Ester´in Hikayesi Purim-5777 İstanbul´da böyle kutlandı

Anet PASE

AHRİDA SİNAGOGU PURİM  KUTLAMASI İÇİN KAPILARINI AÇTI

Balat Ahrida Sinagogunda duaların Şişli Talmud Tora çocukları tarafından, başarılı bir şekilde okunması büyük beğeni ile karşılandı. Megilat Ester’i İsel Çiprut’un baştan sona okumasının ardından çocukların renkli Purim kıyafetleri ile sundukları Kraliçe Ester’in hikâyesi dinlendi.

Eran Levi yaptığı deraşada, haftanın Peraşasındaki (Tetsave) bazı önemli noktalardan bahsetti ve sözlerine şöyle devam etti: “Günümüzde Bet-Amikdaş’taki menora için yağ bağışında bulunamıyoruz. Bunun yerine sinagogları ve Tora öğrenilen yerleri aydınlatma mitsvasını yerine getiriyoruz. Bir Talmud Tora genci olarak tüm kardeşlerime samimi duygularımla seslenmek istiyorum. Burada bizler değerli yol göstericimiz Roş Amadrih Şelomo Çiprut, çok değerli eşi Stella ve özverili ekibi ile güzel bir yolculuğa çıktık. Her yeni yaşımızda bilgilerimize bilgi katarak ve bir o kadar da eğlenerek yol alıyoruz. Bizlerle bir türlü yolu kesişmeyen tüm kardeşlerimizi; bir kerecik de olsa bu muhteşem atmosferi solumaları, mitsvalara ortak olmak adına Talmud Tora’ya davet ediyorum. Gelin geleceğe, birlik ve beraberlik içinde, öğrenerek, eğlenerek, daha sağlam adımlarla ilerleyelim.”

Purim kutlamasının bazı bölümlerinde Maftirim Korosu ilahileri ile mekâna renk kattı. Çocukların ardından söz alan Balat Or Ahayim Hastanesi Geçmiş Dönem Başkanı Elio Medina, Türk Yahudi Toplumu ile ilgili izlenimlerini, dünyadaki Yahudilerin durumunu, seyahatlerinden bir anekdotla süslediği anısını anlattığı konuşmasına Purim Bayramı’nın özünün ümitsizliğe kapılmamak olduğunu söyleyerek son verdi.

Kürsüye çıkan 12 yaşındaki Aviel Kohen ise, önünde hiçbir yazılı metin olmadan, günün anlamına değinen, kendi düşüncelerini okul yaşantısından örneklerle süslediği konuşması ile tüm misafirler tarafından dikkat ve takdirle izlendi. Kohen, büyüklerinden isteklerini dile getirdi. Ailelerin her türlü eğitimi çocuklarına vermesi gerektiğinin altını çizdi ve her yaştan arkadaşlarını eğitim almaya, dikkatli ve ilgili olmaya davet etti.

Son olarak söz alan Hahambaşı Rav İsak Haleva, bayramdan, mucizelerden ve diğer konuşmacıların anlatılarındaki dikkatini çeken hususlardan bahsetti. Rav Haleva kendisi için de bir mucizenin Balat Ahrida Sinagogu içinde yaşandığının hikâyesini paylaştı: “Sinagogun restorasyonu sırasında bu mekâna tesadüfen uğradım. Yapı ustasının Ehal kapıları arkasındaki duvarı sıvamakla meşgul olduğunu gördüm. Ne yapıyorsun diye sorduğumda; burada birtakım boyalar, renkler var, onları kapatacağım cevabını aldım. Dikkatle baktığımda sinagogun ilk yapıldığı dönemden (15.yy) fresklerin duvarı süslediğini gördüm ve böylece bunlar kurtulmuş oldu. Şimdi size soruyorum? Biraz sonra açılacak bu kapının arkasında göreceğiniz muhteşem şeylerin bugün hâlâ yaşaması da bir mucize değil midir?”

Kutlama sona erdiğinde katılımcılar, geleneksel Purim şekerleri ile uğurlanırken, her sene aynı mekânda Purim’i kutlamak için toplanma dileklerini yinelediler.  

NEVE ŞALOM SİNAGOGU  PURİM İÇİN GİYİNDİ

"Hayatta kalmayı başarmak istiyorsak, Yahudi kimliğimize sıkı sıkıya sahip çıkmalıyız"

Türk Yahudi Toplumu, Aşkenaz Cemaati ve Neve Şalom Vakfının organizasyon ve destekleri ve Aşkenaz Cemaati Hahamı Rav Mendy Chitrik’in katkılarıyla, Neve Şalom Sinagogu Purim bayramı kutlamasına ev sahipliği yaparak bir ilki gerçekleştirdi.

