‘Nefret söylemine son verin!’

Pittsburgh’daki Yaşam Ağacı Sinagoguna düzenlenen silahlı saldırıda hayatını kaybeden on bir kişi, Pazar akşamı binlerce kişinin bir araya geldiği özel bir törenle anıldı. Törende konuşan Pittsburgh Hahamı Jeffrey Myers’ın başta siyasilere olmak üzere verdiği mesaj çok netti: “Nefret söylemini durdurun!”

“Pittsburgh’da nefret sözleri hoş karşılanmaz”

Sinagog saldırısında hayatını kaybedenler için gece düzenlenen törene binlerce yas tutan insan katıldı. İçeri sığmayan yüzlerce kişi yağmurda dışarda hoparlörlerden yayınlanan töreni dinledi.

‘Tüm Yahudiler ölmeli’ diyerek çoğunluğu yaşlı ve ibadet etmekte olan sinagog halkına ateş açan silahlı saldırganın kurbanları için bir araya gelen binlerce kişilik yaslı topluluk, Pazar akşamı doksan dakika süren duygulu törene katıldı.

Pittsburgh’daki Asker ve Gemiciler Anıtı Binası ve Müzesine ait devasa oditoryumda herkesin ayakta katıldığı, tıklım tıklım salonun dolduğu ve tüm din ile mezheplerin temsil edildiği tören, Afrikalı-Amerikalı bir koronun müziğiyle açıldı. Bir din kadınının Amerika milli marşının akustik bir versiyonunu yönetmesiyle devam eden törende daha sonra erkek bir şarkıcı Yahudilerin bir şiiri ve İsrail’in milli marşı olan Hatikva’yı okudu.

Amerikalılara törenden önceki saatlerde saldırıda hayatını kaybeden on bir kişinin kimlikleri ve bu kişilerin aralarında iki erkek kardeş, seksen yaşlarında bir çift ve doksan yedi yaşında bir kadının olduğu açıklanmıştı. Hayatlarını kaybeden on bir kişiden dokuzu Nazi döneminin yükselişi sırasında çocuk olan, 65 yaş üstü kişilerden oluştu. Bu kişilerden Rose Malinger 97, Sylvan ve Bernice Simon adlı çift de 80’li yaşlarındaydı.

Törende konuşan Haham Jeffrey Myers’in, “Pittsburgh’de nefret sözleri hoş karşılanmaz” sözleri ayakta alkışlandı. Myers konuşmasına politik liderlere yönelik bir mesajla devam etti. Saldırı sonrasında sinagogun boşaltılmasına yardımcı olmuş Haham, “Bayanlar ve baylar, işe siz liderlerimizle başlamamız gerekir. Sözlerimin amacı politik çıkarları beslemek değil” dedikten sonra, İbranice bir dua okuyarak elindeki mendille gözyaşlarını sildi. Saldırıda hayatını kaybedenleri anma amacıyla tüm ABD’de törenler düzenlenirken, İsrail’den sonra dünyadaki en büyük Yahudi topluluğu olan ABD Yahudi Cemaati’nden, Avrupalı liderlerden ve Papa’dan teselli sözleri yağdı.

150 yıllık Yaşam Ağacı Sinagogu Cemaatine yönelik gerçekleştirilen saldırı ABD tarihinin en büyük kayıpla sonuçlanan antisemit saldırısı oldu.

Federal yetkililerin Pazar günü bildirdiklerine göre saldırının hemen ardından silahlı çatışma sonrasında ele geçirilerek tutuklanan ve Pazartesi sulh hakiminin karşısına çıkarılan 46 yaşındaki saldırgan Robert Bowers, çoğunun cezası idam olan 29 suçtan yargılanacak.

Cumartesi sabahı bir AR-15 tipi saldırı tüfeği ve iki Glock tabancayla ateş açarak yirmi dakika boyunca dehşet saçan saldırganı durdurmaya çalışırken dört polis ve SWAT timi de -biri ağır olmak üzere- yaralandılar. Bowers ise pek çok kurşun yarasına rağmen hayati bir tehlikesi olmadan hastaneye sevk edildi.

