Kardiyolojide kullanılan teknolojiler

Uz. Dr. Özkan Köse^*

RENKLİ EKOKARDİYOGRAFİ –DOPPLER

Kardiyolojide teknoloji bir sihirli kutunun açılması gibidir.

Ekokardiyografinin temel kullanım amacı kalbi görüntülemektir. İki boyutlu olarak kalbi görüntülemek ve bütün kalp fonksiyonlarını incelemek mümkündür. Bu incelemede röntgen ışınları kullanılmaz, genellikle 15 dakikada tamamlanır, işlem ultrason teknolojisidir. Ağrısız bir işlemdir, yan etkisi yoktur.

Ekokardiyografi şu amaçlarla kullanılmaktadır:

μ Nefes darlığının sebebinin araştırılmasında,

μ Dudaklarda ve ellerde morarma sebebinin bulunmasında,

μ Göğüs ağrısının sebebinin belirlenmesinde,

μ Çarpıntının nedeninin araştırılmasında,

μ Kalpte üfürüm duyulmasının araştırılmasında,

μ Sebebi belirlenemeyen öksürük ve ses kısıklıklarında,

μ Bacaklarda, ayaklarda, karında ve vücudun diğer bölgelerinde olan şişliklerin araştırılmasında,

μ Akciğerlerde sıvı toplanmasında,

μ Kalp kasında ve zarında oluşan kitle,  kist ve sıvı toplanmalarının tespitinde,

μ Kalp kapak hastalıklarını teşhis ve takiplerinde,

μ Protez kalp kapağı ve By pass’lı hastaların izlenmesinde,

μ Kalp yetmezliği olanların tedavisinin izlenmesinde,

μ Hipertansiyonu olan hastaların izlenmesinde,

μ Şeker hastalığı ve/veya kronik böbrek yetmezliği olan hastaların izlenmesinde,

μ Doğumsal olan kalp hastalıklarının tespitinde ve izlenmesinde,

μ Bebeklerde ve çocuklarda duyulan üfürümlerin sebebinin araştırılmasında,

μ Kanserli hastaların radyoterapi ve kemoterapileri sırasında ve izlemlerinde yapılır.

Ekokardiyografi kardiyoloji uzmanının gözü ve kulağıdır. ‘Olmazsa olmaz’lardandır.

HOLTER

Küçük sihirli bir kutudur, pille çalışır.

Hastanın üzerine elektrotlarla bağlanan ve 24 saat boyunca kalbin ritmini kaydeden cihazdır.  Alet 24 saat boyunca EKG kaydını alır. Aletin bağlandığı süre içinde hasta günlük aktivitelerine devam edebilir. Hastaya takılı olduğu sürede manyetik alanlardan uzak durulmalıdır.

24 saatlik EKG Holteri aşağıdaki durumlarda yapılmalıdır:

μ Çarpıntı hissinde ve çarpıntı ataklarında, ritim bozukluğunu tespit edebilmek için,

μ Baş dönmesi ve bayılma,

μ Geçici ve kalıcı felç durumlarında (SVA),

μ Ani geçici veya kalıcı görme kayıplarında  (Ritim bozukluğu nedeniyle olabilir),

μ Ailesinde ani ölüm öyküsü olanlarda,

μ Ritim bozukluğu olanların izlenmesinde,

μ Kalıcı kalp pili olanların izlenmesinde,

μ Uyku apne sendromu olanlarda,

μ Bazı doğumsal kalp hastalıklarında ritmin izlenmesinde,

μ Kardiyomiyopatilerde ritmin incelenmesinde, ani ölüm riskini belirlemede,

μ Koroner kalp hastalığı,  kalp yetmezliği,  kapak hastalıklarında,

μ Kalbin uyarı oluşum ve iletim sistemindeki bloklarda bozuklukların teşhis ve tedavisinde,

μ Doğuştan sağırlığı olan çocuklar gibi daha birçok hastalıkta kalp ritmini izlemek amacıyla 24 saatlik Holter tetkiki işlemi yapılır.

AMBULATUAR KAN BASINCI MONİTÖRÜZASYONU

Poliklinik şartlarında hastaya bağlanan ve 24 saat boyunca hastada duran bir tansiyon aletidir.

Hastaya bağlanmadan önce hangi sıklıkta hastanın tansiyonlarını ölçeceğine dair bilgiler programlanarak monitöre yüklenir.

Bu komutlar doğrultusunda zamanı geldiğinde hastanın tansiyonunu ölçerek hafızasına kaydeder.

24 saatin sonunda hastanın tüm verilerinin ve istatistiksel değerlendirme sonuçlarını verir.

μ Gereksiz yere ilaç kullanımını engellemek için,

μ İlaç kullanımına bağlı yan etkilerden kurtulmak için,

μ Hatalı tanıları engellemek için,

μ Beyin kanamalarının çoğunda sebep olarak gösterilen hipertansiyonun doğru olarak tedavisi mümkün olacaktır.

İlk tanıda mutlaka ambulatuar kan basıncı monitörü kullanılmalıdır.

EFORLU EKG

Efor testi, kalp yükünü giderek arttıracak şekilde ‘treadmill’ adı verilen koşu bandında egzersiz yapılırken, EKG’nin sürekli izlenmesi ve belli aralıklarla kayıt alınması işlemidir. Hasta bant üzerinde yürütülerek kalp hızı arttırılır. Bu esnada hastadan alınan EKG kayıtları bilgisayarda analiz edilir. Normal EKG’de tespit edilemeyen bozukluklar burada tespit edilir. Aynı zamanda kan basıncı ve nabız değişikliği, hastanın nefes darlığı, göğüs ağrısı şikâyetlerinin olup olmadığı kaydedilir. Eforlu EKG;

μ Kalp damarlarında darlık olup olmadığını tespit etmede,

μ Kalp krizi geçirenlerde risk belirlemede,

μ Tedavi sonuçlarını takip etmekte,

μ Eforla tansiyon yükselme derecesini araştırmakta,

μ Göğüs ağrısının kalpten kaynaklı olup olmadığını araştırmada kullanılır.

STRES EKOKARDİYOGRAFİ

Stres ekokardiyografi, egzersiz yöntemleriyle veya kalp atımını hızlandıran ilaçlarla yapılan bir ekokardiyografi uygulamasıdır. Egzersiz ekokardiyografi, koşu bandı efor testinde egzersiz protokolünün uygulamasından hemen önce ve hemen sonra veya bisiklet egzersiz testi yardımıyla egzersizin her aşamasında ekokardiyografik görüntülerin kaydedilmesi şeklinde yapılmaktadır. 

Kalıcı kalp pili, EKG’de sol dal bloğu, sol karıncık kalınlaşması ve EKG’de bazı özel bulguların varlığı nedeniyle (preeksitasyon) kalp hastalıklarının diğer yöntemlerle değerlendirilmesi güç olduğunda uygulanır. Miyokard kanlanma bozukluğunu saptamak için akut kalp krizlerinden ve koroner damarlara yapılan girişimsel işlemlerden sonra risk belirlenmesi amacıyla, kalp cerrahisi dışında cerrahi girişim uygulanacak hastalarda operasyon öncesi kardiyak risk değerlendirilmesi amacıyla da uygulanmaktadır.

Amaç, kalbin kasılma kapasitesini gözlemlemek, koroner yetersizlik bulgularını araştırmak ve bazı kapak hastalıklarında cerrahi karara yardımcı olabilmektir.

*Kardiyoloji Uzmanı

Or Ahayim Hastanesi