Kutlama için neden Neve Şalom Sinagogunun seçildiği sorusuna Rav Mendy Chitrik şöyle cevap verdi: “Farklı nesillerin hep birlikte bir bayram kutlamasında, hep birlikte Purim mitsvalarını gerçekleştirmek amacıyla Neve Şalom’da bir araya gelmeleri, bu kutsal mekana birlik, sevgi, barış, canlılık ve hayat katıyor.”

Neve Şalom’da bütün sandalyelerin kaldırılıp, bir bayram alanına dönüştürülmesi ilk defa gerçekleşen bir olay. Tuna Halfon ve Yusuf Kohen öncülüğünde tüm Neve Şalom ekibi her aşamada ve tüm detaylarda destek verdiler.

Bugüne kadar Neve Şalom sadece ciddi etkinliklerin ve /veya dini rituellerin gerçekleştiği bir yer olarak görülürken, artık Türk Yahudi Toplumunun bayram ve benzeri kutlamalarını da birlik içinde coşku ile gerçekleştirilebileceği, Yahudiliğin neşeyle canlı canlı yaşanabileceği bir mekân olarak topluma kazandırılmış oldu.

Rav Mendy Chitrik Neve Şalom’un bu farklı yüzü hakkında düşüncelerini şöyle ifade etti: “Purim bir yargı hükmünün geriye çevrilmesini simgeler, Purim’de farklı kostümler giymemizin sebeplerinden biri de budur. Purim’de Türk Yahudi Toplumu’nun sembolü olan ve zamanında acı olaylara da sahne olan Neve Şalom’da bir şekilde bunları geriye çevirip, mutlulukların, kutlamaların yaşandığı ve yaşanmaya devam edeceği bir Purim kıyafetine bürünmüş oldu. Kutlamalar, mutluluk ve toplumu bir araya getirmek aslında en az diğerleri kadar ciddi bir rituel. Yahudiliği mutlulukla kutlamak, kutsal bir yerin kutsallığına gölge düşürmez. Tam tersine Yahudiliği mutlulukla kutlamak kutsal bir ritüeldir. “

‘0-120 yaş arası herkese açık’ sloganıyla öne çıkan kutlama, Purim Bayramı deyince ilk akla gelen Purim ziyafeti ve Megilat Ester’i dinleme mitsvalarının, kutlamaya katılan 950 kişiye ulaşabilmesini sağladı. Uzun süren çalışmalar sonucu gerçekleşen parti, aralarında Yahudi Toplumu Başkanı İshak İbrahimzadeh, Neve Şalom Vakfı Başkanı Daryo Katalan ve Alef Başkanı Hayim Pinto’nun da bulunduğu birçok cemaat yetkilisi ile toplam 950 davetliyi, Purim mutluluğunu yaşamak üzere bir araya getirdi.

Suzi Nifusi Vur ve ekibi, Neve Şalom Sinagogu girişinden itibaren salonun her köşesinde gökkuşağı renklerinden esinlenerek şık, klas ve gizemli bir ambians oluşturdular.

Bu keyifli ortamda misafirler, yurt dışından özel olarak Purim partisi için getirilen Josh Friedman, Simon Sharabi, Yanki Board ve Eli Cuts’tan oluşan kukla rock grubu ‘Buba Myses’ ve ünlü viyolonist Nir Sarussi ile farklı dillerdeki şarkılarla Purim neşesini özel ve farklı bir şekilde deneyimleme ayrıcalığını yaşadı. Grup, kurulduğu 2012 yılından beri Amerika, Hollanda, Avusturya, Fransa, Kıbrıs, İsrail ve daha birçok ülkede etkinlik ve festivaller gerçekleştiriyor. Grubun isminin çıkış yeri ise ‘Bobe Myses-Büyükanne Hikâyeleri’. Bobe- büyükanne kelimesi, kukla anlamına gelen Buba ile değiştirildiğinde de grubun adı ‘Buba Myses’ ortaya çıkıyor. Buba Myses müzisyenleri, konserlerini kendilerine benzeyen kuklaların arkasında gerçekleştiriyor.

