Değişik yazımları olan sözcük İtalyancayı andırırsa da birçok etimolog Portekiz kökeni üzerinde durmakta olup Portekiz dilinde ‘ekilmemiş, çorak arazi’ anlamında ‘gatenho’dan türemiş olabileceği yaklaşımındadır.
Encyclopedia Judaica ise sözcüğün Fransa’da Gatignes kasabasından esinlenmiş olabileceği ihtimalini belirtir.
Gatenyo soyadına 14. yüzyılda İspanya ve Portekiz’de Gatigno yazılımıyla rastlanmakta. Bilge din adamları yetiştiren bu aile Hıristiyanlığı kabule yanaşmayarak 15.yüzyılda İtalya’ya göç etmiş, 17. yüzyıldan sonra Osmanlı’ya gelerek Selanik yöresine yerleşmişti.
18. yüzyılda Selanik ve İzmir’e gelen Gatigno’lardan Eliakim ben İsaac İzmir’de hahamlık görevinde bulunmuş, kıymetli eserler yayınlamıştı. Abraham ben Benveniste Gatigno da 1875 yılında Selanik Hahambaşısı seçilmişti.
1630 yılında Selanik’e yerleşen Abraham Gattegno’nun (Gatenyo) torunu Salomon Gattegno (1855-1915), en büyük oğlu Benveniste’den hububat ve bakliyat ticareti yaptıkları Adana ve Mersin’e yerleşmesini isteyince Mersin’e gelen (1900) Benveniste’den sonra baba Salomon dâhil ailenin birçok ferdi de zamanla oraya taşındılar. Bahçeler Mevkiinin sonunda eski Yahudi Mezarlığı, cemaat başkanı olduğu dönemde baba Salomon Gattegno tarafından yaptırılmıştı. İleriki yıllarda kent genişleyip Belediye tüm mezarlıkları yeni bir yere nakledilince Salomon Gattegno ve eşi Clara Russo Gattegno’nun kemikleri aynı adı taşıyan torunu Salomon Gattegno tarafından yeni Mersin karma mezarlığına taşındı. Torun Salomon Gattegno /Gatenyo halen Mersin’de ikamet etmektedir.
Yurdumuzda bu soyadını taşıyan bir ünlü de Fransızca günlük siyasi gazete La Gazette’yi 1 Mayıs 1924’ten Le Journal d’Orient ile birleştiği 26 Şubat 1926’ya kadar yayınlayan Albert Gattegno’dur.
1 (Cezayir Hahambaşısı) Maurice Eisenbeth, Les Juifs de l’Afrique du Nord, Alger,1936/Paris, 2000 s.129.
2 Yehoshua Horowitz, Encyclopedia Judaica, 2. Baskı, C.7 s. 396
3 Yehoshua Horowitz, Encyclopedia Judaica, 2. Baskı, C.7 s. 396
4 G. Groc - i. Çağlar, La Presse Française de Turquie de 1795 à Nos Jours, İsis, 1985 s.104.
