Cumartesi günü Varşova’daki ABD Büyükelçiliğine doğru yürüyüşe geçen binlerce Polonyalı, Soykırım süresince mallarını kaybeden Yahudilere tazminat ödemesi konusunda Polonya’ya baskı yapan ABD’yi protesto etti.
Son yıllarda görülmüş en büyük antisemit gösteri olduğu düşünülen protesto, Polonya’da günlük hayat içerisinde gözlenen antisemit nefret söylemlerindeki dramatik artışın gölgesinde gerçekleşti. Buna paralel olarak son zamanlarda ülkede aşırı sağcı grupların gittikçe popülerleştikleri ve bu sayede zaten tutucu olan hükümeti daha da sağa doğru sürüklemeye çalıştıkları da görülüyor.
Aşırı sağcı gruplar ve destekçilerinin katıldıkları yürüyüşte, ABD’nin Polonya’nın iç işlerine karışmaya hakkı olmadığı söylendi ve ABD hükümeti, ‘Yahudi çıkarlarını’ Polonya’nın çıkarlarının önüne koymakla suçlandı.
Protestocular yürüyüş boyunca, Polonya II. Dünya Savaşı süresince Nazi Almanya’sının en büyük kurbanlarından olmasına rağmen Almanya’dan hiçbir zaman tazminat alamadığı halde Polonya’dan Yahudi kurbanların ailelerine tazminat vermesini istenmesinin adil olmadığını iddia etti.
Protestoyu organize eden ve başını çeken aşırı sağcı politikacılar arasında Janusz Korwin-Mikke ve Grzegorz Braun da yer aldı. Önümüzdeki ay gerçekleşecek Avrupa Parlamentosu seçimleri için güçlerini birleştirerek aşırı sağcı bir koalisyon oluşturan ikilinin kampanya gündemleri, Yahudilere tazminat ödenmesini durdurmak ve LGBT taraftarı propaganda olarak adlandırdıkları söylem ile mücadele etmek olmuştu.
Aynı seçim için yürüttüğü kampanya kapsamında yine cumartesi günü bir miting düzenleyen Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki de protestoculara destek verir şekilde konuşarak, asıl Polonyalıların tazminatı hak ettiklerini söylemişti.
Polonya, soykırım öncesinde Avrupa’da Yahudi hayatının kalbinin attığı yer olarak anılıyordu. İşgalci Nazi Almanya’sının 3,3 milyon Polonyalı Yahudi’yi öldürdükleri bilinirken, bir kısım Hıristiyan Polonyalı nüfus da toplu katliam ve ölüm kamplarında hayatlarını kaybetti.
Protestoların hedefinde ABD’nin S. 447 diye bilinen, Bugün Tazminat Alamamış Kurtulanlar İçin Adalet Yasası (Justice for Uncompensated Survivors Today, kısaca JUST) adıyla anılan kanunu bulunuyordu. Onlarca ülkede Soykırım süresince Yahudilerden çalınan mal ve mülklerin tazmin ve iadesi konusunda ABD Dışişleri Bakanlığı’nı ABD Meclisi’ne cevap vermeye mecbur kılan yasayı geçtiğimiz sene ABD Başkanı Trump imzalamıştı.
Protestocular tazminat ödemek zorunda bırakılmanın Polonya’nın ekonomisini mahvedeceğini savundu.