Partinin diğer uluslararası ismi ise 9 yaşında keman çalmaya başlayan viyolonist Nir Sarussi idi. Sarussi’nin Balkan, Etnik, Roman, İrlanda, Yahudi (Klezmer ve Hasidik), klasik ve daha birçok farklı müzik stilini başarıyla yorumlama yeteneği, onun İsrail’in önde gelen müzisyenlerinin çeşitli yapımlarının ön plana çıkan viyolonisti olarak yer almasını sağlıyor. Nir Sarussi’nin keman ustalığı ise Neve Şalom Purim partisine farklı bir yorum ve duyu ziyafeti kattı.

Partinin tüm ses ve ışık düzeni de Mix Music Avi Ovadya ve ekibi tarafından başarıyla gerçekleştirildi. Bu özel günün mutlu kareleri, Jak Arditti’nin objektifine de aynı neşe ile yansıdı.

Purim’in en önemli rolüne sahip çocuklar için ise, Neve Şalom Kültür Merkezi dev bir oyun merkezine dönüştürüldü. Çocuklar, kocaman şişme langırt, top havuzu, trambolin, şişme oyunlar gibi daha birçok farklı oyun ile gönüllerince eğlendiler.

Purim eğlencelerinin fiziksel özelliklerinin bu kadar ağır basmasının sebebi, Yahudilerin fiziksel olarak yok olmaktan kurtulmalarının kutlanmasıdır. Bu sebeple Purim ziyafetlerinde her zamankinden daha bol yiyecek ve içecek dikkat çeker. Neve Şalom’da açık büfe masalarında oluşturulan menüler La Casa- Leon Cibili tarafından hem göze hem damağa hitap edece şekilde hazırlandı. Gün boyunca devam eden partinin içecekleri, Nafi Pinhas-Loco ekibi, Galya Molinas-Coca Cola tarafından karşılandı.

Purim partisinin tüm detayları ve koordinasyonu ile yakından ilgilenen Aşkenaz Cemaati Hahamı Rav Mendy Chitrik, Purim mesajını şöyle ifade etti: “Aman’ın Yahudileri yok etme planı, direkt olarak Yahudiliği hedef alıyordu. Yahudiliğinden vazgeçecek olanlara hiçbir şey yapılmayacaktı. Fakat Yahudi halkından hiçbir kimse, canı pahasına Yahudi kimliğinden vazgeçmeye yanaşmadı. Biz de hayatta kalmayı başarmak istiyorsak, Yahudi kimliğimize sıkı sıkıya sahip çıkmalı, birer Yahudi olarak yaşamalıyız.”

UÖMO’DA ÇOCUKLAR COŞTU

UÖMO’da kurulan Purim Eğlence Parkında 300 çocuk, yaklaşık bin kişi Purim coşkusunu birlikte yaşadı. Partiye katılan çocuklar dev şişme oyuncaklar, kukla tiyatrosu, sihirbaz, baloncular, yaş gruplarına özel Purim etkinlikleri, sürpriz hediyelerle unutulmaz bir Purim yaşadılar. Etrafta büyük bir coşku, anne babaların yüzlerinde tebessüm, büyükanne ve büyükbabaların gözlerinde gurur, çocuklarda sınırsızca eğlenmenin keyfi vardı.

Çocuklar UÖMO ilkokul sınıf öğretmeleri ve anaokulu öğretmenleri eşliğinde Purim sembolleri ve hikâyesini anlatan etkinlikler yaptılar. Spor salonunda kurulan büyük saray dekorunun altında Kraliçe Ester ve Kral Ahaşveroş’la fotoğraflar çektirdiler. UÖMO Türkçe Drama Eğitmeni İzzet Bana’nın yönettiği, Ortaokul Türkçe Drama Kulübü öğrencilerinin sahnelediği Purim Kukla Tiyatrosu izleyicilerden büyük alkış aldı. Bu coşkulu kutlamaların UÖMO’da gelenekselleştiğini ifade eden UÖMO idarecileri, “Kültürümüzün ve geleneklerimizin yüzyıllardır nesilden nesle aktarılmasında önemli rol oynayan bayram kutlamalarına ayrı bir özen gösteriyoruz. Amacımız, geleneklerimizi yaşatarak çocuklarımızı eğitmek ve kimlik bilinci kazandırarak onlara gelecek nesillere aktaracak anılar yaşatmak” diyerek, UÖMO ailesi olarak Purim partisine destek veren tüm kurum ve yöneticilerine teşekkürlerini iletti.

