Her iki soyadının kökeni, İspanya’nın batısında Kastilya- Leon Özerk Bölgesinde Salamanka (Salamanca) kentine bağlı Bejar beldesidir.
Bejar sözcüğünün de eskiden şehirde çokça mevcut ‘abeja’ (İspanyolca ‘arı’)’dan türediği ifade edilir.
Kentin bir diğer yazım şekli de Bexar’dır.
713 yılından 11. yüzyıla kadar Müslüman egemenliğinde kalan Bejar’da Yahudiler rahat yaşamış, 12. yüzyıldan sonra kentte gelişen tekstil üretimiyle uğraşmış, 1492’de de dinlerini feda etmektense ülkeyi terke mecbur kalmışlardır.
Bejar’dan göç edenler nostaljik bir duyguyla kentin adını soyadları olarak günümüze kadar yaşatmışlardır. Ancak kimi kentin salt adını okunuşuyla aynen alarak Behar, kimileri de ‘Bejar’dan gelen’ anlamında Bejarano soyadını kabullenmişlerdir. Bejarano soyadı toplumuzda değişik formlarda, örneğin Becerano, Bicerano, Beceren vs. olarak da görülmektedir.
Özellikle Soyadı Kanunu’ndan sonra Behar soyadı Bahar başta olmak üzere ön veya son eklerle çok değişik şekiller almıştır. Birkaç örnekle yetinelim: Bahartı, Behare, Beharhak, Benbahar, Beyar, Büyükbehar, Debehar, Düzbehar, Gülbahar, Güzelbahar, İlkbahar, Küçükbahar, Koncabahar, Özbahar, Şenbahar, Yenibahar…
David Melul adında bir hayırsever tarafından Bejar kentinde yaptırılan ‘Museu Jueu David Melul’ müzesinde Yahudilerin bu yöredeki tarihi ve yaşamı ayrıntılı olarak irdelenmektedir.
Kökenbilim uzmanı Kaganofun yaklaşımı ise, Doğu ve Batı Avrupa Yahudilerinin (herhalde Aşkenazları kastediyor) Behar adını ‘Hahamın oğlu’ anlamında “Ben Ha Rav’ ın kısaltması olarak kullandıkları, Sefarad Yahudilerinin ise bunun Arapça ‘deniz’ anlamında ‘bahr’dan esinlendiği şeklindedir.1
Beja soyadının ise, Portekiz’de Lizbon’un güneyinde Alentejo bölgesinin ortasında bir belde olan Beja kentinden göç etmeyi başaranlar tarafından benimsenmiş olması en kuvvetli ihtimaldır.
1 Benzion C. Kaganoff, A Dictionary of Jewish Names and their History, Schocken Books,İnc., London, 1977, s.132.
