Aron Angel üstün başarı göstererek, 8 ve 10 Haziran 1940 tarihlerinde iki gün ara ile iki üniversite diploması almıştı. Ama sevinemiyordu. Almanlar 9 Haziran günü Seine nehrini geçmiş, Paris’e yaklaşıyordu. Paris, zarar görmemesi için Ville Ouverte (Açık Şehir) ilan edilmiş olmasına rağmen Almanlar tarafından bombalanıyordu. Angel’in anılarını özetleyerek izleyelim:
Aron Angel Perigneux yolunda poz vermek için bir ağaca çıktığında yanındaki arkadaşı tarafından çekilmiştir.
“Bu arada Büyükelçimiz Behiç Erkin telefon ederek şehirde bulunan değişik fakültelerden yüz kadar Türk öğrenciyi toplayarak ‘Almanlar Paris’e 1,5 – 2 kilometre kadar yaklaştı. Bu sabahki gazetelerde büyük puntolarla Türkiye’nin Almanya’ya harp ilan ettiği haberini okudum, ancak henüz tahkik edemedim. Ama, Hitler’in ordusu Paris’e gelirse sizleri toplayıp kamplara yollayabilir. Ben limuzin arabamla sizi on ikişer on ikişer Paris’in 40-50 km güneyine göndereceğim’ dedi. Ertesi gün herkes gezmeye gider gibi, yanına peynir ekmek vs alarak sabah altıda buluştuk. Gelen limuzin aramızdan on iki kişi alarak gitti. Biz arabanın geri dönmesini bekliyoruz, fakat gelmedi. Ertesi gün ben 20 küçük sardalye kutusunu çantama koydum. Yine bekliyoruz. Limuzin gözükmeyince yürüyerek gitmeyi kararlaştırdık. Vasıta yok, yakıt yok. 14 Haziran sabahı yola koyulduk. Aynı akşam üzeri Hitler Paris’e girdi. Yollarda, Fransa’nın bir an evvel teslim olmasını sağlamak için Alman hücum uçakları ne bulursa sivil asker bakmadan bombalıyordu. Herkes dağılmıştı. Hukuktan bir arkadaşla beraber kalmıştık. Yolun henüz ortasında iken Fransa’nın teslim olduğunu öğrendik. Bizim Almanlara harp ilan ettiğimiz haberinin, hezimette olan Fransız ordusu askerlerine moral vermek maksadı ile uydurulduğunu öğrendik, ama artık yollara düşmüştük. Türk öğrencilerin arasındaki tek Musevi de bendim.
Yürüyüş 22 gün sürdü ve nihayet Bordeaux’ya vardık Bir süre orada kaldıktan sonra, işgal altında olmayan Perigeux’ye gittik. İki ay daha, mülteciler için hazırlanmış tek katlı barakalarda yaşadık.”
(Devamı var)
Kaynak: Naim A. Güleryüz’ün Aron Angel’le röportajı (Temmuz-Ağustos 2006)