MUCİZELERİN BAYRAMI PURİM

Şişli Talmud Tora

11 Mart sabahı, Şişli Talmud Tora çocukları Şişli Sinagogunda sabah tefila’sına katılarak bir neşe bayramı olan Purim’i kutladı. Hahambaşı Rav İsak Haleva’nın da katıldığı tefila’da bütün dualar Talmud Tora çocuk ve gençleri tarafından okundu. Rav İsak Haleva çocukların okumasından duyduğu memnuniyeti ifade etti ve Purim Bayramı’nın önemini anlattı. Şabat deraşasının da Talmud Tora gençlerinden Eran Levi tarafından yapılmasının ardından tören şef Albi Abuaf’ın çocuk korosu ile devam etti. Ayrıca Şef Doğan Mizrahi yönetimindeki Talmud Tora gençlik korosu Venaafoh, Ade lo yada ile Aman Araşa adlı yepyeni şarkılarıyla çok etkili bir performans sergilediler.

Cumartesi akşamı Talmud Tora Midraşında akşam duası arkasından çocuklarla geleneksel Purim çekilişi yapıldı. Dağıtılan ödüller ve Purim şekerleri çocukları çok mutlu etti.

12 Mart Pazar ise tarihi Balat Ahrida Sinagogunda Baruh Aba ile başlayan kutlamada hoş geldiniz konuşmasını sunan Eran Levi’den sonra Şişli Talmud Tora çocuklarının renkli şapkalar ve maskelerle seslendirdikleri neşeli şarkılar şiirler ve piyes ile bu özel güne ayrı renk kattı.

Caddebostan Talmud Tora

Caddebostan Talmud Tora geleneksel Purim kıyafet balosu ve eğlenceli stantları ile bu seneye de damgasını vurdu. Birbirinden eğitici ve öğretici faaliyetlerle çocuklar ve ebeveynleri Purim’i öğrendiler deneyimlediler. Aman’ın kulakları, kahoot, Ester’in takıları, maske boyama ve kaynana zırıltısı yapıp kitap ayracı olarak kullanma, mişloah manot kutusu hazırlayıp içini doldurup en sevdiği arkadaşına hediye etme ve benzeri stantlarda gün boyu eğlendiler. Günün sonunda çocuklar çeşitli hediyelerle evlerine döndüler.

Şaar Aşamayim Sinagogu

12 Mart Pazar günü  Şaar Aşamayim Purim Bayramı’nı kutlamak üzere oldukça kalabalık bir topluluğa ev sahipliği yaptı. Haham Akaal Rav İsak Alaluf Purim Bayramı’nın önemine kısaca değinip herkesi bu olağanüstü günde eğlenmeye davet etti. Kıyafetleriyle ortamı renklendiren çocuklar, oyunlar, hediyeler ve sürprizlerle eğlenirken, yetişkinler de pizza, bira ve müzik eşliğinde neşelenip, keyifli ortamın tadını çıkardılar. Yapılan çekilişte dağıtılan hediyeleri alanlar evlerine yüzlerinde daha da büyük bir gülümsemeyle döndüler.

Ortaköy Etz Ahayim Sinagogu

11 Mart Cumartesi akşamı Ortaköy Etz Ahayim Sinagogunda Megilat Ester her sene olduğu gibi coşkulu bir şekilde okundu. Talmud Tora çocuklarının da katıldığı kalabalık bir kitleyle okunan Megila’yı dinledikten sonra, çocuklara özel para çekilişi katılan herkesi sevindirdi. Ayrıca gün sonunda Purim şekerlerini alan çocukların mutluluğu görülmeye değerdi. Ortaköy Etz Ahayim Sinagogu Haham Akaali Rav Naftali Haleva her sene olduğu gibi Megilat Ester mitsvasını çocukların katılımı ile gerçekleştirmenin mutluluğunu ifade etti. Kutlamaya katılan her çocuğu sevindirmek adına Eden Kaşer lokantasında kullanmak üzere yemek fişi hediye edildi.

12 Mart Pazar öğlen ise Hahambaşı Rav İsak Haleva, Yahudi Toplumu Başkanı İshak İbrahimzadeh, İsrail’in İstanbul konsolosluk temsilcisinin ve sinagog yahidlerinin katıldığı Purim Seudası’nda, güne seslendirdiği şarkılarla renk katan Eran Şoef & Niso Kaston ve Orkestrası eşliğinde bayram neşesi yaşandı. Zengin bir menünün ikram edildiği seuda’yı takiben hep birlikte söylenen şarkılar ve danslar güne ayrı bir güzellik kattı. Haham Akaal Rav Naftali Haleva, sinagog yönetimine, video konusunda yardımcı olan Pixus’a, fotoğraf çekiminde Roza Kutlar’a ve Eran Şoef & Niso Kaston ve Orkestrasına teşekkürlerini sundu. Her sene olduğu gibi Purim Seudat Mitsvasını yerine getirmenin mutluluğunu ifade etti.

