Almanya’nın doğusunda, Berlin’e 100 kilometre mesafedeki Halle kentindeki bir sinagoga Kipur günü düzenlenen silahlı saldırıdan dört gün sonra başkent Berlin’de binlerce kişi antisemitizmi protesto etmek için yürüdü.
Polisin ihmali var mı?
27 yaşındaki silahlı saldırgan Kipur günü sinagoga girmeye çalıştı. Ancak başaramayınca sokaktaki 40 yaşındaki bir kadın ile yakınlardaki döner büfesinde 20 yaşındaki bir erkeği vurarak öldürdü. Yakalanan saldırgan suçunu itiraf ederek, saldırıyı aşırı sağcı ve antisemit sebeplerle düzenlendiğini kabul etti.
Saldırının ardından, sinagogun polis tarafından korunmadığı ve güvenlik güçlerinin olaya geç müdahale ettiği ileri sürüldü.
Aşırı sağın yükselişi
Saldırı aşırı sağın yükselişine yönelik endişeleri yeniden su yüzüne çıkardı. Almanya Yahudi Merkez Konseyi Başkanı Schuster, aşırı sağcılığı destekleyen siyasi gelişmeleri endişeyle gözlemlediklerini belirterek böyle bir eylemin şaşırtıcı olmadığını ifade etti.
10 binler sokağa döküldü
Pazar günü Berlin’de gerçekleşen yürüyüşe yaklaşık 10 bin kişi katıldı. Hamburg ve Marburg gibi diğer şehirlerde de aynı amaçla binlerce kişi cumartesi günü protestolar düzenledi. Geçtiğimiz cuma akşamı Halle’de binlerce kişi sinagog önünde bir araya gelerek şehirdeki az sayıdaki Yahudi cemaati ile dayanışma içinde olduklarını sergiledi.
Pazar günü Almanya’nın başkentinde gerçekleşen yürüyüşe yaklaşık 10 bin kişi katıldı. Hamburg ve Marburg gibi diğer şehirlerde de aynı amaçla binlerce kişi cumartesi günü protestolar düzenledi.
Birçok Alman 9 Ekim’de bir sinagoga ve bir döner büfesine düzenlenen ve iki kişinin hayatını kaybettiği saldırıdan dolayı şok içinde. Saldırı aşırı sağın yükselişine yönelik endişeleri yeniden su yüzüne çıkarırken, polisin yavaş müdahalesi konusunda da sorular sorulmasına neden oldu.
Saldırıyı gerçekleştiren 27 yaşındaki Stephan Balliet, Kipur günü sinagoga ağır silahlarla saldırmayı denemiş ancak başaramamıştı. Saldırıyı internetten canlı olarak yayınlayan Ballie iki kez adam öldürme ve dokuz kez adam öldürmeye teşebbüs suçlarıyla yargılanacak. Savcılık, şüphelinin sinagog içinde bir katliam düzenlemeyi planladığını ve arabasında yaklaşık dört kilo patlayıcı bulunduğunu açıkladı.
Pazar günü düzenlenen protesto yürüyüşü sembolik bir yer olan Berlin’in Bebelplatz Meydanından başladı. Bebeplatz, Adolf Hitler’in 1933’te iktidara gelmesinden birkaç hafta sonra Nazilerin; Yahudiler, Komünistler ve diğer muhalifler tarafından yazılan binlerce kitabı yaktığı meydan. Yürüyüşe katılanlar İsrail bayrağı ve üzerinde “Nazilere Hayır” ve “Aşırı sağ terörü toplumumuzu tehdit ediyor” gibi sloganların yer aldığı pankartlar taşıdı.
Protesto, ‘Bölünemez-Unteilbar’ isimli insan hakları örgütü tarafından “Dayanışma İçindeyiz” sloganı altında düzenlendi. Yürüyüş, altın renkli kubbesi ve üzerindeki Davut Yıldızı ile ünlü Yeni Sinagog’da sona erdi.
