PRP özellikle beş yıldır giderek artan bir şekilde çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaya başlanmış yeni ve doğal bir tedavidir. PRP (Platelet Rich Plasma) ya da Trombositten Zengin Plazma diye adlandırılan doğal tedavi yöntemlerinden biridir. Eklem, kas ve tendon sorunlarının ameliyatsız tedavisi için kullanılan doğal ve biyolojik bir yöntemdir. Eklem ve kas dokuları dışında cilt yenilenmesi ve saç dökülmesine kadar daha birçok alanda kullanılmaya başlamıştır. Bu yöntemde ilaç hastanın kendi kanıdır.
Op. Dr. Yıldıray Genç*
PRP içeriği nedir?
Trombositten zengin plazmadır. Hastadan alınan kanın santrifüje edilerek trombosit ve trombositler içindeki büyüme faktörlerin (growth factor) konsantre edilmiş şeklidir. PRP kullanımındaki amaç trombositlerin içindeki doku rejenarasyonunu artıran biyolojik molekülleri maksimum düzeyde hasarlı dokuya aktarmaktır.
PRP hangi hastalıklarda kullanılabilir?
Genel tendon, kas, eklem, ligaman ve kıkırdak lezyonlarıdır.
υ Ağırlıklı olarak diz kireçlenmelerinde (GONARTROZ) uygulanmaktadır: Genelde 15 gün ara ile üç kez uygulanır.
υ Omuz ağrıları: Rotator manşon yaralanmaları
υ Kronik plantar fasiit dediğimiz ayak tabanı ağrılı hastalıklarda
υ Ön çapraz bağ yaralanmalarında
υ Pelvik ağrı ve instabilite
υ Boyun ve bel ağrıları
υ Tenisçi ve golfçu dirseği
υ Ayak bileği burkulmaları
υ Tendinitler, özellikle omuz bölgesinde
υ Bağ zorlanmaları
υ Kas romatizması
PRP nasıl etki eder?
Yumuşak doku hasarına vücudun ilk cevabı trombositleri çağırmaktır. Büyüme ve iyileşme faktörleriyle yüklü trombositler tamir elemanlarını ve kök hücrelerini hasarlı bölgeye çekmeyi başlatır. Ayrıca yeni damarların oluşmasına katkıda bulunarak o bölgenin kanlanmasını artırır. Kanlanmanın artması hasarlı bölgenin daha iyi beslenmesi ve zararlı artıkların daha iyi atılması anlamına gelir. PRP’nin ilginç bir özelliği de oldukça dengeli bir büyüme faktör kokteyli olmasıdır. PRP ile ihtiyaç duyulan faktörlerin tamamına yakını sağlanmış olur. Yaralanmanın ve zedelenmenin olduğu tendon ve kıkırdak gibi yapıların hücrelerini uyararak o bölgedeki iyileşmeyi hızlandırırlar. PRP’nin özellikle diz kireçlenmelerinde görülen kıkırdak zedelenmeleri ve aşınmaları üzerine iyileştirici etkisi görülmektedir. Bu gibi durumlarda PRP yavaş ortaya çıkan ama kalıcı tedavi sağlayabilmektedir.
PRP uygulaması hangi durumlarda yapılamaz?
υ Aktif sistemik ve lokal enfeksiyon
υ Kanama bozuklukları, hemofili, trombosit disfonksiyonu olan hastalıkların varlığında
υ Hemodinamik instabilite durumlarında
υ Antikoagülan ilaç tedavisi görenlerde
υ Sığır trombinine karşı daha evvel alerjik reaksiyon yaşayanlarda
PRP nasıl uygulanır?
PRP klinikte veya muayenehanede hazırlanıp uygulanabilir. Kan tahlilinde olduğu gibi hastadan belirli miktarda kan alınır. Kan PRP için özel olan içinde sodyum sitrat bulunan tüpe alınır. Tüpe alınan kan uygun devirde santrifüj edildikten sonra tüp içinde üç bölüme ayrılır. Tüpün üst kısmında ayrılan plazma ve hemen altındaki trombositten zengin olan kısım gerekli miktarda alınır ve uygulanacak eklem ya da kas dokusu içine sevk edilir. Enjeksiyondan sonraki 48 saat boyunca eklemin-tendonun zorlanmaması gerekir. Trombositlerin taşıdığı güçlü faktörlerin etkisi ile bölgede güçlü bir hücre hareketi başlar ve enjeksiyondan sonra bazen 1-3 gün boyunca ağrı hissedilebilir. Temel ağrı yavaş yavaş azalır ve aylar içinde geçer. PRP tedavisi bir tür semptom baskılama tedavisi olmayıp direkt olarak hastalığı tedavi etmeye yönelik bir tedavidir.
*Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Or-Ahayim Hastanesi