Hegkom

Anette Bat-Mitsva ve Yoel Bar-Mitsva Kulübü 12 Mart Pazar günü Purim’i Alef’de kutladılar. Çocukların değişik kostümler giyerek geldiği günde önce öğretmenleri Purim kahramanları kostümleri içinde günün önemini anlattılar. Çocuklar, müzik eşliğinde dans ederken, oyun ve aktivitelerle güzel vakit geçirdiler. Şişme dart ve basketbol oyunlarını oynayıp langırtta rakip tanımadan çılgınca eğlendiler. Mişloah manot kutularını süsleyip, içlerine Aman’ın kulakları, Purim sepeti şekeri, meyve suyu ve hediyelerini koyarak arkadaşlarıyla paylaştılar. Üç değişik kategoride yapılan kıyafet yarışmasının ardından birincilere ödülleri dağıtıldı. 

Yeniköy Sinagogu

Yeniköy Sinagogunda Purim havası 11 Mart Cumartesi gününden hissedilmeye başladı. Yeniköy Sinagogu Haham Akaali Rav İsak Peres, Şabat tefilası sırasında yaptığı konuşmada Purim kıyafetlerinin simgeleri üzerinde durdu. İbranice kıyafet-beged kelimesinin boged-aldatma ile aynı kökten geldiğini,  kıyafetlerin aslında bizim, ilk işlenen günahtan sonra kapatmaya çalıştığımız utancımızı, Tanrı’yı aldatmaya çalışmamızın utancını simgelediğini anlattı. Rav Peres, kıyafetlerimizi mitsva amaçlı ve Tanrı yolunda, Tanrı hizmetinde kullandığımız zaman, bunların Aaron’un kıyafetleri gibi onurlu ve saygıdeğer olacağını belirtti.  Cumartesi akşamı Minha, Arvit ve Avdala duasının ardından Megila Ester okunduktan sonra Rav İsak Peres, aslında kendi hayatımızı da bir Megila gibi düşünebileceğimize dikkat çekti.  Belki hayatımızdaki olayları Megilat Ester gibi yazıya dökmüyoruz ama belli bir zaman sonra geriye dönüp baktığımız zaman olayların nasıl birbiriyle alakalı olduğunu ve yaşadığımız zaman fark etmediğimiz şeylerin seneler sonra açtıkları yollara bakarak bunların hepsinin nasıl bizi bir yerlere getirmek için yaşanmış olduğunu gördüğümüzü anlattı. Cumartesi akşamı sinagogda bulunan çocukların hepsine Purim hediyeleri verildi. 12 Mart Pazar sabah duasında da Megilat Ester okundu, kahvaltı sırasında Purim hakkında bilgi alışverişinde bulunuldu. Öğleden sonra Minha duasından sonra Purim ziyafetine geçildi. İbranice ve İspanyolca Purim coşkusunu yansıtan müzikler eşliğinde çocuklarla birlikte danslar edildi. Purim organizasyonunda emeği geçen Nesim Bihar, Faruk Reyna ve katkıda bulunan tüm yahidlere emeklerinden dolayı teşekkür edildi.

Göztepe Kültür Derneği

Geçtiğimiz hafta GKD salonları hem Purim, hem de Kadınlar Günü kutlamasına sahne oldu.

Feride Petilon yaptığı konuşmada Purim Bayramı’nın Kraliçe Ester’in zaferi olduğunu hatırlatarak Dünya Kadınlar Günü ile aynı zaman diliminde olmasının aslında tesadüf olmadığını söyledi. Nazım Hikmet’in bir şiirini okuduktan sonra sahneyi Karen Gerson Şalhon’a bıraktı. Karen Şalhon ‘Tangos Sefaradis’ adlı bir cd çıkarmak için yaptıkları çalışmaları detaylı bir şekilde anlatırken bu tangoların müzikal anlamda formlarından ve sözlerinden bahsetti. Zaman zaman canlı performans ile desteklediği sunumunu tamamladıktan sonra soru cevap kısmına geçirdi.

GKD Hanımlar Kolu hazırladıkları yemeklerin yanı sıra misafirlerini, Kadınlar Günü sebebiyle çiçek vererek uğurladılar.

Ayrıca hafta sonu 2-7 yaş çocuklarından oluşan Minikidsler, Purim objeleri, kukla yapımı, kostüm defilesi ve daha birçok eğlenceli aktivitelerle dolu Purim faaliyetinde gönüllerince eğlendiler.

***********************