The Washington Post’a konuşan 90 yaşındaki E. Joseph Charny, birkaç kişi ile birlikte ayrı bir odada ibadet ederken kapı girişinde bir adamın belirdiğini ve ardından silah sesleri duyulmaya başlandığını söyledi. Emekli psikiyatr olan ve 1955 yılından beri Yaşam Ağacı Sinagogunda ibadete katılan Charny, “Kafamı kaldırdığımda etrafımda bir sürü cansız vücut gördüm” dedi.

TRUMP YİNE MEDYAYI SUÇLADI

Saldırıyı resmen kınayan ABD Başkanı Donald Trump, “Antisemitizm belası göz ardı edilemez, hoş görülemez ve devam etmesine izin verilemez” dedi. Pazar günü ise Trump suçu medyaya atarak, medyayı gerilimi tırmandırmakla suçladı ve “Sahte haberler ellerinden gelen her şeyi yaparak Cumhuriyetçileri, sağcıları ve beni süregelen bölünme ile uzun zamandır memleketimizde devam eden nefret için suçlamaya çalışmaktadırlar. Asıl olan gerçek, onların sahte ve ikiyüzlü haberciliğinin, anlayabileceklerinin çok üzerinde bir boyutta sorunlara neden olduğudur” diye konuştu. Cumhuriyetçi lider nefret suçlarını önlemenin yolunun silahlanmayı kısıtlamak değil, ibadet yerlerine güvenlik güçleri yerleştirilmesi olduğunu da söylemişti.

Pittsburgh Belediye Başkanı Bill Peduto ise bu fikre katılmadığını belirterek, “Amerika’daki tüm toplu silahlı saldırıların ortak paydası olan silahları, nefretini öldürerek ifade etme peşinde olan insanların ellerinden alma yollarını bulma yaklaşımında olmamız gerekiyor” şeklinde konuştu.

Trump Pittsburgh’a giderek taziye ziyaretinde bulunacağını da açıkladı. Kurbanların ailelerinden bazılarının nefreti beslemekle suçladıkları başkanın ziyaretine sıcak bakmadıkları bildirildi.

Antisemitizmle mücadele eden İftira ve İnkârla Mücadele Birliği (ADL) Başkanı Jonathan Greenblatt, saldırı sonrası Trump’ın sözlerini cesaret verici bulduğunu fakat yine de bir uyarıda bulunması gerektiğini hissettiğini belirtti.

 ADL’nin verilerine göre son yıllarda ABD’de gerçekleşen antisemit saldırılarda keskin bir tırmanış oldu. 2016 yılında saldırılar yüzde 34 artarken, 2017’de ise ABD’de görülmüş en büyük artış gözlenerek yüzde 57 artış oldu. Greenblatt, “Bu yüzden trajedi sonrası ne söylediğiniz değil, hitabetinizle yarattığınız çevredeki ruh en önemlisidir” diye konuştu.

Yahudi dünyası: “Kalplerimiz kırık”

Cumartesi akşamı ABD’nin Pensilvanya eyaletinde yer alan Pittsburgh şehrinde bir sinagogda meydana gelen ve on bir kişinin ölümüyle sonuçlanan silahlı saldırı İsrailli liderler, siyasiler ve Yahudi liderler tarafından ‘korkunç’, ‘iğrenç’ ve ‘kahredici’ olarak nitelendirildi.

