Gazeteci Vittorio Levi ‘yeni’ binanın 25 Safer 1239 (31 Ekim 1823) tarihinde hizmete girdiğini yazar. Toplumda, bulunduğu sokağın adı, Gelin Perçemi anlamına gelen ‘Zülf-ü arus’un halk lehçesindeki kısaltılmış şekli Zülfaris unvanı ile anılan, Hahambaşılık kayıtlarında ise Kal Kadoş Galata olarak belirtilen bu sinagog 1671’de mevcuttu.
Gazeteci Vittorio Levi ‘yeni’ binanın 25 Safer 1239 (31 Ekim 1823) tarihinde hizmete girdiğini yazar. Toplumda, bulunduğu sokağın adı, Gelin Perçemi anlamına gelen ‘Zülf-ü arus’un halk lehçesindeki kısaltılmış şekli Zülfaris unvanı ile anılan, Hahambaşılık kayıtlarında ise Kal Kadoş Galata olarak belirtilen bu sinagog 1671’de mevcuttu.
Ehal’in etrafındaki mermer çerçevede aşağıdaki ibare okunmaktadır: Ehal Aberit Aze Nivne Minehase Semuel Malki ben Amanoah Hayim Aser Nolad Vehay be Galata - Elul 5642 (Serbest çevirisi: Bu Ehal, Galata’da doğan ve yaşayan Rahmetli Hayim’in oğlu Semuel Malki tarafından Hayim’in malları ile inşa edilmiştir. Elul 5642 (Eylül 1882)
Nisan 1904 başında, Saadetlu Jak Bey de Leon başkanlığında Galata Cemaati Konseyi, Hahambaşılıkça düzenlenen tüm törenlerin ve çoğu düğünlerin icra edildiği, dönemin bu en merkez sinagogunun “Yahudi olan ve olmayan ziyaretçilere mahcup olmamak için” iç ve dış restorasyonunu kararlaştırır ve restorasyondan sonraki ilk düğün için özel bir tören düzenlenir.
Hahambaşılık düğün kayıtlarında tespit edebildiğimiz kadarıyla, Zülfaris Sinagogunda icra edilen en eski düğün töreni 6 Ağustos 1903 (13 Av 5663), en son düğün 6 Şubat 1983 (23 Şevat 5743) tarihlidir.
Zülfaris’in tarihindeki anlamlı anılardan biri de, 24 Ocak 1909 (2 Şevat 5669) günü 86 delegenin Zülfaris’te toplanarak, Meşrutiyet’in ilanı ile beraber makamından istifa eden Hahambaşı Kaymakamı Moşe Levi’nin yerine Hahambaşı olarak Haim Nahum Efendi’nin seçimidir.
1962 Aralık ayında tekrar bir tamirat geçiren Zülfaris 15 Eylül 1979 tarihinde İstanbul’da yaşayan Edirne ve Trakya kökenli Yahudilerin ibadetine tahsis edildiyse de kısa bir süre sonra cemaat azlığından muvakkaten hizmete kapatıldı.
500.Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi olarak düzenlenmek üzere 500.Yıl Vakfı’na tahsis edilmesi uygun görülen sinagogda müze 25 Kasım 2001 tarihinde görkemli bir törenle açıldı ve Neve Şalom Sinagogu kompleksine taşındığı 2016 yılına kadar hizmet verdi.
Kaynak: Naim A. Güleryüz, İstanbul Sinagogları, Ajans Class, 1992.
