NOAH KLEIGER: İsrail sporunun gelişmesinde büyük katkısı olan Holokost kurtulanı

Noah Kleiger, 1925 yılında Strasburg’da doğdu. Ağabeyi Jonathan, Almanya’da doğmuştu. Fakat ailesi daha sonra, 1938’de önce Fransa’ya, ardından Belçika’ya taşındı.

II. Dünya Savaşı başlamadan önce, Belçika’da yaşayan 13 yaşındaki Noah, yasa dışı genç Siyonist grubunun kurulmasına ön ayak olmuştu. Grubun genç üyeleri, büyüklerin yönettiği Siyonist gruplara haber taşıma görevini yerine getiriyordu. Çocuklar gümrükten kaçak olarak, vesikaya bağlanmış posta pullarını temin etmekle görevliydiler. İsviçreli Yahudilerle bu şekilde haberleşebiliyorlardı. Bu çalışmaların sayesinde Noah, 270 Belçikalı Yahudi’nin, tarafsız bir bölge olan İsviçre’ye geçebilmelerini sağlamıştı. 1942 yılında, artık Belçika’yı terk etme sırası ona geldiğinde, Almanlar tarafından tutuklandı.

Noah Klieger, tutuklanıp Mechelen Transit Kampına gönderildi. 1944 yılına kadar orada kaldı, sonra Auschwitz Ölüm Kampına gönderildi. Orada zatüreye yakalandı. Bu derhal gaz odasına gitmek anlamına geliyordu. Hasta iken kendisi bizzat Dr. Mengele ve diğer doktorları, onu denek olarak kullanabileceklerine ikna etti. Mengele’nin emriyle kaldığı barakaya dönmesine izin verildi. Böylece mutlak bir ölümden mucize eseri kurtulmuş oldu. Bir gün SS subaylarından biri kampa gelerek, oradaki mahkûmlardan bir boks takımı kuracağını ilan etti. Aslında bu konuda hiçbir tecrübesi olmayan 16 yaşındaki Noah bu takıma girmeyi başardı. Savaştan önce boks oynayan diğer mahkûmlar, onun tecrübesiz olduğunu anlamışlardı ama bu blöfü gördüler ve sustular. Hatta çocuğun kendini ispatlaması için, onları rahatça yumruklamasına izin verdiler.

Noah boks grubunda

Takıma girmeyi başaran Noah artık daha iyi beslenmeye başlamıştı. Hatta sofralarına subay mutfağından ekstra çorba bile getiriliyordu. Boks grubu öğle saatine kadar ağır işlerde çalışıp, öğleden sonra antrenmanlara katılıyorlardı. Boks hariç, başkaca bir ayrıcalıkları yoktu. Diğer mahkûmlarla aynı zor şartlarda yaşamak zorundaydılar. Kimse onlara daha iyi davranmıyordu. Hatta bazen daha da sertleşip, acımasız oluyorlardı, böylece onlara ayrıcalıklı olmadıklarını hatırlatıyorlardı.

1945 yılında, Rus Kızıl Ordusu, Auschwitz’e yaklaşmaya başladığı zaman, kamptaki mahkûmlar, Almanya’ya doğru yaya olarak yola çıkarıldılar. Üç uzun ve zor ölüm yürüyüşünden sonra, Noah ve hâlâ hayatta olanlar,  Mittelblau-Dora Kampına getirildiler. Noah bir kez daha Almanları kandırarak, kendisinin, hassas mekanik uzmanı olduğuna inandırdı. Böylece kampta, yer altında bulunan mermi ve füze yapım atölyesinde çalışmaya başladı.  4 Nisan tarihinde, diğer mahkûmlarla birlikte tekrar yaya olarak ölüm yürüyüşüne çıkartıldılar.  Bu defa yolculuk Ravensbrück Toplama Kampına doğruydu. Bu seferki ölüm yürüyüşü tam 10 gün sürdü. Noah ve hayatta kalabilen diğer mahkûmlar, 29 Nisan günü Kızıl Ordu tarafından özgürlüklerine kavuşturuldular.

Savaş sonrası

Savaş bitip, Belçika’ya geri dönen Noah gazeteciliğe başladı. Muhabir olarak Nazi suçlularının, Belçika, Fransa ve Almanya’da görülen davalarını takip ediyordu. Belçika’ya döndükten sonra ebeveynleriyle yeniden bir araya gelmişti. Aile de Auschwitz’den canlı olarak çıkmayı başaran Yahudilerdendi. Noah’ın babası Abraham, oradaki Yahudiler için, Almanca bir magazin dergisi yayınlamaya başlamıştı. Noah orada da bazı makaleleri Fransızcaya tercüme ederek babasına yardımcı oluyordu.

