2020’de mesleklerin geleceği ne olacak?

Ezgi Özkök Yılmaz* 

Son günlerde medyada da sıklıkla paylaşılan bu kapsamlı raporda en göze çarpan alanlardan biri 2020 yılında en çok aranacak on beceri ile 2015 yılının karşılaştırmasını gösteren tablo.

OYUNUN KURALLARI DEĞİŞİYOR…

Raporu kısaca şöyle değerlendirebiliriz:

2020 yılında ikna, duygusal zekâ, başkalarına öğretme gibi sosyal becerilerle birlikte, programlama ve donanım kullanımı gibi teknik becerilerin daha fazla önem kazanacağı öngörülüyor.

Birden fazla konsepti eşzamanlı düşünebilme becerisi olan bilişsel esneklik; 2015'te pek konuşulmazken, son yıllarda iş kollarının birbirleri ile olan etkileşimi sonucu ortaya çıkan kompleks meslekler için vazgeçilmez bir kriter olacağı söyleniyor.

Reklam ve endüstriyel tasarımda aranan müzakere becerisinin, 2020’de bilişim ve matematiksel alanlarda da aranan bir beceri olacağı öngörülüyor.

Servis sektöründe robotların kullanımı her geçen gün artıyor. Ancak yapay zekânın insan etkileşimini tetiklemedeki yetersizliği nedeniyle müşteri odaklılığının kesinlikle sahip olunması gereken bir beceri olmaya devam edeceği ifade ediliyor.

Muhakeme ve karar verme, özellikle veri analizine dayalı iş kollarında aranan niteliklerden biri olmaya aday.

Duygusal zeka kavramı kapsamında karşısındaki kişinin tepkilerini doğru değerlendiren, empati yeteneği olan ve neyi neden yaptığını fark edebilmek adına  da gittikçe önem kazanan bir beceri olarak trend gösterilmekte.

Sosyal beceriler setinden  koordinasyon becerisi, davranışlarını başkaları ile ilişkili olarak adapte edebilme ve iş birliği sağlayabilme olarak görülüyor ve bireyde beklenen bir özellik olarak ortaya çıkıyor.

En önemli görülen üç beceriyi ele aldığımızda, karmaşık problem çözme ve eleştirel düşünme üst sıralardaki yerini korurken yaratıcılık becerisinin onuncu sıradan üçüncü sıraya yükseldiğini görüyoruz. Her türlü bilgiye bir tıkla ulaşabildiğimiz bu yüzyılda o bilgiyle neyi nasıl yapacağımız konusunda fark yaratabilmek yaratıcılık kapasitemizle doğrudan ilişkili…

İnsan yönetimi becerisi,  insanları motive etmek, çalışanların gelişimini gözetmek ve belirli bir iş için en iyi adayı saptayabilmek açısından önem kazanıyor. 

Yaratıcılık artık yalnızca sanat dallarında değil özellikle teknolojik konularda ve yeni ürün/servis deneyimi geliştirmede aranan özelliklerden biri olarak gösteriliyor.

Teknolojik gelişmelerin hızlı artışına rağmen farklı çözüm ve yaklaşımların güçlü ve zayıf yanlarını değerlendirebilmek için mantıksal çıkarım yapabilme becerisi olan eleştirel düşünme önemini korumaya devam ediyor.

Karar verme süreçlerinde data kullanımı artsa da karmaşık problem çözme hala aranan en temel beceri olarak en üst sırada. Rapora göre 2020 yılında tüm sektörlerdeki işlerin yüzde 36’sının karmaşık problem çözme becerisi gerektireceği ortaya koyulmuştur.

Değişen sisteme yeni nesilleri hazırlama işi de en az bu değişimlerin kendisi kadar hızlı, esnek ve güncel olmalı.

