Üniversite ve meslek seçimi

Öncelikle önü açık meslek yoktur. Her konuda olduğu gibi belli bir disipline, metodolojiye, özveriye sahip olarak önünü açmak için çalışan öğrenci vardır. Günümüzde emek vermeden yemek mümkün değil. Dolayısı ile hangi bölüm okunursa okunsun, araştıran, sorgulayan, staj yapan, öğrenci kulüplerinde aktif rol alan, kütüphanede vakit geçiren, sosyal sorumluluk projelerinde görev alan, yan dal veya çap ile kendini zenginleştiren, konferans ve kariyer günlerine ilgi gösteren öğrencilerin önü daha açıktır. Doğaldır ki, belli zaman dilimlerinde ve trend olarak bazı bölümler öne çıkacaktır ama başarı tesadüfi değildir. Danışma masalarında uzun zamandır görev alan birisi olarak sıkça sorulan ve rastlanılan konu başlıklarını şu şekilde özetlemem mümkün:

1. Tercih edilecek bölümün ders programı, akademik kadrosu, kampüs yeri, hangi iş fırsatlarını sunabildiği iyice incelenmeli, mümkünse yerinde ziyaret edilerek araştırılmalı.
2. Puanına veya başarı sırasına göre farklı bilim dallarında kararsız kalan adayların tercih masasında kafası daha çok karışabilir. Kendilerine önerilen bölümler varsa neden önerildiği iyice anlaşılmalı. Görüşmeler esnasında çok somut dayanaklar olmadıkça yine farklı bölüm önerileri ile önceden karar verilen bölümler arasında kafada karışıklık yaratmamasına dikkat edilmeli. Anestezi ile uluslararası ilişkiler kadar uç bölümler bazen adaylarda görülebiliyor. Aday bu soruyla gelirken kendisine mekatronik bölümü önerilebiliyor.
3. Endüstri 4.0 veya diğer adı ile 4. Sanayi Devrimi ile beraber birçok meslek yakın zamanda ciddi bir transformasyona uğrayacak. Dolayısı ile seçilen bölüm ve meslekten çok adayların girdiği bölümde ve akademik hayatta kendisine nasıl bir yatırım yaptığı önemli. İngilizce öğrenmek, teknolojiyi ve gündemi yakın takip etmek, Erasmus gibi yurtdışı imkanlardan faydalanmak, mümkünse kodlama veya uygulama geliştirmeyi bilmek gelişimleri için gerekli. Mezun olan birçok aday, daha Microsoft Office sistemlerini kullanmayı bilmiyor.
4. Robotik sistemler ve yapay zekâ yakında cep telefonları gibi günlük hayatımızda olacak. Bunların kullanımı, kontrolü her bilim dalını yakından ilgilendiriyor. Örneğin tıpta robotik cerrahiyi, yatırım bankacılığında yapay zekâyı, turizmde robot baristayı, bilgisayar mühendisliğinde yapay sinir ağlarını takip etmeyen öğrenci diplomasını veya işini bir süre sonra bunlara kaptırabilir.
5. Keza KPSS, ALES, YDS, TOEFL, SPK ve BES Lisanslama, SEGEM gibi sınavlara ve resmî belgelere öğrenciliğin son yıllarına doğru hazırlık önemli. Mezuniyete doğru ne kadar belge ve özellikle kamudaki sınavlara hazırlık iş bulmada o kadar avantaj sağlıyor.
6. Aynı şekilde mezuniyete yakın yüksek lisans kararını netleştirmek adaya kariyer hayatında kolaylık sağlıyor.
7. Seçilecek şehirde konaklama, ulaşım imkanları, yaşam maliyeti iyi hesaplanmalı. İstanbul’da yüzde 50 burslu bir vakıf üniversitesi bölümünün yıllık maliyeti ile şehir dışındaki devlet üniversitesi bu nedenlerle aynı seviyelerde bir rakama denk geliyor olabilir.
8. Keza İstanbul özelinde ulaşım yine önemli. Şekerpınar’dan Halkalı’ya toplu taşıma veya araba ile üç saat civarında gitmek ile İstanbul’dan her gün Edirne’ye okula gitmek hemen hemen aynı. Bu nedenle bölümlerin bulunduğu kampüsler iyice araştırılmalı.
9. Bursların şartları, oranları, devamı, bölümleri iyice anlaşılmalı.
10. Unutulmamalı ki reklamlar değil okul, bölüm ve meslek seçiliyor.
11. Başarı sırasına ve puanlara bakılarak yapılacak tercihlerde sıralamalar önemli. Okul, bölüm tercih sırası kadar olası puan kaymaları da dikkate alınarak listeler hazırlanmalı. Burada tercih masalarına danışmakta, iyice sormakta, araştırmakta fayda var.
12. Bazı adaylarda puan ve başarı sırası iki ve dört yıllık bölümlere aynı anda imkân sunuyor. Burada dört yıllık yükseköğrenimin avantajlarının yanında adayın işte çalışma, finansal imkânı, ailevi durumu, okula yakınlığı gibi diğer kriterler de önemli rol oynar. İki yıllık tercihlerde DGS veya açık öğretim ile dört yıla geçiş ve tamamlama mümkün. Sınava tekrar hazırlanma kararı ile bu imkanlar arasında adayın kendi özel durumuna göre karar verilmeli. Tabii dört yıla geçişte DGS her bölüme imkân tanımıyor. Bunlar iyice araştırılmalı.
13. Ailelere önemli bir görev düşüyor. Deneyim ve yönlendirme tabi ki önemli ama unutulmamalı ki o bölümü aday okuyacak, hayatı aday yaşayacak. Sevilen, yeteneği ve ilgisi olan, bilinçli olarak hayal kurulan bölümlerde adayın başarılı olması daha mümkün.
14. Son olarak, Steve Jobs, Mark Zuckerberg (yeni mezun oldu), Bill Gates üniversite mezunu değil. Dolayısı ile adayların tercih sonrasında açıkta kalması durumunda bu dünyanın sonu değil. Ailelere bu konuda da çok önemli bir görev düşüyor.