M. Franco’nun İtalyan kökenli olarak varsaydığı bu soyadının İtalya coğrafyası veya İtalyanca lisanıyla herhangi bir bağlantısı bulunamamıştır.
Köken bilimi uzmanı David L. Gold bu ismin ‘Rodos’ta doğan veya Rodos’ta ikamet eden’ bağlamında Grekçe Rhoditis soyadıyla ilintili olduğu, Yahudilerin daha sonra ‘s’ harfini terk ederek Roditi/Roditti şekliyle kullanmaya başladıkları görüşündedir.
Roditi soyadını taşıyan ünlülerden yurdumuzla ilgili biri, şair ve kısa öykü yazarı Edouard Roditi’dir. Edouard, İstanbul doğumlu Amerikan uyruklu bir babanın oğlu olarak Paris’te doğdu (1910). Yaşar Kemal’in İnce Memed romanını, yazarın ilk eşi Tilda Gökçeli’yle beraber, Memed My Hawk adıyla ilk kez İngilizceye çevirdi (1961). Eserlerinden biri de The Delights of Turkey: Twenty Tales başlıklı kitabıdır. Ayrıca Yunus Emre’nin şiirlerini The Wandering Fool: Sufi Poems of a Thirteenth-Century Turkish Dervish Yunus Emre başlığıyla İngilizceye çevirip yayımlayan Edouard Roditi Mayıs 1992’de İspanya’nın Cadiz kentinde vefat etti.
Yıllarca Çorapçı Han İbadethanesinin gönüllü yöneticisi rahmetli Jak Gülerşen’in ailesinin de köken adı Roditi’dir.
Politi
Gallipoli, Konstantinopoli, Adrianopoli ve benzeri kent isimlerinde ve hatta polis, politika gibi sözcüklerde rastlanan ‘poli’ Grek dilinde ‘şehir, site’ anlamında olup Politi de ‘şehirli, kentli’ demektir. Doğu Roma İmparatorluğu ve Bizans’ta yaşayan Romaniot Yahudilerinde rastlanan bu soyadının bir değişkeni de Galipoliti veya Gallipoliti’dir.
Dipnotlar
1 M. Franco, Essai sur l’Histoire des Israélites de l’Empire Ottoman, Durlacher, Paris, 1897, s.285.
2 David L. Gold, Hesperia, Madrid,1999, C.2 s.43.
3 Saray Hekimi Jak Mandil Paşa’nın torunu (1923-2001).
4 New Directions, New York, 1977. Türkçe çevirisi: Sevim Okyay, Türkiye Tatları, Yapı Kredi Yayınları, 1999.
5 A. Galante, Histoire des Juifs de Turquie, C. 1 s. 60.