Lise çağında bir gencin zamanı okul derslerini takip etmek, yükseköğretime hazırlanmak, ailesi, arkadaşları ile olmak ve varsa hobilerini sürdürmeye çalışmak ile geçiyor. Zaman ve kaynak yönetimi düşünüldüğünde kendisini 21. yüzyıla hazırlamak bir gencin tek başına sırtlanması için ağır bir yük. Yeniçağın becerilerini edinmek ve onlarda ilerlemek için kurstan kursa koşmak ya da koçlara yönelmek durumunda kalmak gencin bireysel gelişimini tamamlaması konusunda aksamalara neden oluyor. Hatta akademik, sosyal ve bireysel gelişim basamaklarından bazılarında onu geride bırakabiliyor. Bir gencin gününün yarısını okul ortamında geçirdiğini düşündüğümüzde, onun ham potansiyelini ortaya çıkartabilmesi için gereken destek ve yönlendirmenin okul içerisinde de olması gerçeğini göz ardı edemeyiz. Bizle, özellikle lise çağlarındaki gençler için okullarda verilen eğitimin çağın gerekliliklerine uygun deneyimlerle beslemesi gerektiğine inanıyoruz.

UÖML Rehberlik Birimi olarak kariyer çalışmalarımızı çağın gerekliliklerini yakından takip etme iddiasıyla yeniden yapılandırdık.

Rehberlik Servisinin; Kariyer Ofisi, Halkla İlişkiler ve Mezunlar Derneği ile dirsek dirseğe yürüttüğü çalışmalar 2020’de sahip olunması beklenen 21. yüzyıl becerilerinin hemen hemen hepsini kapsıyor.

9. sınıftaki öğrencilerimizle bireysel farkındalık ve geleceğe projeksiyon ile kariyer bilinci oluşturmayı hedefliyoruz. 10. sınıfta oyun tabanlı beceri geliştirme metodu olan Accelium ile problem çözme, analiz etme ve sonuç çıkarma, karar verme ve esnek düşünme becerilerini geliştirecek adımlar atıyoruz. 11. sınıfa gelen öğrencilerimizi iş dünyasının kalbinden gelen Active Minds uzmanları ile buluşturuyoruz.

Öğrencilerimizin bireysel farkındalıklarını dikkate alarak kariyer bilinci oluşturmayı ve sonraki yıllarda onları bekleyen yoğun kariyer gelişim programını içselleştirmelerine altyapı sağlamayı hedefliyoruz.

Kariyer çalışmalarının en yoğun olduğu 10. sınıfta oyun tabanlı beceri geliştirme metodu olan Accelium ile problem çözme, analiz etme, sonuç çıkarma, karar verme ve esnek düşünme becerilerini geliştirecek adımlar atıyoruz. Bu beceri geliştirme metodu birçoklarının aksine öğrenciyi pasif dinleyen konumdan çıkarıp deneyimleyerek öğrenen konuma taşıyarak edinilen becerilerin kalıcı hale gelmesini sağlamakta. Aynı eğitim yılı içerisinde mesleki yönelimini analiz etmek için ilgi, yetenek ve değerlerini kapsayan detaylı ve farklı bir envanter elektronik ortamda uygulanarak öğrenciye kariyer rotasını oluşturmasına olanak tanımakta. Kariyer rotasını bir uzman eşliğinde doğru adımlar ile çizebilmesi adına öğrencinin mesleki yönelim envanteri sonuçları kendisi ve ailesinin katılımıyla bireysel odaklı bir toplantıda değerlendirilmekte. Bu çalışmada okul - aile işbirliği içerisinde çalışıyor. Bu çalışmaların yanında, yıl boyunca katıldıkları söyleşilerde ve yaz aylarında yaptıkları meslek gözlemlerinde ilk elden edindikleri deneyimle öğrencilerimizin ne isteyip istemediklerine karar verebilmeleri kolaylaşmakta. Bu aynı zamanda, teoride kendileri için ideal olarak gördükleri mesleklerin pratikte onlarla ne kadar uyuştuğunu değerlendirme fırsatı yaratmakta.

Öğrencilerimiz iş dünyasının kalbinden gelen Active Minds uzmanları ile çalışıyor.

Active Minds gençlerle eğitim ve çalışma hayatlarında kullanacakları 21. yüzyıl becerileri üzerine çalışmalar yapıyor.

