Çikolata, peynir, fondü ve doğa... İsviçre

İsviçre Avrupa’nın merkezinde, topraklarının dörtte üçünü Jura ve Alp Dağlarının kapladığı, gölleri ve doğal güzellikleriyle eşsiz bir coğrafyada yer alıyor. Resmi ismi İsviçre Konfederasyonu olan ülkenin uluslararası CH kısaltması ise Latince Confoederatio Helvetica’dan geliyor. Dört resmi dili olan İsviçre’de Almanca, Fransızca, İtalyanca ve Romans kullanılıyor.

1499’dan bu yana bağımsız bir ülke olan İsviçre, 1798’de Napolyon dönemi sırasında Fransa işgalini yaşadıysa da 1815’te tekrar bağımsızlığına kavuştu. Dünyada Vatikan ile birlikte kare bayrağa sahip tek ülke olan İsviçre, askeri bakımdan tarafsızlık politikasına sahip. Bu özelliğe sahip dünyanın en eski ülkelerinden İsviçre’nin tarafsızlığı, 1815 Paris Anlaşması ile diğer ülkeler tarafından da kabul edildi. Zira İsviçre ordusu hiçbir şekilde diğer ülkelerde silahlı çatışmalara katılmıyor.1484 göl, 12.900’den fazla küçük gölcük ve çok sayıda şelalenin bulunduğu İsviçre’de yer alan Cenevre Gölü, 581 kilometrekare yüzölçümü ile ülkenin en büyük gölü olsa da, gölün güney kısmı Fransa kıyılarını oluşturuyor.

Yeme-içme kültürü

İsviçre mutfağı, ülkenin sınır komşularıyla yaptığı kültür alışverişi ve çok uluslu yapısı dolayısıyla zaman içerisinde gelişip zenginleşmiş. İsviçrelilerin sabah kahvaltılarının demirbaş yiyeceklerinden biri müsli. Müsli için elma, kuru yulaf, fındık ve bademden oluşan bir çeşit kahvaltı gevreği diyebiliriz. Günümüzde pek çok farklı yemişle de yapılan ve sütle karıştırılarak yenen bu gevreği 1900 yılında Zürihli beslenme uzmanı Dr. Maximilian Oskar Bircher-Benner, hastaları için üretmiş. Bu doktora atfen müsli, Birchermüesli adıyla da bilinmekte.

Ülkedeki diğer gastronomi konusu ise çikolata. Dünyada kişi başına düşen çikolata tüketiminde ilk sırada olan İsviçreliler, çikolatanın mucidi. 1875’te İsviçreli Daniel Peter ve Henri Nestle’nin sütlü çikolatayı icat etmelerinin ardından, 1867’de Henri Nestle tarafından kurulan Nestle şirketi, günümüzde dünyanın yüzde 10’u oranında kahve ve kakao çekirdeğini satın alıyor. Firma aynı zamanda 1938’de, dünyanın ilk hazır kahvesini Nescafe adıyla üretmeye başladı.

Her yedi milyar Tobleron çikolatasından biri İsviçre’nin başkenti dışında olan fabrikalarda üretiliyor. İsviçreli çikolata yapımcısı DeLafee, 24 ayar altın tozundan çikolata hazırladı. Çikolatanın içinde yüksek kaliteli kakao yağı bulunuyordu, üzeri de yenebilir altın kaplıydı.

İsviçre, Batı Avrupa yemek kültüründen etkilenmiş bir mutfağa sahip. İsviçre, yemyeşil coğrafyasının sunduğu nimetlerden gastronomi için de faydalanmakta. Bu eşsiz coğrafyada otlayan büyükbaş hayvanlardan elde edilen süt, ülkede imal edilen dünyaca ünlü peynirlere benzersiz bir tat katmakta. Diğer Avrupa mutfakları ile benzerlik göstermekte. Vadilerinde yöresel süt ürünlerinden elde edilmiş peynirleri bulunan ülke mutfağında 450’ye yakın peynir çeşidi olduğu kaynaklarda yer alıyor. İsviçre, süt ve süt ürünlerinin yoğun kullanımı ile ünlüdür.

İsviçre peynir çeşitlerinde dünyada ilk sıralarda yer alıyor. Yaklaşık 450 çeşit peynir türüne sahip ülkenin peynirle yapılan en bilindik yiyeceği ise fondüdür. Başta İsviçre’ye özgü olan, Fransa ile İtalya’da da yaygın olarak görülen fondü, tencerede eritilmiş peynire uzun çatallara takılan ekmekler bandırılarak yenir. İlk kez 1699 yılında yerel peynir tüketimini artırmak amacıyla ortaya çıkan fondü, 1930’lardan sonra tekrar popülerlik kazandı. Peynir konusunda bir de dünya şampiyonluğu olan İsviçre, 22 ülke arasında birincilik ödülüne sahiptir. Dünyaca ünlü peynir markalarına sahip İsviçre’nin Gruyere, Emmental ve Appenzeller markaları, isimlerini çoğunlukla yapıldığı bölgeden alıyor. Örneğin ismini İsviçre’nin Gruyere Köyünden alan Gruyere peynirinin üçte ikisi İsviçreliler tarafından tüketilirken, Avrupa Birliği ve Kuzey Amerika diğer çeşitleri tüketiyor. İddiaya göre Gruyere peynirinin içinde vanilya, orkide, fıstık, ceviz, nane, ahşap ve hatta taze ot kokusu gibi yaklaşık 75 çeşit Alp kokusu bulunuyor.

Ülkede, şarap en çok tüketilen içecekler arasında yerini alıyor. Coğrafi konumundan dolayı üzüm yetiştiriciliği oldukça yaygın ve en güzel şarapları ürettikleri konusunda iddialı bir mutfağa sahiptirler. Merlot, Ticino’da üretilen en ünlü çeşitlerden. Peynir ve şarap ikilisinin eksik olmadığı İsviçre’de bu iki güzel tadın ayrımını yapmak da ustalık ister.

İsviçre mutfağının en ünlü yemeklerinden biri ise Rösti’dir. Patateslerin rendelendikten sonra fırında ya da tavada kızartılarak pişirildiği bir yemek olup (Bazı yerlerde patatesler önceden haşlanır) genellikle cervelat, Fleischkäse ve ıspanaklı yumurtanın yanında servis edilir.