Reuters Enstitüsünün yaptığı araştırmaya göre Türkiye, dezenformasyon ve sahte haberin en çok görüldüğü ülke sıralamasında dünyada birinci oldu.
Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü, 2018 Dijital Haberler Raporu’nu Londra’da düzenlenen bir panelle kamuoyuna duyurdu. Araştırma, sene başında Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 37 ülkeden 74 bin haber tüketicisi ile yapılan online ankete dayanıyor.
Raporun sonuçlarına göre Türkiye en çok sahte haberle, başka bir deyişle en çok “uydurma” haber ile karşılaşan ülke (yüzde 49). Rapora göre son üç yılda Türkiye’de habere güven giderek azaldı. Bunun nedeni ise medyadaki kutuplaşma olarak gösterildi. Ülkemizde “haberlere güveniyorum” diyenlerin oranı sadece yüzde 38; “güvenmiyorum” diyenlerin oranı ise daha fazla (yüzde 40).
Raporun Türkiye bölümünde başka bulgular da mevcut. Basın özgürlüğünün kötüleştiği belirtilirken, internet yayıncılığını kısıtlayan uygulamalar vurgulandı. Geleneksek medyanın ötesinde, az sayıda dijital yayıncının alternatif bakış açısı sunduğunun belirtildiği raporda ise, en çok tercih edilen geleneksel mecra Fox TV olarak gösterildi.
Türkiye’de haber için sosyal medya kullanımında düşüş olduğu da raporda yer alan sonuçlar arasında. 2016’dan yüzde 73 olan sosyal medya kullanımı 2018’de yüzde 66’ya düşmüş. Haber en çok WhatsApp’ta (yüzde 30) paylaşılırken, akıllı telefonlar da Türkiye’de habere en çok ulaşılan araç (yüzde 72).
Türkiye’den araştırmaya katılanların yüzde 65’i siyasi görüşlerini açık bir şekilde dile getirmenin kendisi için sorun yaratabileceğini düşünüyor. Türkiye, bu konuda dünyadaki en endişeli kullanıcılara sahip.
Araştırmanın dünya çapındaki sonuçlarına bakınca, katılımcıların yarısından fazlası sahte haber konusunda endişeli olduğu görülüyor (yüzde 54). Brezilya’da sahte haber konusunda endişe edenlerin oranı yüzde 85 iken, bu oran İspanya’da yüzde 69, ABD’de ise yüzde 64. Almanya (yüzde 37) ve Hollanda (yüzde 30) gibi ülkelerde bu oran çok daha düşük.
Dünya çapında haber kaynağı olarak sosyal medyanın kullanımı da düşüşte. Uzmanlar bunun nedenini, Facebook skandalının yarattığı, kişisel bilgilerin paylaşımı endişesine bağlıyor. Buna karşılık WhatsApp, Instagram ve Snapchat gibi alternatif platformların yükselişte olduğu görülüyor.
Yanıltıcı haber konusunda Türkiye’yi yüzde 44 ile Yunanistan ve Malezya takip ediyor. Yanıltıcı ve sahte haberlerin en az görüldüğü ülkeler ise Almanya, Danimarka ve Hollanda olarak belirlendi.
