Enis Habib 23 yaşında. Michigan Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümünden bu sene mezun oldu. Onur derecesi ile mezun olurken asıl onuru, yapımında rol aldığı ve tüm dünyada yankı uyandıran akıllı biyonik bacak sayesinde insana dokunabildiği için duyuyordu. Enis ile başarısını, teknoloji sevdasını, ideallerini ve Burgazada’yı konuştuk.
Bu başarının arkasında babaanne ve yapay zekâ kelimelerini bir arada kullandığın kişisel bir hikâyen var. Bizlerle paylaşabilir misin?
Babaannem dizlerinden rahatsızdı. Onun yanına oturur, ona yardım edeceğimi, bir gün oturduğu yerden kalkabileceğini ve istediği her şeyi yapabileceğini söylerdim. Maalesef bu günleri görmedi ama ben bu yolda ilerlemeye devam ettim.
Başta bölümümde oyuncak benzeri robotlar yapıyorduk. Fakat üçüncü sınıfa gelince hocamız derse bir biyonik bacak getirdi. Ders sonunda yanına gittim ve gerçekten insanlara faydalı olabilecek bu projenin bir parçası olmak istediğimi söyledim. Ama beni asıl çarpan laboratuvara bacağı olmayan birinin gelip yaptığımız biyonik bacakla yürümesini izlediğim andı. Chicago’dan bir yazılım ekibinin desteğiyle bacağımız yapay zekâ teknolojisini de içinde barındırıyordu. Vücudun kas hareketlerinden kişinin düzlükte mi yokuşta mı yürüdüğünü, merdiven inip çıktığını anlayarak bir sonraki adımı kendi atıyor ve siz düşünmeden doğal bir şekilde yürümenize yardımcı oluyor. Bu biyonik bacak sürekli güncelleniyor. Yaptık bitti değil. Tasarım ekibinin bir üyesi olarak ayrıca güncelleme işinde de rol aldım.
Bu proje neden bu kadar ilgi çekti? Ne farkı var diğer biyonik bacaklardan?
Biyonik bacak ilk tasarlandığında bunu internette yayınlamamız gerekiyordu. Aksi taktirde üniversitesinin laboratuvarıyla sınırlı kalacaktı. Hocam bütün kaynakların bir web sitesinde yayınlanmasını istedi. İki arkadaş web sitesi açmaya koyulduk ve sekiz ayın sonunda açık kaynak bir şekilde teknolojimizi araştırmacılarla paylaşır hale geldik. Böylece tüm üniversitelerin üzerinde ortak çalışabileceği mekanik ve yazılım olarak standart bir platform geliştirmiş olduk. Herhangi bir üniversite yazılımı geliştirebilir ve internete yükleyebilir. Bu yolla araştırmalar çok daha hızlı ilerleyebilir ve ürünün piyasaya sürülmesi de çabuklaşır. Ben ayrıca 300 parçanın nasıl bir araya geleceğini adım adım anlatan 17 video yarattım ve bu web sitesinde yayımladım.
Telefon markası deyince nasıl insanın aklına önce iPhone geliyorsa biyonik bacakta da bizim teknolojimiz gelecek. Piyasada olan biyonik bacaklardan çok daha ucuz, hafif ve daha önce de belirttiğim gibi yapay zeka sayesinde daha yüksek performans sağlıyor.
Üniversitenin henüz birinci senesinde belki de her erkeğin hayalini gerçekleştirip bir bar açtın. Entrepreneur Enis’i Liman Bar’dan hangi rüzgâr attı robotik bilimine?
Bunun da babaannemle anım gibi bende kişisel bir hatırası var. Demek ki bir işi sahiplenmem için ucu bana dokunan ve çözmem gereken bir sorunum olmalıymış. Çevreme ve insanlığa faydalı işler yapmayı seviyorum. Çocukluğum Burgaz’da geçti. Gençler Çeşme, Bodrum’a kaçmaya başlamışlardı. Adayı çok seven bir olarak adayı ada yapanın arkadaşlar olduğunun bilincindeydim. Eğer eğlenceli bir lokal açabilirsem bu trendi geri döndürebilirdim diye bir idealim oluştu. A’dan Z’ye her detayıyla ilgilenerek Alper Benardete, Cem Kohen ve Emir Bensusan ile bir bar açtık ve bu bar şimdi işletmesinde olmasam da hayatına devam ediyor.
