Boyundan başlayarak kürek kemiğine, kola bazen de göğse doğru yayılan, kimi zaman hafif baş ağrıları ile seyreden, uyuşma hissi ve güç kaybının da yaşandığı boyun fıtığının nasıl teşhis edildiğini ve ne tür tedavi yöntemleri olduğunu Or Ahayim Hastanesi Beyin, Omurilik ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Çetin Evliyaoğlu’na sorduk.
Boyun fıtığı riski taşıyan bir hasta size hangi şikâyetler ile başvuruyor?
İlk şikâyeti elbetteki boyun ağrısıdır. Boyundan başlayıp kürek kemiğine ve oradan kola, bazen göğse doğru yayılan bir ağrı mevcuttur. Boyun ağrısının yanı sıra hafif baş ağrıları da olabilir. Bazı pozisyonlar ve hareketlerde ağrı daha artabilir. Özellikle hasta ağrılardan dolayı gece uyumakta zorlanır, yastık beğenemez. Geceleri ortaya çıkan ağrılar sebebiyle hasta, hangi yastıkta yatacağını ya da kolunu nereye koyacağını bilemez. Hastalık, ağrıların şiddeti artarak kendini gösterir.
Güç kaybı ve uyuşma yaşadığı bir diğer şikâyettir. Omuzdan kola yayılan uyuşma, kollarda ve ellerde kuvvet kaybı görülebilir. Hasta bazen bardak vs. tutamadığını elinden düşürdüğünü ifade eder. Ağır fıtıklarda bacakları da etkileyen hafif felç tablosu görülebilir. İdrar ve gaita tutamama şikâyetleri gelişebilir.
Boyun fıtığında ilk tedavi yönteminiz nedir?
Boyun fıtığı tedavisinde, tanı yöntemlerimiz olan MR, EMG ile hastanın durumunu değerlendirip, tedavi şeklinin ne olacağına karar veriyoruz. Kuvvet ve duyu kaybının belirgin, ağrıların ise çok şiddetli olduğu, omuriliğe ve omurilikten çıkan sinirlere basan ve sıkıştıran ileri derecedeki fıtıklarda özellikle ameliyatı tercih ediyoruz. Hafif fıtıklarda ise, ağrı kesiciler ve kas gevşeticilerle uyguladığımız ilaç tedavisi ya da fizik tedavi ve enjeksiyon yöntemiyle uyguladığımız tedavi şekilleri yeterli olabilir.
Fizik tedavi uygulamaları, epidural veya ağrı tetik bölgelerine enjeksiyon uygulamaları, masaj, boyunluk kullanımı bu tedavi seçenekleri içerisindedir.
Cerrahi tedavi sürecinden bahseder misiniz? Hangi durumlarda cerrahi tedavi uyguluyorsunuz?
Günümüzde teknoloji oldukça ilerlemiş durumda. Bu ameliyatlar mikro cerrahi olarak, önden veya arkadan olmak üzere iki şekilde yapılıyor. Zaman içerisinde teknikler çok gelişti ve ameliyatlar çok daha güvenli hale geldi. Önden yaptığımız boyun fıtığı ameliyatlarında, oradaki diski boşaltıp, baskıyı ortadan kaldırıyoruz ve araya ya kafes dediğimiz kemik aşı ya da disk protezi dediğimiz yapay protezler yerleştiriyoruz. Arkadan yaptığımız ameliyatlarda ise oradaki ufak fıtıkları boşaltabiliyoruz. Bu yöntemlere, hastanın bulgularına ya da diskin nereden baskı yaptığına göre karar veriyoruz.
Cerrahi tedaviden sonra hastayı ne kadar sürede taburcu ediyorsunuz? Ameliyat sonrası oluşabilecek sıkıntılar neler?
Ameliyat sonrası hasta aynı gün ayağa kaldırılır. Hastanede kalış süresi genelde bir gündür. Hastanın ağrıları büyük oranda geçer, kuvveti hızla düzelir. Uyuşukluk biraz daha geç düzelir. Önden yapılan ameliyatlarda ilk 1-2 gün boğaz ağrısı veya yutkunurken ağrı görülebilir. Ameliyat sonrası omurlar arası kemik füzyon yapılan hastalara 3-4 hafta boyunluk kullanması önerilebilir.
Boyun fıtığını önlemek ne kadar mümkün? Riski azaltmak için önerileriniz neler?
Sigara kullanımı disklerde dejenerasyona, bozulmaya ve fıtıklaşmaya neden olur. Boynumuzun zorlanması gibi durumlar ileride boyun fıtığına yol açabilir. Yaşımız ilerledikçe disk yapısının içerisindeki su miktarı azalır. Su miktarı azaldıkça da kıkırdaksı yapının bütünlüğü bozulmaya başlar, ufak çatlaklar oluşur ve giderek, ortadaki daha elastik olan kısım dışarıya doğru baskı yapmaya başlar. Bu çatlaklar ise gelişir, yırtılabilir ve arkadaki sinire ya da omuriliğe baskı yapmaya başlar. Boyun fıtığı dediğimiz hastalık da zaten bu durumun oluşması halidir. Duruş bozuklukları, ağır kaldırma ve ters hareketler gibi durumların hepsi boyun fıtığı için tetikleyici unsurlardır. Çalışırken ergonomimizi düzeltmek, spor, esnetme ve germe hareketleriyle boyun egzersizi yapmak gerekmektedir.
Doğru kaldırma tekniklerini kullanın. Sırtınızı düz tutarak dizlerinizi bükün ve yükü desteklemek yardımcı olmak için güçlü bacak kasları kullanın. Her iki kolda dengeli yük taşıyın. Çanta taşıyorsanız çantanızı hafifletin.
Masa başı çalışma pozisyonunuzu ergonomik hale getirin. Bilgisayar ekranını göz hizasına yakın konumlayın. Sürekli baş öne eğik ve yana dönük pozisyonlardan kaçının.
Uygun yastık ve ortopedik yatakta uyuyun.
Oturma, uyku ve yürüyüş pozisyonlarınıza dikkat edin.
Uzun süreli oturmanız gerektiğinde ara ara esneme ve germe egzersizleri yapın.
Boyun, sırt, bacaklar ve karın kaslarını güçlü tutmak için düzenli egzersiz yapın. Esneklik ve kuvveti dengede tutacak bir egzersiz programı uygulayın.
Yüzme, pilates, aerobik ve yürüyüş önereceğimiz sporlardır.
Sigarayı bırakın.
Sağlıklı ve dengeli beslenin.