Pittsburgh Yahudi Federasyonunun cumartesi günü Facebook sayfasından yayınladığı gönderide “İlk kez Şabat gününde çok büyük bir istisna yapıyoruz ve sosyal medyayı kullanıyoruz. Ancak kalplerimiz kırık” ifadeleri yer aldı. Federasyon Başkanı Jeff Finkelstein, CNN’e verdiği röportajda, polisi ve yerel yönetimi olaya verdikleri çabuk tepkiden dolayı tebrik ederek, “Bu yaşadığımız bir gerçek ve benim en büyük, en kötü kâbusum” dedi. Kuzey Amerika Yahudi Federasyonu Başkanı ve CEO’su Jerry Silverman yaptığı açıklamada, “Bütün düşüncelerimiz, dualarımız ve yapacaklarımız Pittsburgh Yahudi Cemaati için. Şabat’ın huzuru bu korkunç olayla bozuldu ve bir sürü kişi trajik bir şekilde hayatını kaybetti. Hepimiz hayatlarını kaybeden kardeşlerimiz için buradayız” diye konuştu.

Amerikan Yahudi Komitesi Başkanı David Harris paylaştığı tweet’te, “Pittsburgh’dan gelen haberler korkunç, sadece korkunç. Sinagoga yapılan saldırıda sekiz kişi öldü ve birçok kişi yaralandı. Söyleyecek söz bulamıyorum. Kaçığın, bağnazın teki kutsal bir mabette bir sürü kişinin hayatını mahvederken bizleri dili tutulmuş, üzgün ve birbirimize kenetlenmiş halde bıraktı” sözlerini kullandı.ADL Genel Direktörü Jonathan Greenblatt yaptığı açıklamada, “Yahudilerin bir Şabat sabahı dua ederlerken böyle bir saldırıya uğramaları vicdansızlıktan başka bir şey değil. Ayrıca böyle bir olayın günümüzde ABD’de meydana gelmesi akıllara gelmeyecek bir şey. Ne yazık ki bu vahşi saldırı - ki 2014 yılından sonra ABD’de gerçekleşen ilk antisemit saldırı olma özelliği taşıyor aynı zamanda – ADL’nin hem antisemit olaylarda hem de internet ortamındaki antisemit tacizlerin ciddi oranda yükselişe geçtiğini bildiren bir rapor hazırladığı dönemde meydana geldi” sözlerini kullandı.

Dünya Yahudi Kongresi Başkanı Ronald Lauder da saldırının sadece Yahudi cemaatine değil tüm Amerikan halkına yönelik olduğuna dikkat çekti. Lauder, “Bu saldırıyı lanetlemeli ve böyle bir vahşetin yeniden yaşanmaması için elimizdeki bütün güçleri kullanmalıyız” dedi.

Amerikan liberal Yahudi örgütü J Street de silahlı saldırıyı ‘vahşi bir nefret suçu ve terörist saldırı’ olarak niteledi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu konuyla ilgili yaptığı açıklamada Hayat Ağacı Sinagogunda yaşanan silahlı saldırından dolayı oldukça üzgün olmakla birlikte aynı zamanda dehşete düşmüş olduğunun da altını çizdi. Netanyahu, “Bugün tüm İsrail halkı, saldırıda hayatını kaybedenlerin aileleriyle birlikte yasta. Pittsburgh Yahudi Cemaati’nin yanındayız. Bu korkunç antisemit vahşeti yaşamak zorunda kalan Amerikan halkının yanındayız. Saldırıda yaralanan herkese acil şifalar diliyoruz” diyerek sözlerine devam etti.

İsrail Baş Hahamı Pittsburgh saldırısının gerçekleştiği yere ‘sinagog’ demekten kaçındı

İsrail hükümetinde görevli bir bakan ve İsrail’deki ana muhalefet partisi lideri Pittsburgh’da Yaşam Ağacı Sinagogunda ibadet eden on bir Yahudi’nin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan silahlı saldırı sonrasında İsrail’e liberal Yahudilik akımlarını tanıma çağrısında bulundu.

Pazar günü İsrail Aşkenaz Baş Hahamı Rav David Lau, bir gazeteye verdiği demeçte tartışmaları alevlendirecek bir açıklama yaparak, Yaşam Ağacı Cemaati’nin ibadet ettiği sinagogdan “Yahudiliğin karakteristik özelliklerini ve anlamlı unsurlarını taşıyan yer” diye bahsetti ve Ortodoks olmayan Yahudi cemaati liderlerini kızdırdı.