Noah İsrail topraklarına göç etti

Noah yasa dışı ‘Aliya Bet’ (İsrail topraklarına göç) olayını öğrendiği zaman, Avrupalı Yahudi Organizasyonu’nun onay vermesi üzerine, İngiliz Mandası yönetimindeki İsrail’e göç faaliyetlerini yapan ‘Hagana’ oluşumunda, gönüllü olarak çalışmaya başladı. 1947 yılında, kendisi de yasa dışı bir göçmen olarak Kıbrıs’taki ‘Exodus’ gemisine bindi. Yolcu olarak bindiği gemide daha sonra mürettebat olarak görev aldı. İsrail’e vardıktan kısa bir süre sonra başlayan ‘İsrail Bağımsızlık Savaşı’na katıldı. Noah ‘Hagana’ ordusuna gönüllü olarak asker yazıldı ve savaşa katıldı. Savaşta ‘Danny Operasyonu’na, Fransız Komando Mangası’yla birlikte katıldı. Sonuç olarak İsrail’in güneyindeki ‘Negev Tugayı’na alındı ve orada savaştı.

Bağımsızlık Savaşı’nın bitmesinden sonra, Noah yeniden gazetecilik mesleğine başladı. 1953 yılında  ‘Journal L’Equipe’ yayın grubunda çalışırken aynı zamanda, İsrail gazetelerinde ilk kez spor sayfalarının hazırlanmasına ön ayak oldu. 1957 yılında köşe yazarı olarak çalışmaya başladığı ‘Yedioth Ahronoth’ Gazetesi’nde, 90 yaşına kadar her gün yazı yazdı. Bu çerçevede, İsrail’de görülen Adolph Eichmann davasına ve İvan (John) Demjanjuk davasına, gazeteci olarak katıldı ve yazılar yazdı. Ayrıca ‘Holokost Kurtulanları’ hakkında seri yazılar yayınladı. Birçok kez, Auschwitz’de her yıl yapılan  ‘March of Living’ (Yaşam Yürüyüşü) organizasyonlarına katıldı. Ömrü boyunca gazetecilik yönüyle, sürekli olarak Holokost kültürel faaliyetlerinde görev alarak, Holokost tarihini insanlara öğretmeye çalıştı. ‘Holokost’a Adanmış Uluslararası Eğitim Programları’na katılarak seminerler verdi.

Noah Klieger, İsrail sporunun gelişmesinde çok büyük bir payın sahibidir. 1951’den 1968 yılına kadar Maccabi Tel- Aviv Basketbol Kulübünün başkanlığını yürüttü. 1970’ten 1998 yılına kadar ‘Maccabi Ramat-Gan Omni-Sport Kulübü’nün başkanlığını yaptı. 14 yıl boyunca  ‘Maccabi Dünya Birliği’ icra heyetinin başkanlığını yaptı. Ayrıca Avrupa basketbolunun fikstürlerinin gelişmesinde, önemli katkılarda bulundu. 1951 yılından itibaren FIBA’nın bütün aktivitelerine katıldı. FIBA Avrupa Genel Sekreteri oldu. Daha sonra “FIBA Medya Konseyi” başkanlığına getirildi.

2010 yılında FIBA’nın ‘Üstün Liyakat Madalyası’ ile onurlandı. 2012 yılında Fransa Devlet Başkanı Nicholas Sarkozy tarafından verilen ‘Legion d’honneur’ şövalyelik nişanını aldı. Bu nişan kendisine,  ‘Journal L’Equip’ gazetesine verdiği hizmet onuruna verildi. 2015’te FIBA’nın ‘Onur Listesi’ne daimi spor yazarı olarak ismi yazıldı.

Noah Klieger, 2008’de ‘Fransa Gazeteciler Sendikası’ndan ‘L’oeuvre d’une Vie’ ve İsrail’de aynı yıl ‘Gazeteciler Birliği’ tarafından ‘Olağanüstü ve Uzun Zamanlı Spor Etkinlikleri Ödülü’ne layık görüldü. 2015 yılında kendisine Hayfa Üniversitesinde Fahri Doktora Unvanı verildi. Fransa’daki Strasbourg şehrinin ‘Onursal Madalyası’nı aldı.  2016 yılında Ramat-Gan ‘Özgür Adam’ ödülüne layık görüldü. Nazi konsantrasyon kamplarında yaşadıklarını ve hayatta kalış öyküsünü kendisinin anlattığı ‘Yaşamak İçin Boks Yapmak’ adlı bir belgesel filme konu oldu.

Klieger, 13 Aralık 2018 tarihinde, uzun yıllar öncesine dayanan kalp hastalığından yaşama veda etti. Yedioth Ahronot Gazetesi’ndeki son köşe yazısı, ölmeden iki gün önce, 11 Aralık’ta yayınlandı. Bu makalesinde, gazetenin kuruluşunun 80.yılını kutlamıştı.