Holokost’u dünya çapında kitlelere tüm çıplaklığıyla ve en etkileyici şekilde yansıtan film ‘Schindler’s List /Schindler’in Listesi’ 25. yılını Tribeca Film Festivalinde kutladı.
1993’ün Kasım ayında Steven Spielberg’in anıtsal denilebilecek filmi ‘Schindler’s List’ sinemalarda perdesini açtı. Yetenekli yönetmenin renk efektleriyle güzelleştirdiği başyapıtı 12 dalda Oscar’a aday oldu. En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Uyarlanmış Senaryo ve tabii tüm Holokost anma törenlerinin marşı haline gelmiş John Williams’ın besteyle En İyi Müzik Ödüllerini aldı.
Başta para kaybetmesine kesin gözüyle bakılan yapımda Spielberg para almama konusunda kararlıydı. Bu işe kutsal bir iş olarak bakan Spielberg, Universal Stüdyolarını ikna etmekte zorlanmadı. Buna rağmen üç saat sürdüğü için günde az sayıda seans gösterilebilen film ilk gösteriminde 321 milyon dolar hasılat getirerek maliyetinin 14 katını kazandırdı. Spielberg, tüm hakkını bağış kurumlarına verdi.
Oscar Schindler’in hikâyesi her ne kadar kurtardığı insanlar tarafından değerli tutulsa da çok az insan tarafından biliniyordu. Yıllarca hikâyesini bavul dükkânına gelen müşterilerine anlatan Leopold Page sonunda Avusturyalı yazar Thomas Keneally’nin dikkatini çekti. 1982’de roman çıkmıştı: ‘Schindler’s Ark.’
Schindler başlarda Yahudi işçilerini, Yahudi parasını ve Yahudi yeteneğini sömüren, pek de kahraman denilemeyecek metal işi yapan zengin bir fabrikatördü. Değişimi yavaş yavaş gerçekleşti. Kötülüğü sonradan fark eden Schindler zekâsı ve cesareti ile 1.200 Yahudi’yi kurtardı.
Film o denli tuttu ki, NBC bu uzun filmi tek bir bile reklam almadan yayınladı. Ford’un sponsorluğunda gerçekleştirilen yayın bir nevi şirketin sahibi Henry Ford’un adını temize çıkarıyordu. Henry Ford Hitler’in gözdesiydi, ABD’de antisemit fikirleri yaymasıyla biliniyordu.
Filmin beklenmedik bir güzel sonucu daha oldu. Holokost kurtulanları Spielberg’e gelip, teker teker hikâyelerini anlatmaya başladı. Milyonları etkisi altına alma kabiliyeti teknoloji ile birleşince Spielberg, tam 52 bin kurtulanın hikâyelerini videoya çekip ölümsüzleştirmeyi başardı. ‘Survivors of the Shoah: Visual History Foundation’ adını verdiği proje ile 57 ülkeden, 32 dilde tarihi bir olayın bugüne dek yapılmış en geniş sözlü tarih koleksiyonunu yaratmış oldu. Bu arşiv eğitim materyalleri yanında birçok filmin de kaynakçası oldu. Arşiv, ses tanıma ve holografik teknikle Southern California Üniversitesinde Holokost kurtulanları ile birebir diyalog kurmak suretiyle eğitim amacıyla kullanılıyor.
Steven Spielberg: “En gurur duyduğum filmim”
Nisan ayında gerçekleşen Tribeca Film Festivalinde ‘Schindler’s List’in 25. yılına özel bir davet verildi. Liam Neeson ve Ben Kingsley’nin de bulunduğu gecede Steven Spielberg, ‘Schindler’s List filmiyle hissettiğim gurur, tatmin ve gerçek manada başarıyı başka hiçbir filmimde hissetmedim” dedi. Polonya’daki film çekimleri sırasında başta Neeson olmak üzere oyuncular travmatik anlar yaşadı. İki İsrailli oyuncu, gaz odasının çekildiği sahneden sonra sinir krizi geçirdi. Neeson, haftada bir dostu Robin Williams ile telefonda konuştuklarını, Williams’ın 15 dakika boyunca kendisine stand-up şov yaparak moralini yerine getirmeye çalıştığını söyledi. Spielberg film setinde çeşitli yerlerde svastika çizimlerine rastladıklarını belirterek antisemit saldırılara maruz kaldıklarını da ekledi.