Bu programda hedeflenen, 21. yüzyıl yetkinlikleri, özfarkındalık, takım çalışması, yaratıcı düşünme ve problem çözme. Liseye başladığı günden itibaren içine girdiği bu kariyer yolculuğunda öğrenci kendini Assessment Center’a girerek daha önce hiç tatmadığı bir şekilde ona verilen iş dünyası simülasyonunda gerçek bir vakanın içinde bulur. Burada ondan beklenen, şirket sorunlarına çözüm getirmeye çalışırken, yıllar içinde edindiği becerileri en iyi şekilde gösterebilmesidir. Beş - altı kişilik gruplar halinde katıldıkları bu çalışmanın sonunda aldıkları geri bildirim onlar için hedefi bir üst çıtaya taşır. Son senede de kariyer çalışmaları kapsamında liderlik ve kendinden marka yaratma becerileri üzerine atölye çalışmaları planlanıyor.

21. yüzyıl becerilerini geliştirirken karşısındakini pasif dinleyici konumuna alan seminer çalışmalarının tek başına yetersizliğine inanan Ulus Özel Musevi Lisesi yeni yüzyıla ait yöntemleri kariyer geliştirme bünyesine katarak geleceğe sistematik bir şekilde yatırım yapıyor.

Accelium programını bu yıl Türkiye’de ilk kez UÖMO’da uygulayacak olmanın heyecanını yaşıyoruz.

“Accelium programı, dünya çapında 20 yıldan fazla bir süredir birçok ülkede benimsenmiş, başarılı ve verimliliği yüksek bir metodoloji olan Mind Lab Metodu’nu temel alarak  oluşturulmuş, yenilikçi, oyun tabanlı, dijital bir öğrenme programıdır. Eğitim kurumlarında özellikle lise öğrencileri için geliştirilen ve her yaş grubu için farklı modüllere ve konu başlıklarına sahip olan Accelium, öğrencilerin hayal güçlerini ve stratejik düşünme becerilerini, kişisel farkındalıklarını, odaklanma becerilerini ve tutarlılıklarını geliştirmeyi hedefleyerek onlara 21. yüzyılın zorluklarına hazırlayacak deneyimler kazandırır. Avustralya, Brezilya, Amerika, İsrail ve Çin gibi ülkelerde binlerce öğrenci ile buluşan Accelium programını bu yıl Türkiye’de ilk kez Ulus Musevi Okulları’nda uygulayacak olmanın mutluluğu ve heyecanını yaşıyoruz.”

Filiz İyigül / Mind Lab Accelium Eğitmeni

Assesment Center çalışmalarını UÖML öğrencileri ile yapan Active Minds uzmanlarının yorumları

“Çalışma ile ilgili ‘Tek tek mi feedback almak istersiniz, arkadaşlarınızın yanında olur mu?’ diye sorduğumuzda hepsinin grup içinde almayı kabul etmesi çok dikkatimizi çekti. Grubun bir parçası gibi hareket ederek aldıkları feedback’leri çok olumlu karşıladılar ve bu geribildirimleri nasıl kullanabiliriz diye de değerlendirip yorumlamak istediler. Bu davranış modeli büyük şirketlerde üzerinde çalıştığımız önemli konulardan biri. UÖML’nin aktif kariyer çalışmalarının bu konuda çok önemli rol oynadığına inanıyorum.” İlknur Okay /  Active Minds Yönetici Ortak

“Yaratıcılar, çok yaratıcılar… Fikirlerini sunmaları için küçük teknik desteklere, prezantasyon tekniklerine  ihtiyaçları var. İngilizce seviyeleri ortalamanın çok üstünde. Kendilerine sunduğumuz İngilizce vaka çalışmasını en ince detaylarına kadar değerlendirip, çözüm önerileri geliştirdiler.” Oya Aydınlık / Active Minds Yönetici Ortak

“Zorluklardan kaçmadılar, geri adım atmadılar. Üstüne gittiler, uğraştılar, emek verdiler. Yoldan çıktıklarını hissettikleri anda demotive olmadılar, tekrar motive olup yola devam ettiler. Bu da çok kıymetli bir şey.” Ayça Aytaç / Active Minds Yönetici Ortak

* UÖML Lise Rehber Danışmanı