Sefarad Baş Hahamı Yitzhak Yosef de saldırı sonrası yaptığı açıklamada, “Pennsylvania Pittsburgh’da masum Yahudilerin öldürüldüğü olay” olarak bahsederken saldırının gerçekleştiği yeri belirtmedi.

İsrail’deki Ortodoks basını da silahlı saldırıyla ilgili yayınladığı haberlerde Yaşam Ağacı Cemaati’nden bahsederken sinagog kelimesini kullanmadı, onun yerine “Yahudi Kültür Merkezi” terimini kullandı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, paylaştığı bir tweet’te, hahamların sinagog yerine kullandıkları tabirleri reddeder bir üslup kullanarak, “Yahudiler bir sinagogda öldürüldü. Yahudi oldukları için öldürüldüler. Suç mahalli sinagog olduğu için seçildi. Bunu asla unutmamalıyız. Hepimiz biriz” ifadelerini kullandı

İsrail’in eski ABD Büyükelçisi, Savunma Bakanı Michael Oren de pazar günü İngilizce paylaştığı tweet’te “Pittsburgh’un muhafazakâr Yahudilerinin Yahudiliği katil için yeterliydi, çünkü onlar Yahudi’ydiler. Ancak onların cemaatleri ve inandıkları Yahudilik akımı İsrail Devleti tarafından tanınmıyor. İsrail zaten asimilasyon tehlikesi ile karşı karşıya olan bu cemaatleri onlarla aramızdaki bağları güçlendirerek desteklemelidir” diye yazdı.

Amerika’da doğan Oren, aynı konuda İbranice yazdığı tweet’te de “Pittsburgh’a giden İsrail Eğitim ve Diaspora Bakanı Bennett’e yalnızca taziye mesajı iletmekle yetinmeyip, liberal Yahudilik akımlarını tanıma ve insanları birleştirme çağrısında da bulunuyorum” diye yazdı.

Silahlı saldırı sonrası saldırının gerçekleştiği sinagogu ziyaret etmek, Yahudi Cemaati mensuplarıyla bir araya gelmek ve saldırıda hayatlarını kaybedenlerin cenazelerine katılmak için Pittsburgh’a uçan İsrail Eğitim Bakanı ve aynı zamanda Diaspora Bakanı Naftali Bennett, pazar akşamı katıldığı toplantıda “Bizler, farklı cemaatlerden gelen Yahudiler ve diğer inançların mensupları olarak birlik içinde, dimdik ayakta duruyoruz. Amerikalılar, İsrailliler, Nefrete ‘hayır’ diyenler... Katil kurşunlarını ateşlerken kurşunlar durup, ‘Muhafazakâr mısınız ya da reformist misiniz? Yoksa Ortodoks musunuz? Sağcı mı solcu musunuz?’ diye sormuyor. Tek bir hedefi var o kurşunların, o da masum insanları öldürmek. Masum Yahudileri...” dedi.

Rav Lau’nun Yaşam Ağacı Sinagogundan Yahudiliğin karakteristik özelliklerini ve anlamlı unsurlarını taşıyan yer diye bahsettiği açıklamasına yer veren Makor Rishon gazetesi, Lau’nun “Tek bir şey söyleyeceğim: Dünyanın neresinde olursa olsun, bir Yahudi’nin sırf Yahudi olduğu için öldürülmesi affedilemez. Bu hiçbir koşulda göz ardı edilemeyecek bir suçtur” sözlerine de yer verdi.

Washington Post gazetesinde verdiği bir röportajda Rav Lau’nun açıklamalarına yanıt veren Reformist Yahudiler Birliği Başkanı Rav Rick Jacobs, “Bu trajedi tüm Yahudileri bir araya getirmelidir, bizi birbirimizden daha da uzaklaştırmamalıdır. Herhangi bir Rav’ın bir Şabat günü sinagogda dua ederken hayatlarını kaybedenlerin Yahudiliğini sorgulaması vicdana aykırıdır” dedi.

