Yönetmen Ferenc Török, ‘1945’ adlı siyah beyaz filminde tüm tabuları yıkarak Macaristan’da 2. Dünya Savaşında Yahudilere karşı yerel halkın işlediği insanlık suçlarını beyaz perdeye yansıtıyor.
Eleştirmenler filmin Macaristan halkının uzun yıllardır inkar ettiği Naziler ile işbirliği günahının bir nevi itirafı olduğunu belirtiyor.
Film, 1945 yılında Nazilerin yenilmesi sonrası Macaristan’a gelen iki Yahudi hahamın trenden inmesi sahnesi ile başlıyor. Hahamların savaş sırasında işlenen insanlık suçlarını araştıracağını düşünen bazı köylüler, Sovyet rejimi altında cezalandırılacaklarını düşünerek endişeye kapılır. Film iki yabancının kasabada yarattığı korkuyu ve akabinde gelişen olayları işliyor.
Düşük bütçeli ve hayali olmasına rağmen ‘1945’, Kudüs, San Francisco ve Berlin Film Festivallerinden ödülle döndü.
Macaristan’da 2. Dünya Savaşında Nazi işgali sonrasında yüzlerce Yahudi’nin malları Macarlar tarafından çalınmış, savaştan sonra sağ kalan Yahudilerin malları geri alma çabası da sonuçsuz kalmıştı. Gerek Sovyet işgali sırasında gerek komünizm sonrası, Macar hükümetleri Yahudilere karşı işlenen bu suçları inkâr etmiş, Nazilerle işbirliğinin bir söylentiden ibaret olduğunu iddia etmişti.
Ancak son dönemlerde Macar hükümeti bu politikasını değiştirerek savaş suçlarını kabul etmişti. Film, eleştirmenler tarafından bir anlamda bu politika değişikliğinin beyaz perdeye yansıması olarak değerlendiriliyor.