Geçtiğimiz cuma akşamı Halle’de binlerce kişi sinagog önünde bir araya gelerek şehirdeki az sayıdaki Yahudi cemaati ile dayanışma içinde olduklarını sergiledi. Cemaat üyeleri daha sonra sinagoga girerek Şabat dualarını gerçekleştirdi. Cuma günü daha erken saatlerde de binlerce kişi Halle’in merkezi olarak kabul edilen Markplatz Meydanında bir araya gelerek protesto gösterisi düzenledi. Geçici bir süre hafif raylı sistemin bölgedeki hizmetini engelleyen grup İsrail bayraklarının yanı sıra faşizme ve antisemitizme karşı sloganlar içeren pankartlar taşıdı.
Almanya Yahudi Cemaati Başkanı: "Aşırı sağ yeni bir nitelik kazandı"
Almanya Yahudi Merkez Konseyi Başkanı Schuster, aşırı sağcılığı destekleyen siyasi gelişmeleri endişeyle gözlemlediklerini belirtti. Deutsche Welle Türkçe’nin haberine göre, Schuster sinagogu hedef alan bu saldırının Almanya'daki Yahudiler arasında kaygı yarattığını vurguladı. Schuster, Almanya'daki aşırı sağcılığı destekleyen siyasi gelişmeler gözlemlediklerini belirterek, böyle bir eylemin şaşırtıcı olmadığını ifade etti.
Almanya Devlet Başkanı Frank Walter Steinmeier da sinagog saldırısının suç mahallini ziyaret etti. Basına konuşan Steinmeier, tüm Alman geniş toplumuna seslenerek, teröre ve ırkçılığa karşı tek vücut olmaları gerektiğini belirtti.
Soğuk savaş yıllarında ‘Doğu Almanya’ olarak bilinen bölgede kalan Halle şehrinde olan ve iki kişinin öldüğü saldırıyı iğrenç ve utandırıcı olarak niteleyen Steinmeier, “Yahudi hayatları korumak her zaman görevimiz olacaktır” dedi.
Alman basınında Halle saldırısı
Almanya'da haftalık olarak yayınlanan Die Zeit gazetesinde yer alan yorumda sinagog saldırısına ilişkin olarak şu değerlendirme yer aldı:
"Halle'de Yahudi düşmanlığı yeni bir boyuta ulaştı. Ama bizi telaşlandırması gereken sadece bu olay değil, aynı zamanda küçük işaretler. Almanya'nın geçmişine bir sünger çekmesi gerektiğini düşünen insanların sayısı artıyor. Her üç Almandan biri Yahudilerin Holokost'u kendi çıkarları için kullandığını düşünüyor. Kendi atalarının aslında bir direniş içinde olduğunu düşünen Almanların sayısı tahmin edilenden fazla. Bu durum, pek çok Almanın Yahudi soykırımı faciasına neden olan antisemit mirasla bilfiil hesaplaşmayı bırakmış olduğunun bir göstergesi. Bunun yerine "Geçmişle hesaplaşma ustası” benzeri gülünç tanımlamalar fosilleşen hatırlama kültürünün sembolü haline geldi. Sanki geçmişin üstesinden gelmeyi en iyi şekilde başarmış ve şimdi de bununla insanlara caka satıyormuşuz gibi duruyor."
Hannoversche Allgemeine Zeitung'da yer alan yorumda Halle saldırısı sonrasında topluma düşen görevin ne olduğuna ilişkin değerlendirmelerde bulunuluyor:
"Siyasi teröre karşı yürütülen savaş sadece onunla toplumsal olarak mücadele edersek kazanılabilir. Siyaset ve kanaat önderleri eylemlere odaklanmalı. Toplum da, bu durum kimi zaman acı verse de, tartışmaya katılmalı. Liberal demokrasilerde sessiz kalarak ortak olmanın sonu geldi. Herkes kendi alanında liberal demokrasiyi savunmak zorunda. Halle'de yaşananlar bu ödevi oldukça ciddiye almamız gerektiği konusunda bir uyarıydı."
Kaynak: Deutsche Welle Türkçe
