Kısa kısa Sukot

1- Uşpizin-misafirler- Kişi, Suka’da oturduğu zaman, bir gün Tanrısal Onur’un, koruyucu kanatlarını göklerden, onun üstüne örteceğini ümit eder. Suka, o denli bir spiritüel enerji yoğunluğu barındırır ki, İsrail’in yedi ‘babası’, Gan Eden’den (Cennet Bahçesi) çıkıp, Sukot süresince Suka’larda misafirimiz olurlar. Her gün, Suka’ya girerken bir tanesi, diğer altısına (kronolojik veya sefirot sırasına göre) rehberlik eder.

Sefirot sırasına göre, birinci gece Avraam (sevgi ve iyilik), ikinci gece İtshak (kişisel güç ve kendine hakimiyet), üçüncü gece Yaakov (güzellik ve gerçek), dördüncü gece Moşe (Tora’nın Hakimiyeti ve ebediyet), beşinci gece Aaron (empati ve Tanrısal Görkem), altıncı gece Yosef (kutsallık ve spiritüel temel) ve yedinci gece David (Cennetin Krallığı’nın yeryüzünde kurmak) diğer altısına önderlik eder.

Cennetten gelen uşpizin’lerin, bu değerli misafirlerin kişisel özelliklerine uygun olarak davrandığımızda, Tanrısal Işık yeryüzüne gelir ve dünyayı, tamamlanmasına yaklaştırır.

2- İhtiyaç sahiplerini mutlu etmek-Bu kutsal ve spiritüel konuların yanında, Yahudiliğin vurguladığı en önemli husus, insan davranışlarıdır. Yahudi mistisizminin en önemli eseri Zohar, Uşpizin’i açıkladıktan sonra, “ …kişi, fakiri de mutlu etmeli, Uşpizin için bir kenara ayrılması düşünülen yemek porsiyonu, ihtiyaçlı kişiye verilmelidir” diye belirtir.

Maimonides, aynı konuyu dini bir yükümlülük olarak alır: “…kişi kendisi yiyip içerken, yabancı, dul, yetim ve diğer ihtiyaçlı kişileri de doyurmak zorundadır. Bunları yapmayan, mitsva yapma mutluluğunu değil, sadece kendi midesinin mutluluğunu yaşıyor demektir.”

3- Su: Sukot, ‘su’ için yargılandığımız ve Tanrı’ya yağmur, bereket için dua ettiğimiz bir dönemdir. Bet Amikdaş zamanında Kutsal Tapınağa Pesah’ta ‘Arpa Kurbanı’, Şavuot’ta ‘Buğday Kurbanı’, Sukot’ta ise ‘Su Kurbanı’ getirilirdi. Mizbeah’ın üstüne dökülüp Tanrı’ya adanan su ile gelecek yılın bol yağışlı ve bereketli olması dilenirdi. Bu bağlamda Yeruşalayim’de yer alan Sukot’la ilgili kutlamaların çoğu da su ile ilgiliydi. Buna Bet Aşoeva şenliği de dâhildi. Hatta Mişna’da şöyle yazar: ‘ Bet Aşoeva sevincine şahit olmamış bir kişi, gerçek mutluluğu tecrübe etmemiştir.”

4- Teşuva korkudan / sevgiden: Berditçev’li R.Yitzchak, Talmud’daki şu bölümden bahseder: “…korkudan dolayı teşuva yapan kişinin, ‘bile bile’ işlemiş olduğu günahlar dahi, ‘istem dışı’ yapılmış günahlar sınıfında sayılacaktır. Fakat Tanrı’ya olan ‘yoğun sevgisinden’ dolayı teşuva yapan kişinin, ‘bilinçli’ olarak işlemiş olduğu günahlar, kendi hesabına birer sevap olarak geçecektir.”  R.Levi Yitzchak, bunu şöyle yorumlar:  Roş Aşana ve Kipur gibi insanı huşu içinde bırakan yargı günlerinde, cezalandırılma korkusuyla yapılan teşuva, kişiyi yine istem dışı yapılan günahların hesabıyla baş başa bırakır. Ancak Sukot’un, ‘Neşe Zamanı’mızın gelmesiyle, kişi Tanrı’ya karşı güçlü bir sevgi ve bağlılık hissiyle dolar ve bu sevgi yoğunluğu ile teşuva yapıldığı zaman, kişinin günahları, sevaplara dönüşür.

SUKOT TAKVİMİ

 2016-5777

16 Ekim Pazar –(14 Tişri)

*Geleneksel olarak Sukot’tan bir önceki gün, lulav, adasim ve aravot Suka’nın içindeyken birbirine bağlanır.

*Gerçek mutluluk, elindekileri başkalarıyla paylaşmak olduğu için, bu gün fazladan tsedaka verilir.

