Ortaköy Ets Ahayim Sinagogunda Balkan ülkelerinden gelen Sefarad rav, hazan ve cemaat liderleri ile birlikte ilk defa geniş çapta bir Sefarad Şabat’ı gerçekleşti.
Rav Naftali Haleva liderliğinde bir ilk olarak organize edilen geniş çaptaki Sefarad Şabat programı 9 Kasım Perşembe günü Yunanistan, Bulgaristan, Sırbistan, Bosna- Hersek, Romanya gibi Balkan ülkelerinden misafirlerin gelmesi ile başladı. İlk olarak Şişli Sinagoguna gelen katılımcılar, cematimizin değişik yerlerinde görev yapan rav ve hazanların davet edildiği gecede topluca Arvit duasına katıldılar. Ardında birlikte akşam yemeğine geçildi. Rav Naftali Haleva yaptığı açılış konuşmasında birlikte gerçekleşen bu organizasyonun bir ilk olduğuna ve cemaatte böyle bir girişimin önemini değindi. Bu beraberliğin enerjisinin tüm program boyunca hissedilebileceğini belirtti. Rav Haleva, Balkan bölgelerinden gelen rav, hazan ve liderlerden oluşan misafirlerle, cemaatimizde görev yapan rav ve hazanların bütünleşmenin ve birbirimizi tanımanın çok önemli olacağı düşüncesi ile bu özel geceyi tertiplediğini dile getirdi. Ardından konuşmasında bu programın oluşmasında önemli katkısı olan Joint organizasyonundan Sam Amiel’e, lojistik konusunda programın oluşmasında emeği geçen Ruti Matanky Skaist, Tuli Skaist ve eşi Leyla Haleva’ya teşekkürlerini sundu. Programın başarılı olması adına Hahambaşı Rav İsak Haleva’yı hayır duası vermesi ve konuşmasını yapması için davet etti. Hahambaşı Rav Haleva, emeği geçen herkese dualarını iletti. Projenin ne kadar anlamlı, faydalı olduğunun altını çizdi. Ardından İsrail’den gelen, Türk makamları konusunda araştırmacı ve geniş bilgiye sahip olan müzisyen Elad Gabay ve Sırbistan Hazanı Stefan Sablic çaldıkları ud ve kanun ile beraber şarkılarla geceye renk kattılar. Cemaatimizin değerli hazanları ile kaynaşarak söylenen maftirim şarkıları ile duygusal anlar yaşandı.
Ertesi sabah erken saatlerde Or Yom’da yaşamlarını sürdüren yaşlılar ile birlikte dua yapıldı. Dua, Yunanistan Ravı Gabriel Negrin, Sırbistan Hazanı Stephan Sablic eşliğinde gerçekleşti. Duanın sonunda Or Yom Başkanı Moris Romano kuruma gelerek tüm misafirlere hoş geldin dileklerini sundu. Bulgaristan’dan gelen Rav Yigor Yiftah, tefilanın, dua etmenin öneminden bahsetti ve İbranice lisanında okunmasının sebebini açıkladı. 10 Kasım olması nedeni ile sinagogun midraşında 09.05’te Atatürk için saygı duruşuna geçildi. Sabah kahvaltısında Türk Yahudi Toplumu Başkanı İshak İbrahimzadeh misafirlere Türkiye’de geçirecekleri Şabat programına katacakları enerjiden dolayı teşekkürlerini dile getirdi. Rav Naftali Haleva eşliğinde gelen misafirler yaşlıların odalarını ziyaret ettiler.
UÖMO’yu ziyaret eden grup 10. ve 7. sınıf öğrencileriyle birlikte hoşça zaman geçirdiler. Her biri hangi ülkeden geldiğini belirttikten sonra cemaatleri hakkında bilgi verdi. Yahudi kimliklerini korumanın önemini ve cemaatlerinde yaşadıkları zorlukları paylaştılar. Türk Yahudi kültürünün en önemli değerlerinden biri olan Ladino ve İbranice şarkılarından oluşan küçük bir konser veren Elad Gabay ve Stefan Sablic’in şarkıları ile coşan çocuklar keyifli bir gün yaşadılar.
