Uzun süredir İngiltere’deki İşçi Partisi’nin ve 2015 yılından beri partinin lideri olan Jeremy Corbyn’in antisemit olup olmadığına dair tartışmalar sol siyasetin ülkedeki en önemli tartışma zeminlerinden birini oluşturuyor.İddianın ciddiliği sol partinin geleceği için çok önemli. Zira hem medya hem de toplum gözünde Jeremy Corbyn İşçi Partisi’ni canlandıran ve çeşitli sosyal hareketlere verdiği destek ile birçok kesimin sempatisini kazanan bir lider olarak biliniyor.1
Meriç Aytekin*
Jeremy Corbyn’in yükselişini ve hakkındaki antisemitizme dair iddiaları incelemeden önce 100 yılı aşkın bir tarihi olan İşçi Partisi’nin tarihsel kırılmalarından bahsetmemiz bugün gelinen noktayı anlayabilmemiz için gerekli görünüyor. Andrew Thorpe, A History of the British Labour Party (İngiliz İşçi Partisi’nin Tarihi) isimli eserinde dönemlerin kırılmalarına bağlı olarak 5 veya 15 yıllık tarih aralıklarında partinin geçirdiği değişim ve dönüşümleri inceler.2 Jeremy Corbyn’in parti içerisindeki konumunu daha iyi anlamak için çok daha yakın dönem diyebileceğimiz 1997-2007 ve 2007-2015 dönemlerinden biraz bahsetmek istiyorum...
CORBYN ÖNCESİ LİDERLER
1997 yılında 18 yıllık bir aradan sonra İşçi Partisi, Tony Blair’in öncülüğünde tekrar iktidar partisi olur. Dönem genel olarak İngiltere’nin gerek yasalar gerekse toplum düzeyinde liberalleştiği ve demokratikleştiği bir dönem olarak tanımlanıyor olsa da terörizme dair alınan katı önemlerin de hem parti içerisinde hem de parti dışında ciddi anlamda eleştirildiğini belirtmekte yarar var.
Özellikle 11 Eylül 2001 tarihinde Dünya Ticaret Merkezinin ikiz kulelerine gerçekleştirilen terör saldırısından sonra Blair hükümetinin katı bir şekilde Amerika’nın yanında yer aldığını hatırlamak gerekiyor. Hatta bazı kesimler Blair’ı doğrudan Amerika’nın güdümünde hareket eden ve sol ilkelerden partiyi uzaklaştıran bir lider olarak tanımlıyor. 2007-2010 yılları arasında ise partiye Gordon Brown öncülük ediyor. Hemen belirtmek isterim ki Gordon Brown parlamento içerisinde işlerliği olan Labour Friends of Israel (İsrail’in İşçi Dostları / LFI)3 isimli grubun üyelerinden biri. Partiye öncülük ettiği süre zarfında Gordon Brown belli farklıklarına rağmen terörizm ve siyasal İslam konusunda Blair’in politikalarına benzer bir politikayı izleyerek Amerika’ya yakın bir pozisyon alıyor. 2010-2015 yılları arasında ise partiye Polonya kökenli bir Yahudi olan Edward Miliband’ın öncülük ettiğini görüyoruz. Edward Miliband da parti içerisinde İsrail’in var olma hakkını kimsenin sorgulayamayacağını söyleyerek antisemitizme alan açmayacağını partiye öncülük ettiği süreçte açıkça belirtiyor.4
CORBYN’İN İLK SINAVI
Buraya kadar 1997-2015 tarihleri arasında İşçi Partisi’nin genel durumundan bahsettik. Bu tarihler arasında partinin başında olan bu üç ismin de kendi sol eğilimleri oranında İsrail - Filistin meselesine yaklaştıklarını söyleyebiliriz, ancak hepsinin açık bir şekilde İsrail’in var olma hakkını kabul ettikleri de bir gerçek. Eylül 2015’te İşçi Partisi’nin lideri olarak seçilen Jeremy Corbyn’e gelirsek, partinin yeni liderinin antisemitizm konusundaki ilk sınavı 15 Ağustos 2015 yılında Jewish Chronicle’ın kendisinin antisemitizmine dair sordukları sorular ile başlıyor. Gazete Corbyn’in açıkça Holokost inkârcısı olarak bilinen Paul Eisen’ın yürüttüğü bir oluşuma para yardımında bulunduğunu ve bu duruma açıklık getirmesi gerektiğini belirtiyor. Gazete ayrıca Jeremy Corbyn’in Hamas ve Hizbullah gibi örgütlere sempatiyle bakan açıklamalarını ve bu örgütlerle nasıl bir ilişkisi olduğunu Corbyn’e soruyor (Hirsh, 2018). Corbyn’in Paul Eisen hakkındaki cevabı kendisine olan desteğinin Holokost inkârcısı olarak bilinmediği bir döneme rastladığı şeklinde oluyor. Hizbullah ve Hamas ile ilgili cevapları ise dönemsel olarak daha belirsiz. Corbyn, Hizbullah ve Hamas üyelerini arkadaşları olarak tanımlamadığını, sadece barış sürecine katılan herkese arkadaşları olarak seslendiğini iddia ediyor. Diğer önemli iddialar ise şöyle: İşçi Partisi liderinin İsrail’in Nazilere benzetildiği bir etkinliğe katılması5 ve yine kendisinin desteklediği bir etkinlikte Siyonizm’e ırkçılık denmesi.6 Tüm bu iddialara Jeremy Corbyn yakın zamanda The Guardian’da yayınlanan bir yazı ile cevap verdi. Yazısında partisinin antisemitizme dair tarihsel bir sorumluluğu olduğunu ve antisemitizme karşı net bir tavır alınacağını belirten Jeremy Corbyn ayrıca partisinin İsrail-Filistin konusunda iki devletli çözümü savunduğunu da açıkça vurguladı.7
THE GUARDİAN YAZISI YETERLİ Mİ?
