Kış mevsiminin ilk ayına girmemize günler kala; bu kış bizi nelerin beklediğini tahmin etmeye çalıştık. Bu konuda epey araştırmalar yaptık. Çok teknik veri kullanmadan bu kışın nasıl geçeceğine dair düşüncelerimizi paylaşmak istedik.
Her şeyden önce şunu söylemek gerekir, bazen yanlış bir algıya kapılıyoruz. “Kış mevsimi normalden daha sıcak geçecek” dendiğinde hiç kar yağmayacak diye bir düşünce oluşuyor. Bu çok yanlış. Mesela ocak ayı İstanbul ortalaması 2 derece daha yüksek olabilir. Ancak bunun 3 - 4 günü oldukça etkili kar yağışlı bir dönem yaşanabilir. Aralarda sıcaklıklar yüksek olur.
İstanbul’da her kış kar yağar. 40 senelik ömrümde 1984 kışı ve 2006’nın kasımında kar yağan 2007 kışı hariç kar yağmadığı bir sene hatırlamıyorum. O yüzden bunu tahmin olarak değil bir İstanbul gerçeği olarak söylüyorum ki bu sene de en az iki kar yağışlı sistem görürüz.
Şimdi detaylara bakalım:
Mevsimlik tahmin yaparken birkaç veriye bakıyoruz. Bunlardan birincisi özellikle sonbahar aylarında Avrasya’da oluşan kar örtüsü. Peki, bu veri neden önemli? Avrasya’da yerde olan kar o yerin soğuması anlamına gelir. Bu da oluşacak yüksek basınç için önemlidir. O bölgede kar yerde ne kadar fazla kalırsa, ülkemize arada birçok soğuk hava getiren Sibirya Yüksek Basıncının oluşmasını sağlar. Yalnız bu değer tek başına bir şey ifade etmez.
İkinci resim de kasım ayı sonu kar miktarı... Yani şu an için gözüken Sibirya Yüksek Basıncı için gerekli koşullar mevcut. Bu yüksek basınç oluştuğu anda güney enlemlere genişlerse bize soğuk havayı taşır. Batıya doğru genişlerse bu sefer biz daha ılık tarafta kalır lodoslu, yağışlı ve ılık sayılacak günler yaşarız. Bunun da nedeni; batıya doğru genişleyen Sibirya Yüksek Basıncının çok aktif olan kutup bölgesi alçak basıncını etkiler. Uzun zamandır Avrasya kar kalınlığı ne kadar fazla olmuşsa genelde Türkiye ılık ve bol yağışlı tarafta kalmış. Avrupa ise daha çok karlı geçirmiş. Tabii bunun yanında basınç konumlanması durumunda bize etkili kar yağışları getiren sistemler de gelmiş.
ŞU ANDA DURUM NE?
Şimdiki duruma geçmeden önce bir bilgi daha vereyim. Yukarıda bahsettiğim gibi Polar Vortex adı verilen alçak basınçlı bir kutup alanı var. Buradaki alçak basınç ne kadar yüksek olursa pozitif, ne kadar düşük olursa ve yüksek basınca yaklaşmaya başlarsa negatif salınım gerçekleşiyor. Aşırı negatif salınımlar yukarıda da bahsettiğim gibi bize daha çok ılık ve yağışlı havayı getiriyor çünkü ilk başta bahsettiğim yüksek basınç alanı burayı etkisiz hale getiriyor.
En üstteki tahmin verisine baktığımızda da bize aşırı negatif bir arktik salınım gözüküyor. Yani şu anda da yaşamış olduğumuz gibi arada bir etkili yağış bırakan, arada bir lodoslu sistemler görmeye devam edeceğiz gibi gözüküyor. Tabii bunların yanında Sibirya ve kutup basınçlarının güney enlemlere indiği zamanlarda da kar yağışlarını yakalayacağız gibi duruyor.
Sonuç olarak: Trakya kesimi hariç yurt genelinde normalden 1-2 derece yüksek sıcaklıklarla geçen, lodos fırtınalarının yaşanacağı, ancak bunun yanında özellikle kuzeybatı ve kuzey kesimlerde kar yağışının da olacağı bir kış beklentim var. Bazı zamanlarda kış sıcaklık rekoru gelebilir. Belirli zamanlarda da (ki bu çok ender olacaktır) gündüz 0 dereceye ulaşamayan ama iki gün sonra aniden yükselen sıcaklıklarla karşılaşacağız gibi gözüküyor. Doğu Anadolu’da bu şekildeki oluşumlarda aşırı dondurucu soğuklar olamayabilir. Daha nadir görülecektir. Özellikle Ege, Akdeniz ve Güney Marmara’da bol yağışlı sistemler görmemiz mümkün.
Yazımın sonunda en az benim kadar meteorolojiye merak sarmış, fikirlerine çok güvendiğim ve beraber analizler yaptığımız üç değerli dostumun da kış tahminlerini paylaşmak istiyorum. Onlar da uzun yıllardır havayı merakla takip ediyorlar; Aydın Kohen, Loni Görmez ve Yusuf Eskinazi.
Aydın Kohen: Bu kış kar bakımında büyük beklentim var. 20 Aralık sonrası, Şubat 15’e kadar en az iki, en çok dört sistem tahmin ediyorum. Bunların birinin bizi çok etkileyeceğine inanıyorum. Bu sistemlerin 10-12 gün aralıklarla etkili olacağını düşünüyorum. 15 Şubat’tan sonra ise kar bakımından bir beklentim yok.
Loni Görmez: Ilık ve bol yağışlı bir kış bekliyorum. Sıcaklıkların da yağışın da normallerin üstünde olacağını düşünüyorum.
Yusuf Eskinazi: Özellikle soğuk havaların 10 Aralık’tan sonra geleceğini düşünüyorum. Etkili olabilecek kar yağışlarını da 20’sinden sonra göreceğimize inanıyorum. Aralık sonunda ise kuzeyimizin iyice soğuyacağını ve ılık Karadeniz suyu ile birleşip etkili kar yağışı bırakan sistemler olmasını bekliyorum. Soğuk bir kış geçeceğini düşünüyorum. Dediğim gibi 20 Aralık’a kadar soğuklar Avrupa’ya akar. Sonrasında ise biz lodostan kara dönen sistemlerde alırız diye düşünüyorum.
