaçlar başlaması gerekir ve diyet düzenlenmeli. Demir emiliminin daha iyi olması için ilaç aç karna alınmalı ve C vitamini bakımından zengin gıdalar bolca tüketilmelidir. Bir ay kırmızı kan hücrelerinin artırılması ve iki ay da demir depolarının dolması için toplam üç ay tedavi sürdürülmeli, tedavi bitiminde kan sayımı kontrolü yapılmalıdır. Demir tedavisine bağlı dişlerde lekelenme ve dışkıda renk değişikliği görülebilirse de bu durum geçicidir. Kansızlığın belirtileri varsa malinteler, lösemi gibi kansızlığın daha az görülen nedenleri de önemle araştırılmalı.
GENİZ ETİ, UYKU APNE SENDROMU
Çocuklarda geniz eti pek çok soruna neden olabiliyor. Geniz etinin büyük olması burnun arka deliklerinin kapanmasına neden oluyor. Geniz eti sebebiyle, burnun kapalı olması sonucunda çocukta ağzı açık uyuma, horlama ve uykuda kısa süreyle nefes kesilmesi (uyku apnesi) gelişebiliyor. Gece uyuyamayan çocuk gündüz halsiz oluyor. Burnu tıkanan çocuk gece kaliteli uyuyamadığı için okul başarısı olumsuz etkilenebiliyor.
