Altmış ülkenin temsilcileri ve tüm dünyadan iki yüzden fazla Soykırım kurtulanı, 27 Ocak’ta ölüm kampı Auschwitz’de düzenlenen anma töreni vesilesiyle ortak bir bildiri yayınlayarak, yeniden kendini göstermeye başlayan antisemit kaynaklı şiddet dalgasına dikkat çekti.
Kurtarılarak özgürleştirilmesinden 75 yıl sonra Auschwitz’de buluşan ve sayıları gittikçe azalan Soykırım kurtulanları, çoğu Yahudi bir milyon 100 bin kişinin hayatlarını kaybettikleri Nazi ölüm kampında, Avrupa’da son yıllarda adeta hortlayan antisemit dalga ile ilgili endişelerini dile getirdi.
O dönemde işgal altındaki Polonya’nın Oswiecim bölgesinde inşa edilmiş Nazi kampındaki törene dünyanın dört bir yanından gelerek katılan iki yüzü aşkın Holokost kurtulanı, aralarında ölümle sonuçlananları olan ve Atlantik’in her iki yakasında da sayıları gittikçe artarak meydana gelen antisemit saldırılarla ilgili sert bir uyarıda bulundular.
93 yaşındaki Kurtulan David Marks, törenden bir gün önce, gazetecilere son derece duygulu ve çatlak bir sesle açıklamada bulunarak, “Bir sonraki neslin yaşadıklarımızı bilmelerini ve bunun bir daha olmaması gerektiğini anlamalarını istiyoruz,” dedi.
Marks, II. Dünya Savaşı süresince hayatını kaybeden toplam altı milyon Avrupalı Yahudi’nin en yüksek oranda katledildiği ve en büyük kamp olması sebebiyle adeta Holokost kamplarının sembolü haline gelmiş Auschwitz’de, Romanya Yahudi’si, yakın ve geniş ailesinden tam 35 kişiyi kaybettiğini belirtti.
Diğer yandan, töreni organize edenler, anma töreninin her şeyden önce Soykırım kurtulanlarının mesajlarını iletmek üzere gerçekleştirildiğini, yıldönümünün yaklaştığı dönemde gerginlik yaratarak endişeyi tırmandıran günümüzün politik çatışmalarının töreni etkilemesine izin verilmemesi gerektiğini belirtti.
Dünya Yahudi Kongresi Başkanı Ronald Lauder, bugün artık Polonya tarafından bir devlet müzesi olarak ziyaretçileri kabul eden Auschwitz’de bir açıklamada bulunarak, “Anma töreni kurtulanlarla ilgilidir, politikayla değil. Antisemitizmin günümüzde yükselişte olduğunu görüyor, kurtulanların geçmişinin çocuklarının ve torunlarının geleceği haline gelmesini istemiyoruz” diye konuştu.
Auschwitz Birkenau’daki eski kamp alanında düzenlenen anma törenine kurtulanların yanı sıra yaklaşık 50 ülkeden heyetler katıldı.
Auschwitz: Nazilerin Polonya’da kurduğu Auschwitz-Birkenau kampına 1942’den 1944 yazına kadar her gün, Almanya’nın Avrupa’da işgal ettiği yerlerden, çoğunluğu Yahudi, vagonlar dolusu insan getiriliyordu. Yaklaşık 1,1 milyondan fazla kişi bu kampta öldü. Hayatını kaybedenlerin yüzde 90’ı Yahudi’ydi. 27 Ocak 1945’te Sovyet Kızıl Ordusu Nazilerin kampına ulaştı ve sağ kalan yedi binden fazla insanı serbest bıraktı. Auschwitz ismi o tarihten bu yana Soykırım ile birlikte anılıyor.
2005’te 27 Ocak günü, Holokost Kurbanlarını Anma Günü ilan edilirken, UNESCO Dünya Kültür Mirasında bulunan kamp, her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret ediliyor.
“Auschwitz’i korumak tarihi bir yükümlülük”
Naziler tarafından bir milyondan fazla Yahudi’nin öldürüldüğü Auschwitz Ölüm Kampının, Sovyetl Kızıl Ordu tarafından kurtarılmasının 75. yıldönümünde uluslararası katılımlı tarihi bir anma töreni düzenlendi.
