Polonya’da geçtiğimiz cumartesi günü II. Dünya Savaşı’nda Yahudileri kurtaran Polonyalıları anmak için ilk defa ulusal anma günü düzenlendi. Ulusal bayramlar arasına alınan bu anma gününün mimarı Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda.
Bu ayın başında Polonya Meclisi 24 Mart tarihini Ulusal Anma Günü ilan eden yasa tasarısını onayladı. 24 Mart 1944 tarihinde Yahudileri korumak amacıyla saklayan Jozef – Wiktoria Ulma ve altı çocuğu sakladıkları Yahudilerle birlikte Naziler tarafından Polonya’nın güneydoğusundaki Markowa şehrinde öldürülmüşlerdi. Anma günü için 24 Mart’ın seçilmesinde bu olay rol oynadı.
1995 senesinde merhum Jozef ve Wiktoria Ulma’ya Uluslararası Dürüst Unvanı (Righteous Among the Nations) verildi. Ulma çiftinin nişanlarını o tarihte hâlâ hayatta olan Jozef’in erkek kardeşi Wladyslaw teslim aldı.
17 Mart 2016’da Markowa’da Yahudileri Kurtaran Polonyalılar Müzesi açıldı. Cumartesi günü Anma Töreni etkinliklerinin önemli bir bölümü de Markowa’da gerçekleşti. Polonya’nın başka şehirlerinde de film gösterimleri ve sergi gibi etkinlikler düzenlendi.
Holokost Müzesi Yad Vaşem’in Uluslararası Dürüst unvanı verdiği 6000’dan fazla Polonyalı bulunuyor. Söz konusu unvanı alan vatandaş sayısı en yüksek ülke Polonya.
Polonya parlamentosu geçtiğimiz şubat ayında Anma Günü ile ilgili teklifi görüşmeyi planlamış, ancak görüşmeler yeni Holokost yasa tasarısı nedeniyle İsrail ve Polonya arasındaki gerginlik nedeniyle mart ayında yapılabilmişti. Söz konusu tartışmalı yasa tasarısı Polonyalıların Holokost’ta Nazilerin suçlarına iştirak ettiğine dair her tür iddia ve imayı suç olarak kabul ediyor ve cezalandırılmasını öngörüyor.
Holokost’u reddeden sözler desteklenmedi
Polonyalı bir yetkili, ülkenin eski başbakanın babası olan bir politikacının Holokost’u inkâr eden yorumlarının Polonya hükümetinin konumunu yansıtmadığını söyledi.
Geçen yıl başbakan olan Mateusz’un babası eski senatör Kornel Morawiecki, salı günü yayınlanan Kultur Liberaln dergisine verdiği demeçte, Yahudi soykırımı sırasında Yahudilerin, Yahudi olmayan Polonyalılardan kurtulmak için kendi öz iradeleri ile gettolara gittiğini iddia etti.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Bartosz Cichocki ise, yaptığı açıklamada bu iddialardan hükümetin sorumlu olmadığını belirtti. Cichocki geçtiğimiz günlerde İsrail’e resmi bir ziyaret yaparak iki ülke arasındaki krizi engellemek için çalışmalar ve Polonya’nın gündemdeki Holokost yasasındaki konumunu açıklamayı amaçlayan görüşmeler yaptı.