İsrail’de baş hahamlık makamını Ortodoks olmayan akımları tanımayan, bu akımları meşru olarak kabul etmeyen Ortodoks liderler oluşturuyor. Bu dini liderler her ne kadar bu akımları tanımasalar da bu akımların takipçilerini Yahudi olarak kabul ediyor. Ortodoks olmayan akımlar uzun yıllardır İsrail’de haklarından mahrum edilmelerine karşı çıkıyor ve İsrail hükümetine evlilik, cenaze, Yahudilik dinine geçiş gibi konularda akımlarını ve hahamlarını kabul etme çağrısında bulunuyor.

İslam dünyası da Pittsburgh saldırısını kınadı

Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanlığı, pazar günkü paylaşımında, Yaşam Ağacı Sinagoguna karşı yapılan ve 11 kişinin hayatını kaybettiği terörist saldırıyı kınadığını belirtti.

Filistin Yönetimi, Suudi Arabistan, Bahreyn ve Katar, Pazar günü, Pittsburgh’daki sinagogda yaşanan saldırıyı kınayan resmi açıklamalarda bulundular. Filistin Yönetimi ve Türkiye, bu eylemi bir terör eylemi olarak nitelendirdi.

Washington’daki Suudi Büyük Elçiliğinin paylaşmış olduğu tweet, “Elçilik Amerikan halkına ve bugün Pittsburgh’daki sinagogda yaşanan şiddet olayının kurbanlarının ailelerine en derinden başsağlığı diliyor. İbadet evleri güvenli ve manevi sığınak sağlamak içindir. Kutsallığı inkâr edenler tüm insanlığa saldırır” ifadelerini içerdi.

Bahreyn Dışişleri Bakanlığı, bir sinagogu hedef alanları kınadığını ve kurbanların ailelerine derin taziyelerini ifade ederek, bu iğrenç eylemin bir sonucu olarak yaralılara hızlı bir iyileşme diledi. Mesajda, “Bakanlık, güvenlik ve güvenliğin sağlanması için gereken her türlü önlemde, Krallığın her türlü şiddet ve aşırılığa karşı sağlam tavrını ve ABD’ye olan destek ve dayanışmasını bir kez daha yinelemektedir” dendi.

Katar devlete ait haber ajansı da “Katar, ölüm ve yaralanmalarla sonuçlanan Pittsburgh saldırısını şiddetle kınamaktadır. Dışişleri Bakanlığı Katar’ın, nedenleri ne olursa olsun, şiddet ve suça yol açan her türlü harekete karşı sert duruşunu sürdürmektedir” açıklamasını paylaştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaşanan olayı terör eylemi olarak nitelendirdi ve “Pittsburgh sinagoguna karşı terör saldırısını kınıyorum. Kurbanların ailelerine ve Amerikan halkına içten başsağlığı diliyorum. Türkiye, hedeflerinden bağımsız olarak dünyanın her yerinde tüm terörizm biçimlerini kesin olarak kınıyor” dedi.

Filistin Yönetimi de, saldırının özellikle tehlikeli bir terörizm biçimi olduğunu çünkü toplumun kendisi ile var olduğunu ve onunla aynı fikirde olmayan herkesi hedef aldığını belirtti.

Birleşik Krallık’ta Filistin Yönetim adına büyükelçisi görevini yapan Husan Zomlot, İngilizce bir tweet paylaştı. Zomlot, “Bu ölümcül saldırı saf kötülüktür ve her türlü nefret ve ırkçılığa karşı uzlaşmaz bir mücadele için Yahudi, Hristiyan ve Müslümanları birleştirmelidir. Kalbim, kurbanların ve Amerikalıların aileleriyle birlikte gider” dedi.