27 Ocak Pazartesi günü düzenlenen tören öncelikli konukları kamptan sağ kurtulan ve bugün hâlâ hayatta olan yaklaşık 200 kişilik topluluktu. Kurtulanların yanı sıra 60 ülkenin temsilcileri törende hazır bulundu.
Anma törende ilk söz alan Polonya Başkanı Andrej Duda oldu. Duda, tarihin tekrarlanmaması için yaşanan dehşetin unutulmaması gerektiğini vurguladı ve özellikle de bu nedenle Auschwitz gerçeğini korumanın önemli bir yükümlülük olduğunu belirtti. İşgal altındaki tüm Avrupa ülkelerinden trenlerle getirilen insanların bu kamplardaki gaz odalarında boğulduğunu, bu ölüm fabrikasının yıllar boyunca tüm gücüyle çalıştığını aktaran Duda, kendilerini dehşete düşüren bu katliam karşısında yaşananları asla unutmayacaklarını ve de unutmamaları gerektiğini ifade etti.
Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier de Auschwitz’den sadece geçmiş olarak bahsedilmemesi gerektiğini, buna bir sorumluluk olarak bakılması gerektiğini dile getirdi. Kurbanların ve sağ kalanların karşısında saygıyla eğildiğini belirten Steinmeier, “Auschwitz’deki barbarlığa giden yolu bilenler en başından savaşmalı” diye sözlerini sürdürdü. Steinmeier, anı defterine de şu ifadeleri kaydetti: “Auschwitz dehşet ve Almanların suçunun olduğu bir yerdir. Başka insanları aşağılayan, işkenceden geçiren ve öldürenler Almanlardı. Biz neler olduğunu biliyoruz ve biz bunun tekrar olabileceğini de biliyoruz.”
Almanya Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier, İsrail Devlet Reuven Rivlin, Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın da aralarında bulunduğu 60 ülkeden devlet başkanı, başbakan, uluslararası organizasyon temsilcilerinin katıldığı anma törenlerinde Türkiye’yi ise Varşova Büyükelçisi Tunç Üğdül temsil etti.
‘Auschwitz’in unutulmaması sağlanmalı’
Rotem İbrahimzadeh,Tunç Üğdül, İshak İbrahimzadeh ve İlay İbrahimzadeh
Auschwitz’de düzenlenen törene, Türk Yahudi Toplumunu da temsilen, Eş Başkanlardan İshak İbrahimzadeh katıldı. İbrahimzadeh törendeyken “Özgürlüğünün 75. yılında Auschwitz’te olup, kurtulanları da dinleyince insan anlıyor ki “bir daha asla” dediğimizde o “bir daha”nın ne demek olduğunu anlamaya imkân yok! Yahudi’si, Romanı, Engellisi, LGBT’si, siyasisi, inananı, inanmayanı, hepsinin anısına…” paylaşımı yaptı.
Türkiye’nin Varşova Büyükelçisi Tunç Üğdül de, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “İnsanın insana yapabildiği en korkunç zulümlere başat sahne oluşturan, Alman Nazi toplama ve imha kampı Auschwitz’in kurtarılışının 75. yıldönümü töreninde ülkemizi temsil ettik. Burada yapılanlardan çıkarılacak çok ders bulunmakta ve unutulmaması sağlanmalıdır” ifadelerini kullandı.
Belgrad’da anma
Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin kurduğu Staro Sajmişte Toplama Kampında, 27 Ocak Pazartesi düzenlenen anma töreninde, Holokost’ta hayatını kaybeden 6 milyon Yahudi ile tüm kamplarda hayatını kaybeden toplam 11 milyon sivil, dualarla bir kez daha anıldı.
Soğuk ve yağışlı havada gerçekleşen anma törenine Şalom Genel Yayın Yönetmeni İvo Molinas da katıldı.
Dışişleri Bakanlığı: “Antisemitizm, İslamofobi, ırkçılık, yabancı düşmanlığının engellenmesi için çabalarımız kararlılıkla sürdürecek”
Dışişleri Bakanlığı, 27 Ocak Pazartesi günü, Uluslararası Holokost Anma Günü vesilesiyle bir açıklama yayınladı. Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, ülkemizin de ortak sunucusu olduğu 1 Kasım 2005 tarihli kararıyla, 27 Ocak gününü ‘Uluslararası Holokost Anma Günü’ olarak kabul etmiştir.