BÜYÜLEYİCİ SESLERİ ETS AHAYİM’DE YANKILANDI
Daha sonra New York’ta bulunan Rav Marc Anjel’ın vereceği Tora dersini dinlemek üzere Ortaköy Ets Ahayim Sinagogunda buluşuldu. Skype yolu ile canlı bağlantı yapıldı. Anlamlı Tora dersinin ardından topluca Şabat mumları yakıldı. Ets Ahayim, Minha duasının ardından Kabalat Şabat ve Arvit duasında haham ve hazanların büyüleyici sesleri ile yahidlerin coşku dolu katılımlarının birbirine karıştığı çok farklı bir tefilaya ev sahipliği yaptı. Duanın ardından Şabat yemeğine geçildi. Tüm rav, hazan ve davetlilerin çoşku ile söylediği Şalom Alehem duasının ardından Eşet Hayil duası Irak melodisi ile Elad Gabay tarafından söylendi. Ortaköy Sinagogu Hazanı İzzet Barokas’ın büyüleyici sesi ile Kiduş duası okundu. Aileleri tarafından geleneksel olarak çocuklara verilen hayır duası, el yıkama ve ekmek berahalarının ardından Şabat yemeğine geçildi. Ortaköy Ets Ahayim Sinagogu Haham Akali Rav Naftali Haleva organize edilen ve ilk defa gerçekleşen geniş çaptaki bu programın ne kadar önemli bir proje olduğunu belirtti. Konuşmasında Sefarad liderlerin bir araya gelmesi nedeni ile Sefarad cemati olmanın güzelliğini şu şekilde ifade etti: “Sefaradim, Biz kimiz ve bizi benzersiz kılan şey nedir? Yahudi ortak yaşamının Sefaradik vizyonu güçlüdür. Geleneksel standartlara dayanarak toplulukları bir arada tutmanın bir yolunu sağlar. Geleneklerimiz idealist bir dini bağlamda hayatımıza istikrar sağlamıştır. Cemaatin fertleri hangi dini uygulamasında yaşamış olursa olsun Sefarad ravları hepsini tek çatı altında bölünmeden sevgi, saygı ve Alaha’ya uygun bir çevrede toplamayı başarmış ve bu sayede farklı farklı akımlarla bölünmemeyi başarmıştır. Bu vesile ile Sefarad olmanın gururu içindeyiz. Hepimiz farklı ülkelerden olsak ta her birimizin birbirinden öğreneceği çok şeyler var. Bu programın amacı da bu olmalı.”
Rav Naftali Haleva misafirlere söz vererek ülkelerine ait anıları paylaşmalarını ve yörelerine ait ezgileri seslendirmelerini sağladı. Yemek sırasında Bulgaristan cemaati adına Sofia Kohen cemaatlerinde bir kadının rol oynamasının ne kadar önemli olduğunu ifade etti. Sefarad zenginliğini, kültürünü ve gelenekleri kaybetmeme adına neler yapılabileceğini paylaştı. Sirbistan’dan gelen Rav İsak Asiel haftanın peraşası Haye Sara hakkında bir konuşma yaptı. Başından itibaren oldukça keyif içinde geçen gece davetliler arasında doğum günleri olanlar için kesilen doğum günü pastası ve sonrasında okunan Birkat Amzaon duası ile sona erdi.
RAV NAFTALİ HALEVA, KATILAN RAV VE HAZANLARI TANITTI
11 Kasım Cumartesi sabahı Ets Ahayim Sinagogu yahidleri Balkan ülkeleri rav, hazan ve liderleri ile Şabat tefilasında yeniden bir araya gelme imkanı buldular. 350 kişiye yakın bir kalabalık kitle ile yaşanılan tefilada Sefer Tora açılırken Ladino okunan Bendiço duası Yunanistan Rav’ı tarafından şarkılar eşliğinde söylendi. Ardından Sefer Tora sırasında her bir kişi kalkarken okunan bölüm farklı ses, farklı ülke ve farklı bir hazan tarafından söylendi. Rav Naftali Haleva Sefer Tora’yı okuyan hazanın okumadan önce hangi ülkeden geldiğini dile getirdi. Aftara Romaniot Yahudilere ait melodisi ile okundu. Böyle bir melodi ile okunan Aftara’ya herkes ilk kez tanık oldu. Sefer Tora sonrası her bir hazan farklı şarkılarla Tefila’ya renk kattılar. Ardından Estreyikas D’Estambol Çocuk Korosunun İzzet Bana yönetiminde söylediği şarkılar ile yahidler coşkulu anlar yaşadı. Rav Naftali Haleva, misafir rav ve hazanlar hakkında bilgi verdi. Her biri kısaca kendilerinden bahsettiler. Ardından Hahambaşı Rav İsak Haleva’nın da katılımının ne kadar önemli olduğunu belirterek teşekkür etti ve kendisine sözü verdi. Hahambaşı Rav İsak Haleva bu haftaki peraşada Yahudi aile yapısının öneminden, Yahudi değer yargıları ve kadının öneminden bahsetti. Böyle bir deneyimi yaşatma adına yaptığı organizasyondan dolayı başta Rav Naftali Haleva’yı ve Sam Amiel’i tebrik etti. Yahidler duanın sona ermesinin ardından Şabah sabahı seudası Erol Kohen tarafından Hahambaşı Rav İsak Haleva, Balkan ülkelerinden gelen rav, hazan ve liderlerin onuruna verildi.
