Balkan Savaşı sırasında, çoğu Balat yangınından sonra yöreye gelerek yerleşen 75-80 kadar küçük esnaf ve işçi Yahudi ailesinin ikamet ettiği Yedikule’de hizmet veren mütevazı bir ibadethane mevcuttu.
Balkan Savaşı sırasında, çoğu Balat yangınından sonra yöreye gelerek yerleşen 75-80 kadar küçük esnaf ve işçi Yahudi ailesinin ikamet ettiği Yedikule’de hizmet veren mütevazı bir ibadethane mevcuttu. Yaklaşık 60 m2’lik bu mekân İstasyon Caddesinde, Yedikule Karakolu hizasında 21 numaralı ahşap evin üst katında, kapıları çıkarılarak birleştirilmiş üç odadan oluşuyordu.
1950’li yılların sonunda ancak on beş Yahudi ailesinin oturduğu bu semtte nüfusun hızla azalması karşısında sinagog 1964’te kapandı. Bina, izale-i şuyu ile satılarak aynı yılın mayıs ayında tamamen tahliye edildi. Sinagog 1951 yılına kadar kendi müdavimleri arasından seçilen bir heyet tarafından yönetilmekteydi
1961’den 1964’e kadar ‘hazan’lık görevini yürüten Nesim Beruhiyel, anılan yıllarda icra edilmiş bir düğün veya bar-mitzva töreni anımsamamaktadır. Bazı günler, aralarında Moris Profeta, İsak Çukran, Mair Alazraki, Yusuf Reyna ve diğerlerinin bulunduğu, Haham Vitali Magriso yönetimindeki Sirkeci Hesed Bet Avram Sinagogu korosu gençleri, dinî törenlerde hizmet görmek üzere fahri olarak Yedikule’ye gider, semt sakinlerinin evlerinde misafir edilirlerdi.
Çocukluk yıllarını Yedikule semtinde geçiren değerli sanayicilerimizden Vitali Hakko anılarında, bu sinagogda düzenlenen kendi Bar Mitzva törenini nakletmektedir.
Büyükdere Sinagogu
19. yüzyılın ikinci yarısında ve 20. yüzyılın başında elçiliklerin, yabancı uyrukluların ve varlıklı ailelerin yazlık sayfiye yeri olan Büyükdere’de Kont Abraham-Salomon de Kamondo tarafından inşa ettirilen küçük bir sinagog mevcuttu. Bu sinagogun adına, 1914 yılı Annuaire Oriental dökümünde de rastlanmaktadır.
Bir sava göre Sefaret Sokağında yer aldığı sanılan, ancak bugün artık izine rastlamadığımız Büyükdere Sinagogu’ndaki Sefer Tora’lardan birinin 5642 (1882) tarihini taşıyan ‘keter’i, 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi’nde sergilenmektedir.
Kaynak: Naim A. Güleryüz, Dünden Bugüne Türkiye’de Yahudi Yerleşim Merkezleri (baskı aşamasında)
