Ukrayna Baş Hahamı, İsrail hükümetinden, Varşova’nın onayladığı yeni Nazi suçları yasası sebebiyle, Polonya’ya yapılan okul gezilerini durdurmasını ve bu gezilerin Ukrayna’ya yapılmasını istedi.
Rabbi Moşe Azman, Polonya alt meclisinin Nazi suçları için Polonya’nın itham edildiği konuşmaları yasaklayan yasayı geçirmesinin ertesi günü, İsrail Eğitim Bakanı Naftali Bennett’a hitaben açık bir mektup yazdı.
İsrail Devleti ve aralarından Simon Wiesenthal Merkezi, Yad Vaşem ve Avrupa Yahudi Kongresinin de bulunduğu pek çok Yahudi kurumu, çıkarılan yasanın, bazı Polonyalıların bireysel veya bir direniş grubuyla birlikte milislere katılarak Yahudilerin işgalci Nazilere teslim edilmeleri veya öldürülmelerinde rol oynadıkları tarihi gerçeğini bulanıklaştırma riski taşıdığını söylediler. Diğer yandan bahsi geçen kurumlar, Yahudileri toplu imha girişiminde Polonyalı yetkililerin resmen Nazi kampanyasına dahil olmadıklarının bilincinde olduklarını da belirttiler.
Azman, “Polonya’da çıkan ve Soykırım süresince Polonya’da yaşanan gerçeklerin söylenmesini yasaklayan yasanın ardından, İsrailli öğrenciler için düzenlenen ‘Yaşam Yürüyüşü’nün iptalini talep ediyorum” dedi. Yürüyüş her sene, İsrail ve dünyanın dört bir yanından Soykırım tarihini öğrenmek ve kurbanları anmak isteyen insanları Polonya’da bir araya getiriyor.
2015 yılında Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroshenko tarafından imzalanan yasada, on binlerce Yahudi’nin de ölümünden sorumlu milislerin de dahil olduğu Ukraynalı özgürlük savaşçılarına itibarları iade edilmişti. Yine cumhurbaşkanının imzaladığı bir başka yasada ise bu savaşçılara hakaret ve meşruluklarını sorgulamak da yasadışı ilan edilmişti.
Azman açıklamasında, “Ukrayna Baş Hahamı olarak bu seneki ‘Yaşam Yürüyüşü’nün Ukrayna’da düzenlenmesini teklif ediyorum. Ukrayna’da bu yürüyüşe uygun pek çok bölge bulunuyor: Kiev’de Babi Yar, Harkov’da Drobytsky Yar, Lviv’de bulunan Janowska Ölüm Kampı ve Yahudilerin işkence gördüğü ve öldürüldüğü korkunç trajedinin yaşandığı düzinelerce başka yerler…” dedi. Azman, bu taşınmanın, yıllardır Yaşam Yürüyüşü’ne katılan İsraillilerin Polonya’da harcadıkları on milyonlarca doların Polonya’ya cezasının kesilmesi gibi olacağını ve bu cezanın, Polonya’daki cemaat ve kurumlardaki antisemitizmle ilgili doğan ciddi endişeler göz önüne alındığında, son derece yerinde olduğunu da söyledi.
Hahambaşı ayrıca Polonya’daki yasada geçen ve ‘Polonya ölüm kampları’ söylemini yasaklayan kısmın da, bunun ‘soykırım şahitlerini ve tarihi susturma amaçlı antisemit bir yasa’ olduğunu gösterdiğini de belirtti.
Diğer yandan, Polonya’nın aksine, bugünkü Ukrayna bölgesinde binlerce gönüllü işgalci Nazilere katılarak aktif şekilde yaklaşık bir milyon Yahudi’nin katledilmesine yardımcı olmuşlardı. Naziler bu süreçte Ukrayna’da ‘1. Galiçyalı’ adlı bir SS Bölüğü kurulmasına izin vermiş, Rus direniş grubu OUN o dönemde Polonyalıların silah taşımalarına izin vermeyen Almanlarla birlikte savaşmıştı. Rus direniş grupları OUN ve UPA, Polonyalı Yahudi olmayan etnik gruplardan binlerce kişinin öldürülmelerinden sorumluydular.
İsrail Diaspora Bakanlığı’nın yıllık antisemitizm raporunda 2017 yılında sadece Ukrayna’da yaşanan antisemit olayların, geçmişte Rusya olan bölgenin tamamının toplamından daha fazla olduğu bildirildi. Bakanlığın Yahudi haber ajansı JTA’ya bildirdiğine göre 2017 yılında Ukrayna’da yaşanan antisemit olayların sayısı, bir önceki yıla göre ikiye katlanarak, yüz otuza ulaştı.