Seuda, misafirlerin, bu kez kendi ülkelerinde varlığını çeşitli zorluklarla devam ettirmekte olan Yahudi cemaatlerine ait tarihçeleri ve yapmakta oldukları faaliyetleri anlatmaları ile devam etti. Haham Akaali Rav Nafi Haleva’nın çevirisi ile yahidlerin ilgi ile dinledikleri sunumlar son derece eğitici oldu. Rav Gabriel Negrin, Cemaat liderleri Monis Halequa ve İzi Tiano Yunanistan’ı, Rav İsak Asiel, Hazan Stefan Sabliğ Sırbistan’ı, Yahudi cemaatinin din komitesi başkanı Sofia Cohen ve Rav Yigor Yiftah Bulgaristan’ı, Hazan İgor Kozemjakin Bosna-Hersek’i, Hazan Emanuel Pusztai Romanya’yı ve son olarak müzisyen Elad Gabay İsrail’de devam ettirmekte olduğu oryantal müzik çalışmalarını anlattı. Sunumların ardından soru-cevaplar ile gün devam etti. Ardından bu programın destekleyicisi Joint Organizasyon Direktörü Sam Amiel böyle bir ilki yaşatmaya vesile olan ve organize eden başta Rav Naftali Haleva’ya, Ruti Matanky Skaist, Tuli Skaist ve Leyla Haleva’ya teşekkürlerini ifade etti. Farklı cemaatlerin birbirlerinden öğrenecekleri çok şey olduğunu ifade etti. Daha sonra sözü alan TYT Başkanı İshak İbrahimzadeh konuşmasında her birimizin çocuklarımıza model olmamız gerektiğini ve geleceğin sağlam temeller üzerinde kurulması gerektiğini ifade etti.
Misafirler akşam yemeğini Kaşer lokantada şarkılar eşliğinde yedikten sonra Elad Gabay ve Stefan Sablic’in Sefard ezgileri ile gerçekleşen konserle programı bitirdiler.
Büyük özveri ile tertip edilen organizasyondaki başarının, globalleşen dünyada bu ve benzeri etkinliklerle devam etmesine dair dileklerini dile getiren yahidler, sinagogun bu talepleri dikkate alarak organizasyonlarına devam edeceğine dair aldıkları söz ile ayrıldılar.
ISIDOROS İZİ TİANO: 1952 yılında Atina’da doğdu. Ailesi Selanik göçmenidir. 2016 yılından beri Atina Yahudi Komite başkanı olarak görevini sürdürmekte, eşzamanlı olarak dini komitede de gönüllü olarak çalışmakta.
MONİS CHALEGOUA: 1957 yılında Atina’da doğdu. Ailesi Holokost’tan sonra hayatta kalmayı başarabilen ender kişilerden. 20 yıllık profesyonel kariyerinden sonra son 12 yıldır Atina’da Yaşlılar Evi’nin yöneticiliğini yapıyor.
RAV GABRİEL NEGRİN: 1988 yılında Atina’da doğmuş olup 2015 yılından bu yana Atina’nın hahamı olarak görevini sürdürüyor. Kendisi, elektroakustik üzerine çalışmalarını Atina’da tamamladıktan sonra, Yeşiva eğitimini tamamlamak üzere Kudüs’e gitti.
SOFİA KOHEN: Sofya doğumlu olup Sefarad bir ailenin tek kızı olarak Bulgar Yahudi cemaatinde profesyonel olarak tanıtım ve pazarlama görevini sürdürüyor. Kendisi halihazırda cemaate içinde yapılan organizasyonlardan sorumlu komitenin başkanı.
RAV YOEL YİFRAH: Bulgaristan’ın hahambaşısı. 2016 yılında hahambaşı olarak seçildi, eş zamanlı olarak kaşerut denetleyicisi, sinagogda kantor, Tora derslerinde öğretmen, halahic komite danışmanı ve cenaze törenleri sorumlusu olarak çalışıyor.
STEFAN SABLİC: Sırbistan’ın tek ayakta kalan Baal Kore Sinagogu Hazanı olarak Hahambaşı ile birlikte Montenegro’da çalışıyor. Kendisi, Yahudi Kültür ve Sanat Merkezi’nin kurucusu.
RAV İSAK ASİEL: 1964 yılında Sırbistan’da doğdu. Halihazırda aynı üniversitede doktora çalışmalarına devam ediyor. Hahamlık görevlerine ek olarak farklı dinler arasında dialog geliştirme üzerine çalışmalar yapmakta.
HAZAN EMANUEL PUSTZAİ: 1991 Romanya doğumludur. Halihazırda, Romanya’da Yahudi korosunun yöneticiliğini sürdürüyor. Oda müziğine ek olarak Kletzmer müziğine olan ilgisi Yahudi kültürünün bu özelliğini Romanya ve Macaristan üzerinden dünyaya açılmasına olanak sağladı.
IGOR KOZEMJAKİN: 1979 yılında Bosna-Hersek’in Sarayevo kentinde doğdu. Lise eğitimini 1994- 2001 yıllarında yaşadığı Kudüs’te tamamladı. Halihazırda Sarayevo’da Ulusal Azınlık Komitesi üyeliğini sürdürmekte ve Yahudi Kültür ve Eğitim Masası’nda aktif görev almakta. Aynı zamanda Sarayevo Sinagogu’nda hazanlık yapmakta.
ELAD GABBAY: Kudüs’te hayatını devam ettirmekte olup Bar Ilan Üniversitesi Müzikoloji Bölümü mezunudur. Kendisi Yahudi Oryantal ve Ortadoğu müziği üzerine uzmanlaşmıştır. İsrail Oryantal Müzik Orkestrası Hibba’nın kurucusudur.