Alper Benardete, Cem Kohen,Emir Bensusan ve Enis Habib
Hatta sonraki senelerde aramıza katılan Aksel Gürel ile bu sene Liman’ın dördüncü yılını kutladık! Gelecek senelerde de Liman’ın başarısını koruyacağını ve gençlerin eğlenmek için adalardaki buluşma noktası olacağını biliyorum. Girişimciliğimi ilk gösterebildiğim yer oldu Liman. Start-up kurmanın kolay olmadığını ve müthiş bir emek, azim ve çok iyi bir takım gerektirdiğini Liman’da gördüm. Gelecekte robot alanında kendi start-uplarımı kurmak istiyorum bu nedenle yatırımcılarla yakın ilişkiler kurmayı hedefliyorum.
İdealin için çalışırken karşılaştığın zorluklar neler ve bunlarla nasıl baş ediyorsun?
Üniversitede hiçbir zaman ortalama delisi olmadım. Neyi sevdiysem, önemli bulduysam o tecrübelerin peşinden gittim. Dans etmeyi seviyorum mesela. Bir gün önemli bir yarışmamız vardı ama aynı anda proje teslim ediyorduk. Grup arkadaşlarımla güvenip yarışmaya gittim çünkü biliyorum ki kendimi beslemezsem hiçbir şey yapmaya motivasyonum kalmayacak. Zorluklarla baş etme yolunda üç yol kullandım diyebilirim. Sağlıklı beslenme ve spor alışkanlıkları edindim. Yemeğe adeta ilaçmış gibi ciddiyetle yaklaşıyorum. Ayrıca güne başlarken 10 dakika koşmanın insana ne kadar iyi geldiğini tahmin edemezsiniz. İkincisi girdiğim üniversite topluluklarıydı. Geldiğim kültürü paylaşan ve benimle aynı zorlukları yaşayan insanların olduğu gruplara girdim. Vakit geçirdiğim insanları elimle seçtim; beni yukarı kaldıran, samimi ve güler yüzlü insanlardı. O insanları buldun mu bırakmayacaksın çünkü çevrende çok insan olsa bile yalnız hissedebilirsin. Üçüncüsü ise doğru mentor seçmek. Michigan Üniversitesinde okuyan Burgazada’dan Eray Mitrani benim için çok önemli bir abidir. Sıkıştığımda hep yanımda olmuştur. Şu an New York Facebook’ta çok güzel işler yapıyor. Onu buradan tekrar tebrik ediyorum ve sevgilerimi gönderiyorum!
Hep sağlık tarafında mı olacaksın işin?
Sağlık alanı çok fırsatlar sunuyor. Robotik cerrahi, bionikler... Şimdi işin araştırma tarafındayım ama ilerde firmalarda ürün tasarımı yapmak istiyorum. Bir yıl daha okulumda araştırmalarıma devam edeceğim. Gelecekte idealim Londra’da veya Tel Aviv’de giyilebilir robot teknolojileri alanında ürün geliştirme müdürü olmak (Product Manager) ve aynı zamanda da kendi start-uplarımı kurmak. Robot alanında danışmanlık da yapmak istiyorum.
Henüz ne okuyacağına karar vermemiş gençlere senin gibi çalışkan renkli bir kişilikten tavsiye alabilir miyiz?
Farklı disiplinlerden farklı dersler alarak en çok neden haz aldıklarını öğrenebilirler. Şu anda ne yapacakları bilmiyorlarsa bunun çok doğal olduğunu bilsinler. Geçiş dönemlerinde kendilerine zaman vermelerini öneririm. Sevdikleri bir alan seçmeleri çok önemli.
