İstipol Sinagogu

Yüzyıllar boyunca farklı kültürlere ev sahipliği yapmış olan Balat’ın sokaklarında karşımıza çıkan kiliseler, camiler, sinagoglar, hamamlar, manastırlar günümüze kalan canlı miraslarıdır. Balat’ın yukarılarında İstipol Sinagogu da ahşap, metruk binasıyla geçmişten günümüze kalan ve şu an koruma altına alınan değerli bir yapı.

İstipol Sinagogu, Bizans döneminde Makedonya’dan göç eden Romanyot Yahudileri tarafından kuruldu. Fetih öncesi Makedonya Ichtip kasabasından gelen Yahudiler Kostantinopoli’de Balat tarafına yerleşmişlerdi. İbadet etmek için kurmuş oldukları sinagoglara kasabalarının ismini verdiler. Bu bilgi 15 Ramazan 1104 (21 Mayıs 1693) Padişahlık Fermanı ile teyit edilmişti.

İstanbul Fethinden sonra da Fatih Sultan Mehmet şehrin yapılandırılması için Balkanlardan devam eden göçleri kabul etmiştir. 

1492 yılında dönemin Osmanlı Padişahı II. Bayezid İstanbul’un kapılarını İspanya’dan göç etmek zorunda kalan Sefarad Yahudilerine açmıştı. Sefaradlar getirdikleri bilgi ve deneyimlerini, ticari faaliyetlerini burada da geliştirmeye devam etmişlerdi. Balat tarafına yerleşen Sefaradlar zaman içinde Romanyot Yahudileri ile kaynaşmış, Bizans zamanında yapılan bu sinagoglarda ibadet etmişlerdi. İstipol Sinagogu’nun 16 Cemaziyelahır 1316 (1 Kasım 1898) tarihli bir fermanda temellerine kadar yandığı ve yeniden inşa edilmesine izin verildiği anlaşılmaktadır.

Sinagog günümüzde ibadete açık değil. İstipol Sinagogu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 16 Eylül 1987 gün ve 3618 sayılı kararıyla koruma altına alındı.

Ziyaretim sırasında bana yardımcı ve bilgilerini paylaşan Albert Süryano’ya çok teşekkür ederim. İştipol Sinagogunu fotoğraflarımda görebilirsiniz.

Kaynaklar

Türk Yahudileri.com

Türkiye Sinagogları, Naim Avigdor Güleryüz