UCLA olarak bilinen Kaliforniya Üniversitesi, 20. yüzyılın başında Kuzey Afrika ve Ortadoğu’dan Kaliforniya´ya göç eden Sefarad Yahudilerinin tarihini arşivliyor.
Üniversite ortaya çıkacak arşivin çok kısa zamanda dünyanın en büyük Sefarad Yahudiliği arşivi olacağını belirtti. İsrail’den sonra dünyanın en büyük Yahudi nüfusuna ABD’nin sahip olduğunu hesap ettiğimizde üniversitenin iddiası son derece gerçekçi.
UCLA ilk tarihi eser alımını yerel Tifereth Israel Sinagogundan yaptı. Üniversitede görevli uzmanlara göre, elde edilen eserler sadece bölgedeki Yahudi varlığını göstermiyor, aynı zamanda Kaliforniya şehir hayatına Yahudi Sefarad kültürünün yaptığı etkiyi gözler önüne seriyor.
Elde edilen eserler arasında başta Türkiye olmak üzere, Balkan ülkeleri, Kuzey Afrika, İran ve Ortadoğu’dan göç etmiş Sefarad Yahudilerinin Ladino dilinde, ses ve görüntü kayıtları var. Üniversite, eyalette yaşayan tüm Sefarad ailelere tek tek giderek, garajlarında tavan aralarında kalmış, görüntü-ses kayıtları, fotoğraflar, resimleri gerektiğinde ücretini ödeyerek alıyor ve arşivine katıyor. Elde edilen eserler Sefarad Yahudilerinin konuştuğu bir tür eski İspanyolca olan Ladino’yu korumak açısından çok önemli.
Konu hakkında açıklama yapan Sefarad arşivi Direktörü Sarah Abrevaya Stein şöyle konuştu: “Eğer bu belgeleri şimdi toplamazsak birilerinin garajında yok olup gidecek. Bu kayıtların toplanıp arşivlenerek bir şekilde gelecek nesillere miras olarak kalmalı. Gerektiğinde akademisyenlere konu hakkında araştırma yapmak istediklerinde gidecek bir referans olmalı.”