* Sukot Bayramı şerefine mumlar, evin kadınları ve kızları tarafından güneş batmadan önce yakılır ve sonra beraha söylenir: (Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav vetsivanu leadlik ner şel Yom Tov- Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere Yom Tov mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız Mübareksin).

*Akşam duasından sonra, keyifli bir bayram yemeği yenilir.

*Bu akşam, yağmur bile yağsa Suka’da yemek, en azından Kiduş söyleyip, ekmeği Suka’da yemek, mitsva’dır.

*Birinci akşam önce Şaloş Regalim Kiduş’u, sonra Suka berahası, en son Şeeheyanu berahası söylenir.

17 Ekim Pazartesi–(15 Tişri) ve 18 Ekim Salı (16 Tişri) –YOM TOV

*Önceden hazırlanmış olan Arba Minim (Dört Tür) sabah duası sırasında, altı farklı yöne sallanır.

*Allel duasının tamamı okunduktan sonra, Oşanot yapılır. (Arba Minim ile gelecek yılda ferah bir geçim için dualar eşliğinde, Teva’da bulunan Sefer Tora’nın etrafında bir kere dönülür.)

*Sabah duasından sonra Suka’da keyifli bir bayram yemeği yenir.

*Akşam duasından sonra, bayram yemeği, Suka’da yenir.

*İkinci akşam (17 Ekim Pazartesi akşamı) önce Şaloş Regalim Kiduşu, sonra Şeeheyanu berahası, en son Suka berahası söylenir.

19 Ekim Çarşamba (17 Tişri) - 20 Ekim Perşembe (18 Tişri) -21 Ekim Cuma (19 Tişri)- Sukot-Hol Amoed-Medyanos

*Bayramın Yom Tov olmayan bu ara günlerinde, yine bazı kısıtlamalar olmasına karşın, günlük hayatta yaptığımız aktivitelerin çoğunu yapabiliriz.

*Birçok cemaatte, Sukot -Hol Amoed günlerinde Tefilin takılmaz.

*Sabah dualarında Arba Minim sallanır, Allel duasının tamamı okunur, Oşanot yapılır.(Teva’da bulunan Sefer Tora’nın etrafında bir kez dönülür)

*Sabah duasından sonra Suka’da keyifli bir bayram yemeği yenir.

*21 Ekim Cuma -Şabat mumları güneş batmadan önce yakılır. Mumlar yakıldıktan sonra beraha söylenir: “Baruh Ata Ad.Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav vetsivanu leadlik  ner şel Şabat- Bizleri mitsvaları ile kutsayan ve bizlere Şabat mumlarını yakma mitsvasını veren Evren’in Efendisi Sen Tanrı’mız Mübareksin.”

*Şabat Yemeği, Suka’da yenir.

22 Ekim Cumartesi– (20 Tişri) - Şabat Hol Amoed-Medyanos

*Şabat sabah duaları her Şabat olduğu şekilde yapılır, Şaloş Regalim Amida’sı ve Musaf’ı okunur. Şabat’la ilgili bölümler eklenir.

*Allel duasının tamamı okunur.

*Şabat dolayısıyla Arba Minim getirilmez.

 * Oşana duası söylenir, ama Teva’nın etrafında dönülmez.

*Şabat bayram yemeği Suka’da yenir.

*Akşam olunca, Şabat’ın bitip ve yeni haftanın başladığı Avdala yapılır.

*22 Ekim akşamı Oşana Raba başlar. Oşana Raba, Roş Aşana’da yargılandıktan sonra, Yom Kipur’da yeni yıl için hakkımızda verilen kararların yürürlüğe girdiği gündür.

23 Ekim Pazar- (21 Tişri)-Sukot’un 7. günü- Hol Amoed ve Oşana Raba

* Sabah duası sırasında Arba Minim altı farklı yöne sallanır.

* Allel duasının tamamı okunur, özel bereket duaları ile Teva’daki Sefer Tora’nın etrafında yedi kere dönülür, yedi Oşanot yapılır. Bayramın adı Oşana Raba buradan gelir.

*Oşanot’tan sonra beş arava-söğüt dalından oluşan demetler alınır ve yere beş kere vurulur. Bu söğüt dalları daha sonra evlerdeki mezuzaların yanına asılır.

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilmiş olan bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Every Person’s Guide to Sukkot, Shemini Atzeret and Simchat Torah, Succos-It’s Significance, Laws

and Prayers, Emanations, İnside Time, Journey Through Nach, El Gid para El Pratikante (Gözlem) kitaplarından ve www.chabad.org; www.jewfaq.org; www.rabbisacks.org; www.meaningfullife.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi rabilerine başvurması gerekir.

*Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.