Uluslararası Holokost Anma Günü vesilesiyle, Nazi rejimi ve işbirlikçileri tarafından sistematik bir şekilde katledilen 6 milyon Yahudi ile Romanlar ve engelliler başta olmak üzere, hedef alınan azınlık ve gruplara mensup milyonlarca insanı bir kez daha saygıyla anıyoruz. Ayrıca, bu korkunç trajediden kaçmaya çalışan mağdurlara yardım eden diplomatlarımızın hatıralarını yad ediyoruz.
Tarihte benzeri görülmemiş bir vahşet olan Holokost’un mağdurları, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de gerçekleştirilen törenlerle anılmaktadır. Bu yılki anma töreni, Ankara Üniversitesi’nin ev sahipliğinde, Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Mehmet Nuri Ersoy’un katılımları; Bakanlığımız yetkilileri, Ankara Üniversitesi Rektörü, öğretim üyeleri ve öğrencileri, kordiplomatik mensupları, Türkiye Hahambaşısı, Türk Yahudi Cemaati Başkanları ve temsilcilerinin iştirakiyle gerçekleştirilecektir.
Irkçılığın ve farklılıklara duyulan nefretin ulaşabileceği en üst nokta olan Holokost’un ortaya koyduğu acı tecrübeye rağmen, antisemitizm, yabancı düşmanlığı, ırkçılık ve İslamofobi’nin tüm dünyada artış göstermesi endişe vericidir. Küresel barış, güvenlik ve istikrara tehdit teşkil eden bu nefret temelli sınamalarla kararlılıkla mücadele edilmelidir.
Bu anlayışla, Türkiye, Holokost’un tüm boyutlarıyla araştırılması, mağdurlarının layıkıyla anılması ve yeni nesillere öğretilmesi amacıyla kurulmuş olan Uluslararası Holokost Anma İttifakı’nın (IHRA) faaliyetlerine 2008 yılından bu yana gözlemci olarak katılmaktadır.
Geçmişte Nazi rejimi mağduru, yüzlerce Yahudi’ye kapılarını açmış olan Türkiye, bugün de zulümden kaçan milyonlarca insana koruma sağlamaktadır. Ülkemiz; antisemitizm, İslamofobi, ırkçılık, yabancı düşmanlığı, ayrımcılık ve her türlü aşırılığın engellenmesine yönelik çabalarını kararlılıkla sürdürecektir.”
Sosyal medyada #hatırlıyoruz
Dünya Yahudi Kongresi (World Jewish Congress)’nin geçtiğimiz senelerde başlattığı #WeRemember kampanyası bu yıl da sosyal medyada oldukça geniş yer buldu.
27 Ocak – Uluslararası Holokost Anma Günü vesilesiyle, hafta boyunca sosyal medyada #WeRemember (#hatırlıyoruz) etiketiyle sayısız paylaşım oldu.
Almanya Federal Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği ile İstanbul Başkonsolosluğu binalarının ana cepheleri, 24 saat boyunca #WeRemember yazısıyla aydınlatıldı. Nazi rejiminin kurbanlarını hatırlamak amacıyla düzenlenen etkinlik ayrıca yabancı düşmanlığı ve ötekileştirmeye karşı farkındalık oluşturmayı hedefliyor.
Kudüs'te Holokost Forumu yapıldı
50 dünya liderinin katıldığı 5. Dünya Holokost Forumu 23 Ocak’ta, Kudüs’te gerçekleşti.
Forumun en çarpıcı konuşmasını Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier gerçekleştirdi. Almanya’nın sorumluluğunu kabul eden konuşmasında Steinmeier, “(…)Almanlar, bu insanların insanlığını alıp onları numaralandırdı ve imha kampında her anıyı silmeyi istediler. Ama başaramadılar” dedi. Foruma Türkiye'den TYT Eş Başkanı Erol Kohen katıldı.
Erol Kohen ve Avrupa Yahudi Komitesi Başkan Yrd. Raya Kalenova