Elbette iddialar bununla sınırlı değil ve bu iddialar Jeremy Corbyn’e yönelik olduğu kadar parti içerisindeki çeşitli odakları da kapsıyor. Her ne kadar Jeremy Corbyn’in The Guardian’da yayınlanan yazısı tansiyonu biraz düşürmüş olsa da geçmişte siyasal İslamcılarla yan yana geldiği, İran hükümetinden para aldığı ve İsrail’in var olma hakkını tanımadığına dair olan iddialar tartışılmaya devam ediyor. Hem partiye desteğini sürdüren sol eğilimli Yahudiler hem de İngiltere Yahudi Toplumu gelişmelerden son derece rahatsız. Bazı yazarlar Jeremy Corbyn’in yapacağı hiçbir açıklamanın artık İngiltere’deki Yahudi toplumunu kazanmasına yetmeyeceği tespitinde dahi bulunuyor.
Jeremy Corbyn’in ve İşçi Partisi’nin bu iddialara cevapları tatmin edici olsun veya olmasın antisemitizmin Avrupa’da olduğu kadar İngiltere’de de yükselen bir tehdit olduğu, Corbyn’in de kabul ettiği üzere politik bir gerçek. Belki de Jeremy Corbyn’in antisemitizm konusunda net bir pozisyon alıp almayacağını İngiltere’de gelecek seçimleri İşçi Partisi kazandığı vakit daha net görebilir olacağız çünkü siyasetçilerin bazı etik konulardaki duruşları ancak iktidara oynadıkları zaman ciddi anlamda sınanır ve yalnız o vakitlerde bu etik ilkelere bağlı olup olmadıkları ortaya çıkar. Jeremy Corbyn’in antisemit olmadığını kanıtlaması içinse her şeyden önce daha fazla antisemitizm karşıtı faaliyet göstermeye ihtiyacı var çünkü ikincil tip dediğimiz antisemitizmin açık antisemitizme göre tespit edilmesi daha zordur ve Corbyn’e yönelik iddialar bu ikincil tip antisemitizm dediğimiz alana dairdir.
Umalım ki hem İşçi Partisi hem de Jeremy Corbyn antisemitizm konusunda son derece şeffaf ve İngiltere’de yaşayan Yahudi toplumunu ikna eden bir pozisyon alsın.
Kaynakça:
Hirsh, D. (2018). Contemporary left antisemitism. London: Routledge, Taylor & Francis Group.
Thorpe, A. (2015). History of the British Labour Party. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
1 Jeremy Corbyn: İngiltere’de İşçi Partisi’ni canlandıran lider - BBC News Türkçe. (2017, June 09). Retrieved from https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-40198324
2 Thorpe, A. (2015). History of the British Labour Party. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
3 LFI 1957 yılında kurulan ve İsrail-Filistin çatışmasına dair iki devletli çözümü savunan bir parlamento grubu
4 (n.d.). Retrieved from https://www.thejc.com/news/uk-news/miliband-warms-the-hearts-of-the-labour-friends-1.55374
5 https://www.thetimes.co.uk/article/jeremy-corbyn-hosted-event-likening-israel-to-nazis-6sb5rqd5x
6 https://www.thejc.com/news/uk-news/jeremy-corbyn-sponsored-conference-that-denounced-zionism-as-racist-1.57548
7 https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/aug/03/jeremy-corbyn-antisemitism-labour-party
*Meriç Aytekin, Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nde Sosyoloji öğrenimi gördü. Halen aynı üniversitenin felsefe bölümünde yüksek lisans çalışmalarını sürdürüyor. Aytekin, çeşitli gazete ve dergiler için din sosyolojisi, siyaset ve sanat felsefesi, toplumsal hareketler ve Ortadoğu üzerine yazılar yazıyor.
