Türk Yahudi toplumu mensupları Kasım 1950’de kendilerine gönderilen bir mektupla yakında yayın hayatına girecek yeni bir ‘bağımsız, siyasi ve sosyal içerikli’ gazeteye abone olmaya davet ediliyordu. Sayısı 10 kuruş, yıllık abone bedeli 5 TL olarak belirtilen haftalık gazetenin adı La Luz [Işık] olarak öngörülmüştü. Gazetenin sahipleri Eliezer Menda ve Robert Ballı (Bally) olup başyazarlığı Eliezer Menda yüklenmişti.
Türk Yahudi toplumu mensupları Kasım 1950’de kendilerine gönderilen bir mektupla yakında yayın hayatına girecek yeni bir ‘bağımsız, siyasi ve sosyal içerikli’ gazeteye abone olmaya davet ediliyordu. Sayısı 10 kuruş, yıllık abone bedeli 5 TL olarak belirtilen haftalık gazetenin adı La Luz [Işık] olarak öngörülmüştü. Gazetenin sahipleri Eliezer Menda ve Robert Ballı (Bally) olup başyazarlığı Eliezer Menda yüklenmişti. Türk Yahudi Basını’nın tanınmış isimlerinden Moşe Levi Belman ve İsak Misistrano’nun yanında birçok değerli avukat, hekim ve yazar da fikir ve görüşlerini okurlarıyla paylaşacaktı.
La Luz ilk sayısında hedefini şöyle belirtiyordu: Gazetemiz yanlışı tekdir etmeği ve doğruyu övmeyi bir görev saymaktadır. … Şüphe yok ki her eleştiri yayınlanmadan önce vicdanımızın eleğinden geçmelidir…
İlginç bir yenilik gazetenin ikramiye kuponu yayınlayarak ‘6 kupon getirene 1 adet Tokyol Tıraş Sabunu, 12 kupon getirene 1 adet Cold Cream’ verileceği duyurusu idi.
Bir süre sonra doğan anlaşmazlıklar sonucu gazetenin 31 Ocak 1953’te tatil edilerek ortakların basın yaşamını, sayı numaralarını, müşterek yayınladıkları La Luz’un 111 sayısına ekleyip ayrı ayrı sürdürecekleri ilan edildi.
‘La Luz de Turkiya’
La Luz de Turkiya 4 Şubat 1953 günü basın yaşamına girdi. Bu arada, Türk Yahudilerinin değişik kalemleri, Moşe Levi Belman, İsak Misistrano, Moşe Benbasat, Habib Gerez, Yaakov Perahya, Margrit Cohen, Aron Çiğ, Jak Dassa, Naftali Nathan, Pepo Farsi, A. Papuşado, Jozef Hazan, M. Malki, Hayim Abravanel vs. bu gazete sütunlarında yer aldılar.
Robert Ballı, gazetenin altıncı yılını kutladığı 1 Ocak 1957 sayısında yayınladığı Alegria i Tristeza başlıklı bir veda yazısıyla, ‘Arjantin’de hasta yatan sevgili eşimin doktor talimatı ve vicdanımın emriyle yanına gitmeliyim’ diyerek gazete yayınını ‘askıya almak’ zorunluluğunda olduğunu ifade ediyordu.
‘La Vera Luz’
‘El Vyejo Hoca’ İlyazer (Eliezer) Menda, sahibi ve başyazarı olduğu ‘Haftalık Siyasi Türkçe Musevi’ce Gazete’ La Vera Luz’un [Gerçek Işık] ilk sayısını 5 Şubat 1953 günü yayınladı. La Luz’un grafik başlığı aynen korunmuş ancak kırmızı renkte basılmıştı. Alttaki slogan bu kez ‘Siendo en ti esta el Manadero de la vida, kon tu luz veremoz la luz’ (Yaşamın kaynağı sende olduğundan, aydınlığa senin ışığınla erişelim) şeklinde yenilenmişti. Menda’nın mesajı açıktı: “La Luz’dan La Vera Luz’a değişim, ne ilkelerimizde ne de programımızda herhangi bir değişim getirmeyecektir.”
İkinci sayısından itibaren gazetede editör olarak Hukuk Fakültesi öğrencisi kızı Röne Menda’nın yazıları da yer almaktadır. Diğer imzalar arasında Moiz Alboher, Avukat Kemal Levent, Habib Gerez, Dr Jak Arditi, Jak Eskenazi, Hayim Abravanel ilk göze çarpan isimlerdir. Eliezer Menda’nın belirgin bir özelliği ise hemen hemen her yazısında savını, Tevrat’tan seçtiği ayetlerle desteklemesiydi.
La Vera Luz gazetesi 27 Ocak 1972'de, 982-1093 sayılı nüshasıyla yayın hayatına veda etti.
Kaynak: Naim A. Güleryüz, Türk Yahudi Basını Tarihi, Gözlem, 2015
