2019’da çığır açacak 10 teknoloji

MIT Technology Review tarafından Bill Gates ile hazırlanan ve 2019 senesinde görmeye başlayacağımızı tahmin ettiği on teknolojiyi kısaca sıraladık.

Aydın BOLKAR Bilim ve Teknoloji
17 Nisan 2019 Çarşamba

1. Robot el becerisi

Bir robot, montaj hattındaki bir bileşeni şaşırtıcı bir hassasiyetle ve hiç sıkılmadan defalarca monte edebilir. Ancak herhangi bir nesneyi bir santimetre kenara taşımak veya herhangi bir bardağı kırmadan kavramak robot için hiç de kolay değildir.

Ancak bir robot, henüz herhangi bir nesneyi yalnızca ona bakarak nasıl kavrayacağını çözecek şekilde programlanamasa da insanların yaptığı gibi, artık nesneyi sanal deneme ve yanılma yoluyla manipüle etmeyi öğrenebilir.

San Francisco merkezli kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan OpenAI projesi olan Dactyl, Lego’yu parmaklarıyla çevirecek bir proje üzerinde çalışıyor. Araştırmacılar bu tür bir öğrenmeyi uygulayabilirlerse, robotlar sonunda bulaşık makinelerimizi doldurabilir ve hatta büyükannenin yataktan kalkmasına yardım edebilir.

2. Yeni nesil nükleer güç: Gelişmiş füzyon ve fisyon reaktörleri gerçeğe yakınlaşıyor.

Geçtiğimiz yıl ivme kazanan yeni nükleer tasarımlar bu güç kaynağını daha güvenli ve ucuz hale getirme sözü veriyor. Küçük modüler reaktörler tipik olarak onlarca megavat mertebesinde güç üretecekler. (Karşılaştırma için geleneksel bir nükleer reaktör yaklaşık 1000 MW üretir).

3. Erken doğumları tahmin etme

Basit bir kan testi hamile bir kadının erken doğum riski altında olup olmadığını tahmin edebilir.

Kabaca her on doğumdan birinde gözüken prematüre doğumlar, Stanford’da bir biyo-mühendisi olan Stephen Quake ve ekibi tarafından geliştirilen ve maliyeti 10 doların altında olacak bir test ile tespit edilebilecek. Aynı şekilde, Down sendromu gibi durumların tespiti için de amniyosentez yapılması tarihe karışacak.

4. Endoskopi hapı

Küçük, yutulabilir bir cihaz, bebeklerde ve çocuklarda bile, anestezi olmadan bağırsakların ayrıntılı görüntülerini yakalayabilecek.

EED (Environmental enteric dysfunction) hiç duymadığınız en pahalı hastalıklardan biri olabilir. Besinlerin bağırsaklar tarafından yetersiz emilimi olarak tarif edilen hastalık, gelişimi geciktirir ve insanların sağlıklı büyümelerini engeller. EED’ye neyin neden olduğu, nasıl önlenebileceği veya nasıl tedavi edilebileceği bilinmiyor.

Endoskopi uygulamasına alternatif olabilecek, aile hakimleri tarafından dahi uygulanması mümkün ve tekrar kullanıma uygun minyatür mikroskoplar içeren cihazlarla bu ve buna benzer hastalıkların tespiti ve tedavisinde çığır açılacak. Boston’daki Massachusetts General Hospital’da (MGH) patolog ve mühendis olan Guillermo Tearney bunun üzerinde çalışıyor ve 2019’da bebekler üzerinde testler başlayacak.

5. Kişiye özel kanser aşıları

Çağımızın en tehlikeli ve ölümcül hastalıklarının başında yer alan kansere karşı aşı projesi 2008 yılından beri devam ediyor. Vücudun bağışıklık sistemini hedef alarak kemoterapi gibi yıkıcı tedavilere alternatif olabilecek aşıların bazıları halihazırda BioNTech adındaki Alman bir start-up ile Genentech tarafından 560 hastada test ediliyor.

6. İneksiz burger

Birleşmiş Milletler, 2050 yılına kadar dünyanın nüfusunun 9,8 milyar olmasını bekliyor. Aynı şekilde insanlar daha da zenginleşiyor. İnsanlar yoksulluktan çıktıkça et tüketimleri artıyor. Gıda amaçlı hayvan yetiştirmek çevreye petrolden daha fazla zarar veriyor.

Buna alternatif olarak iki farklı yaklaşım bulunuyor. İlki, hayvanlardan alınan kas dokularının biyo-reaktörlerde çoğaltılması esasına dayanıyor. Hayvanlara zarar vermeyen bu yöntem şu anda çevreye normal sığır üretimine benzer şekilde etki yapıyor.

Beyond Meat ve Impossible Foods adındaki iki girişim ise dokuları taklit etmek için bezelye proteinleri, soya, buğday, patates ve bitki yağları kullanarak besin değeri ete benzeyen besinler hazırlıyorlar. Beyond Meat, Amerika’da otuz bin noktada satışa sunulmuş durumda.

7. Karbondioksit yakalayıcı

Sıcaklıkların tehlikeli bir şekilde yükselmesini önlemek için, dünyanın bu yüzyılda atmosferden 1 trilyon ton kadar karbondioksiti çıkarması gerektiği sonucuna varılıyor.

Amerika, Kanada, İsviçre ve İtalya’da çalışan girişimler farklı teknolojiler ile karbondioksiti havadan ayrıştırıp gazlı içecekler ve sentetik yakıtlar gibi farklı sektörlere satarak sürdürülebilir bir yapı yaratmayı hedefliyor.

8. Her bileğe bir EKG cihazı

Uzun süredir hayatımızda olan Fitness takip cihazları tıbbi olarak güvenilir cihazlar olmasalar da yakın zamanda bu değişebilir. Donanım ve yazılımdaki yeni düzenlemeler ve yeniliklerle akıllı saatler, tıbbi bir cihazın hassasiyetine daha yakın sonuçlar sunabiliyor. Apple’ın son model saatleri belli tip kalp krizlerini tespit edebiliyor ve FDA onayı almış durumda.

9. Kanalizasyonsuz tuvalet

Enerji tasarruflu tuvaletler bir kanalizasyon sistemi olmadan çalışabilir atıkları kendi içerisinde arıtabilir.

İshal dünyada çocuk ölümlerinin yüzde 10’undan fazlasının sebebi ve dünyada yaklaşık 2,3 milyar kişinin temiz tuvaletlere ulaşımı yok.

Farklı arıtma teknikleri ile çalışan girişimler bu konuda ilk ürünlerini 2019 yılında piyasaya sürebilir.

10. Sorunsuz konuşan yapay zekâlar

Alexa, Siri veya Google Asistan birçok komuta doğru yanıtlar verse de halen her cümleleri anlayamıyor. Yakın zamanda yapay zekâ uygulamaları özellikle İngilizce ve Çince dilleri başta olmak üzere çok daha fazla konuda sohbet edilebilir hale gelecekler.