Galatasaray’ın ligi şampiyon bitirişi, Başakşehir’in Burnley mücadelesi, Fenerbahçe’nin Benfica mağlubiyeti ve Beşiktaş’ın Partizan galibiyeti ile Türk takımlarının Avrupa turnuvalarındaki yerleri belli oldu. Sırayla Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi gruplarının belli olmasıyla da Avrupa’nın en büyük iki turnuvası başlamaya hazır. Bu iki turnuvadan Şampiyonlar Ligi Avrupa’nın en iyi takımını seçen eleme olarak kabul edilir. UEFA tarafından organize edilen bu turnuvanın adı kadar şanlı ve köklü bir tarihi var.
Eran Kan
Avrupa takımları arasında bir turnuva yapma fikri ilk olarak UEFA’nın aklına gelmedi. Avusturya-Macaristan Krallığı kapsamında ‘Challenge Cup’ isimli bir turnuva yapılıyordu. Ardından 1927 yılında Orta Avrupa ülkeleri arasında ‘Mitropa Cup’ isimli turnuva gerçekleşti. 1930 yılında ise İsviçreli futbol kulübü Servette tarafından ‘Coupe des Nations / Milletler Turnuvası’ organize edildi. Avrupa ülkelerinin lig şampiyonlarını bir araya getirmeyi planlayan turnuvaya on farklı ülkeden takım katıldı ve Macar şampiyon Ujpest turnuvanın kazananı oldu. 1948 yılına kadar ülkeler ve organizasyonlar kendi aralarında benzerlik gösteren küçük çaplı turnuvalar organize etti. Bu turnuvaların yakından takibini yapan Fransız magazin L’Equipe’in editörü Gabriel Hanot, UEFA’ya tüm Avrupa kıtasını kapsayan bir turnuva organize etme fikrini sundu. Hanot’un yıllarca süren çabası ile UEFA 1955-1956 sezonunda ilk ‘European Champion Clubs’ Cup / Avrupa Şampiyon Kulüplerin Kupası’ Fransa’da organize edildi.
İLK ŞAMPİYON
Avrupa çapında 16 takımın katıldığı UEFA turnuvasının finaline zamanın en güçlü şampiyonları Stade de Reims ve Real Madrid kalmayı başardı. Real Madrid geriden gelerek maçı 4-3 kazandı ve kupayı evine götürdü. Real Madrid başarısını beş sezon boyunca devam ettirmeyi başarıp üst üste kupayı evine götürdü. Günümüzde üst üste şampiyon olma rekoru hâlâ İspanyol devinindir. Real Madrid’in kupa üzerindeki gücünü deviren ilk takım ise Benfica oldu.
Avrupa Şampiyon Kulüplerin Kupası’nın ana misyonu her ülkenin şampiyonunun karşı karşıya gelmesiydi. Turnuvanın ilk 15 yılının ardından artan ilgiyle beraber Avrupa liglerinin ikincileri için ayrı bir turnuva fikri oluşturma fikri geliştirildi. Bunun üzerine günümüzde Europe League olarak bilinen ‘UEFA Cup / UEFA Kupası’ 1971 yılında organize edildi. Yeni turnuvanın misyonu ise Avrupa liglerinin ikincilerinin karşı karşıya gelmesiydi. Günümüzde bu turnuva bazı takımların kendini Avrupa’da göstermek için tek şansı ve 2015 yılı itibari ise kazanan takımların Şampiyonlar Ligi bileti.
YENİLENEN SİSTEM
Turnuva ilk yıllarınca oldukça kısa bir sistem kullanıyordu. Kıtanın en güçlü takımını bulmak için 16 takım arasında üç turluk eleme ve ardından final oynanırdı. Kısacası, bir takımın kupayı evine götürmesi için sadece dört maç kazanması yetiyordu. Bu sistemin yeterli görülmemesi üzerine 1990’lara doğru turnuvanın yenilenmesi söz konusu oldu. Bu yenilenme turnuvanın adının, sisteminin, kurallarının hatta marşının şeklinde gerçekleşti.
1992 yılında UEFA, turnuvanın adını ‘Champions League / Şampiyonlar Ligi’ olarak değiştirdi. Bu değişiklikle beraber 16 takımlık katılımcı kontenjan 32’ye yükseldi ve lig başına katılımcı sayısı arttırıldı. Çok daha detaylı ve uzun bir eleme süreci ile 80 takım ile başlayan turnuva Eylül ayına kadar 32 takıma iniyor. Ardından gruplara ayrılarak sezonun ilk yarısı lig usulü ilerlemenin ardından sezonun ikinci yarısı 16 takıma inerek 1992 öncesi sistem gibi elemeler ile turnuva sonlanıyor. Eş zamanlı olarak UEFA Kupası’nın ilerleyişi ile Şampiyonlar Ligi’nde başarılı olamayan bazı takımlar için ikinci bir şansı oluyor.
ÜNLÜ MARŞ
Şampiyonlar Ligi’nin neredeyse kendisi kadar tanınan ve özgü bir de marşı vardır. Ünlü marş 1992 yılında bütün yenilemelerle beraber İngiliz müzisyen Tony Britten tarafından bestelendi. Turnuva ile özleştirilen güç ve asalete yakışır bir marş bestelemek için Britten, araştırmaları sonrası bulduğu bir kraliyet taçlandırma töreni şarkısını uyarladı. UEFA’nın resmi dilleri olan Almanca, Fransızca ve İngilizce olarak sırasıyla “Şampiyonlar” diyen marş turnuvanın en bilindik özelliklerinden biri, hatta birçok kişiye göre kupanın kendisinden bile daha ünlü. Efsane Fransız futbolcu ve menajer Zinedine Zidane şarkı hakkında “Büyülü… Şarkıyı duyduğunuz anda sizi cezbediyor” dedi.
Dünyanın en sevilen ve en çok oynanan sporunun tarihini taşıyan ülkeler, takımlar ve oyuncular bir zamanlar Milletler Turnuvası, Avrupa Şampiyon Kulüplerin Kupası, günümüzde ise Şampiyonlar Ligi altında toplanıp birbirleri ile yarışıyor. O günlerden bugüne turnuvanın kendisi ve oyuncular değişse de insanların futbol ile bir araya geldiğinin değişmemiş olması sporun gerçek gücünün bir göstergesi.
